Таным теориясы

Жоспар:
Гносеология философиялық білім ретінде.
Таным түрлері.
Ақиқат мәселесі.

не? - біз оны қалай аламыз? - адамның ақиқи білімге

қолы жете ме? Бұл сұрақтар философияның өзі сияқты көне болып табылады.

Платон)
Құдай аяны (діни - идеалистік философия)
Объективті дүниенің бейнесі (материализм)

бейнесі

процесі. Таным – шындықты бейнелеудің жоғары формасы, салыстырмалы ақиқаттан нақты

ақиқатқа өту, субъекттің объектке шексіз жақындай түсуін бейнелеу. Таным теориясын философияда гносеология немесе эпистемология деп те атайды.

Танымның екі формасы:
сезімдік, түйсіктік таным;
- рационалдық, логикалық таным.

білімнің қайнар көзі деп біледі. (Д.Локк, Беркли. Юм, Мах) Формалары:

түйсік, қабылдау, елестету.

Рационалдық таным – логика, ойлауды
абсолюттендіру, танымның негізі ақыл, парасат деп ұғыну. (Декарт, Спиноза, Гегель.)
Формалары: ұғым, пікір, ой қорытындысы
(тұжырым).

екі түрлі көзқарас бар:
Гностицизм – дүниені тануға болады, адамның танымдық

мүмкіндігін шексіз деп түсінетіндер;
Агностицизм – дүниені тануға болмайды, адамның танымдық мүмкнідігі шектелген деп түсіндіретіндер. (Иммануил Кант).
Қазіргі заманғы гносеология көбінесе гностицизм бағытын ұстанады.

– Алла Тағала – дейді Құран Кәрім.
“Ақиқат -

біздің білімдеріміздің мәңгі идеяларға сәйкес келуі” (Платон).
“Ақиқат – қоршаған дүениені дұрыс бейнелейтін білім”. (Аристотель).

неде? Философияда ақиқат және ақиқат еместің, адасудың ара қатынасы туралы мәселе

қойылады. Осылай, білім ақиқат пен адасудың бірлігі ретінде қарастырылуы мүмкін. Философиялық ақиқатты адамгершілік пен сұлулықтың бірлігі деп қарастырады – бұл Сократ ұсынған философиялық деп аталып кетекен үшбұрыш.

қамтылған, жеткілікті білім;
Объективтік ақиқат – мазмұны субъектіге тәуелсіз, бүкіл адамзатқа

да тәуелсіз білім;
Салыстырмалы ақиқат – объективтік ақиқаттың көріну формасы. Ол шындықты негізінен дұрыс, бірақ толық емес мөлшерде, тек белгілі бір деңгейде бейнелейді.
Нақты ақиқат. Ақиқаттың нақтылығы. Абстрактілі , тиянақсыз ақиқат жоқ, ақиқат әрқашан нақты.

табылады. Практика – адамдардың қрошаған дүние мен өзін өзгертудегі нақты

іс-әрекеті, қызметі.

Практиканың негізгі түрлері:
Материалдық өндіріс;
Басқару қызметі;
Ғылыми эксперимент.
Практиканың қызметтері:
- ақиқат критерийі;
- таным негізі;
- таным мақсаты;
- таным нәтижесі.