Слайд 1
Тақырыбы: Гастроэзофагальді рефлюкс ауруы
Орындаған: Оспанова Н.К.
Тобы: 719
Ақтөбе-2020ж.
Слайд 2 Жоспары:
Кіріспе
Негізгі бөлім:
Гастроэзофагальді рефлюкс ауруы
Этиологиясы, клиникалық көріністері
Жіктелуі, асқынулары
Диагнозы, ажырату
диагнозы
Емдеу принциптері
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер
Слайд 3Гастроэзофагальді рефлюкс ауруы (ГЭРА)
ГЭРА – өңешке асқазан сөлінің кері лақтырылуынан болатын созылмалы
ауру.
Қалыпты жағдайда өңештің төменгі бөлігінде РН – 6,0 тең. ГЭР
ауруында РН төмендейді 4,0-ке дейін, немесе 7,0-ке дейін жоғарылайды.
ГЭРА – өңештің және өңештен тыс белгілі бір клиникалық көріністерімен және асқазандағы немесе асқазан-ішек жолындағы заттардың ретроградты түрде өңешке тасып өту салдарынан өңештің шырышты қабықшасының құрылымдық өзгерістерімен сипатталатын созылмалы қайталамалы ауру.
ГЭРА- көпфакторлы ауру. Ауруға бейімдейтін факторларға: семіру, тамақ ішкен кездегі
ыңғайсыз қалып, хиатус жарығы, кейбір дәрілерді тиімсіз қабылдау( Са антагонистері, антихолинергиялық дәрілер, бета-блокаторлар т.б)
ГЭРА-ның негізгі себебі – асқорыту жолының жоғарғы бөлігінің моторлық қабілетінің бұзылысы, осыдан төменгі өңеш қысқышы маңында қысым төмендеп, асқазанда жоғарылайды.
Слайд 5 Этиологиясы
ТӨҚ
қабілетінің бұзылысы;
Өңеш клиренсінің төмендеуі;
Рефлюканттың жарақаттау қабілеті;
Өңеш шырышының қорғау қабілетінің төмендеуі;
Асқазанның
босауының кешеуілдеуі;
Іш қуысы қысымының жоғарылауы т.б.
Слайд 6 Балалардағы ГЭРА-ның эндоскопиялық белгілерін
жіктеу.
1 дәреже. Шамалы байқалатын ошақты эритема және/немесе өңештің абдоминальды бөлігінің шырышты
қабықшасының көлкілдеп тұруы, төс айналасындағы шамалы байқалатын қозғалыстық бұзылулар (2-сызығының көтерілуі 1 см-ге дейін), қысқа уақытқа қоздырылған субстальды пролабирлену биіктігі 1-2см, төс тонусының төмендеуі.
2 дәреже. Сол сияқты + өңештің абдоминальды бөлігін толық алып жататын гиперемиясы, ошақты фибринозды өңезі бар және беткі жағында жекелеген, көп жағдайда өңештің шырышты қабықша қатпарларының ұшында орналасқан эрозияның сызықты түрі болуы мүмкін. Қозғалыс бұзылулары: айқын эндоскопиялық белгілер, 3 см жоғарғы жағында тотальды немесе субтотальды қоздырылған пролабирлену және оның аз бөлігі өңешке бекінуі мұмкін.
3 дәреже. Сол сияқты + қабыну өңештің кеуде бөлігіне тарауы. Көптеген (кейде бірігіп кеткен эрозия), айналмалы емес орналасқан. Шырышты қабықшаға тиген жердің жаранғыш болуы мүмкін. Қозғалыс бұзылулары: сол сияқты + көкет аяқшаларының жоғарғы бөлігінде кездейсоқты немесе қоздырылған пролабирленудің айқын болуы және шамалы бекінуі мүмкін.
4 дәреже. Өңеш жарасы. Баррет синдром. Өңеш стенозы.
2002 жылы Лос-Анджелесте гастроэнтерологтардың Дүниежүзілік конгрессінде алғаш рет ГЭРА-ның клиникалық жіктелуі ұсынылған болатын, соған сәйкес келесі түрлерін анықтауға болады: бейэрозиялы рефлюксті ауру (БЭРА), эрозиялы эзофагит (немесе эрозиялы ГЭРА) немесе рефлюксті аурудың асқынған түрі болып саналатын және асқазан немесе ішектің көпқабатты жалпақ эпителиінің цилиндрлі эпителиймен метаплазмиялануы ретінде сипатталатын Баррет өңеші.
Слайд 7Савари және Миллер бойынша ГЭРА эндоскопиялық жіктелуі
0 дәреже Эзофагитсіз ГЭРА
(эндоскопиялы келеңсіз)
І дәреже Бөлек эрозия және/немесе өңештің тұтаспаған дистальды бөлігінің
эритемасы.
ІІ дәреже Тұтасқан, бірақ шырышты бетін толық қамтымаған, эрозиялық зақымданулар
ІІІ дәреже Өңештің төменгі үштен бір бөлігінде жаралар, тұтасып кеткен және шырышты бетін толық қамтып жатады.
ІVдәреже Өңештің созылмалы жарасы, стеноз, Беррет өңеші (өңештің шырышты қабығының цилиндрлі метаплазмасы)
Слайд 8Өңештің төменгі сфинктерінің бұзылысы:
Этиологиясы
Слайд 9Өңештің төменгі тесігінің бірден босаңсуына әкелетін себептер:
Слайд 10ГЭРА кезінде пайда болатын симптомдарды екі топқа бөлуге болады: эзофагеальды
және эзофагеальдыдан тыс симптомдар.
Эзофагеальды симптомдарға жатады:
- қыжыл;
- кекіру;
- құсу;
-
дисфагия;
- бірфагия (өңештен тамақ өткен кезде ауыруы, әдетте өңештің шырышты қабығының айқын зақымдануында байқалады);
- эпигастрияда және өңештегі ауыру сезімдері;
- ықылық;
- құсу;
- төстің арғы жағында түйілу сезімі.
Клиникалық белгілері:
Слайд 12 Клиникалық көріністері (өңештік)
Ауру сезімі. Төстің төменгі бөлігінде
тамақ ішкен соң бірден «қыру, күйік» сезімінің болуы. Ауру сезімі
өте күшті болса, бала тамақ ішуден бас тартады.
Қыжылдауы- пептикалық эзофаниттің және асқазан өңештік рефлюкстің басты белгісі.
Кекіру – асқазан ішіндегі заттың өңештен өтіп ауызға түсуі.
Дисфагия- жұтқан тамақтың өңештен өтуінің қиындауы.
Одинофагия – өңештің тағам өткен кезде ауруы.
Ықылық-қабырға аралық бұлшықет пен диафрагманың ретсіз жиырылуы
Алқымның түйілу сезімі- өңештің жоғарғы бөлігінде қысымның биіктеуінен болатын шағым
ГЭРА-мен ауыратын балалардың 40-80%-да бронх демікпесінің симптомдары білінеді.
Анамнезінде асқорыту жолының жоғарғы бөлігінің дерті: созылмалы гастрит, гастродуоденит, асқазан
мен 12-елі ішектің ойық жара ауруы;
рН-метрия тексерісінде өңеш құрамының қышқылдануы 4,0 немесе одан төмен;
Бернштейн тесті оң(+);
Өңеш құрамының рН-на тәулік бойы мониторинг жүргізгенде: тәулік бойында рефлюкс эпизодтарының жалпы саны 50-ден аса немесе өңеш ортасының рН шамасының 4,0-тен кем болмауы 1сағ аса;
Аспаптық зерттеулер:
ФЭГДС: өңеште: ошақты эритема және (немесе) өңештің абдоминальды бөлігінің шырышты қабықшасының іркілдек болуы, эрозияның болуы, қозғалыс бұзылулары - кардиальды қыспақтың жеткіліксіздігі, асқазандағының өңешке қайта өтуі өңештің шырыштысының биопсиясы көрсетімдер бойынша, өңеш рентгені (көрсетімдер бойынша).
Эзофагоскопияда- өңеш шырышының қабыну белгілері, кардиалды қысқыш жетіспеушілігі, асқазан құрамының өңешке лақтырылысы.
Слайд 15Өңеш құрамының рН-на тәулік бойғы мониторинг
Слайд 16 Дифференциалды диагноз
Ажырату диагнозын өкпе ахалазиясымен жүргізеді. Оның:
Клиникасы бірдей
Ағымы үдемелі
Рентгенде
қысылу ошағы диафрагмадан төмен орналасады
Асқазанда ауа болмайды
Тұрақты қысылу ошағы және
супрастеноздық өңеш стенозы анықталады.
Слайд 17Созылмалы гастродуоденит
Жара ауруы
Катаральды эзофагит
Эпигастрияда кіндік айналасында және
пилородуоденальды аймақта ауыру белгілерінің
оқшаулануы; айқын диспептикалық көсеткіштер (құсқысы келу, кекіру, қыжыл, сирек- құсу);
ерте және кешкі ауырулардың үйлесуі.
Аш қарында пайда болатын ауырсыну, "әсіресе" кешкі, тамақтанудан кейін 2-3сағаттан соң. Ауыру кенеттен, қатты болады, колмен ұстағанда ауыруы бірден байқалады, құрсақ бұлшықеттерінің, тері гиперестезия айналасының қатайуы анықталады, Мендель симптомы расталады
Төстің астында немесе төстің жебетәрізді өсіндісінің эпигастральды жоғарғы жағында қысылу немесе тамақ жеу, тез жүр, жүгіру, терең тыныс алу кезінде байқалатын күйдіру сияқты ауыру белгісі
Емі
Емдік тамақтану және күн тәртібін ұйымдастыру.
ГЭРА-мен науқас жиі
(күніне5-6 рет), аз мөлшерде тамақтануы тиіс.
Клапанның тонусын төмендететін тағамдар: мал майы, кофе, шоколад, цитрустар, томат және оның шырыны берілмеуі керек.
Рефлюксте аз-аздан тамақтанып, соңынан серуендеуі жөн. Тамақтан соң иіліп, бүгілмей, 2-2,5сағ дейін, әсіресе кешкісін жатпау керек. Кешкі тамақты ұйықтардан 3 сағат бұрын ішкен дұрыс, ұйқы алдында жарты стакан айран пайдалы.
Емшектегі балаға даяр қоспалар беріледі: «Фрисовом», «нутрилон», «Сэмпер», әсері 10-14 күннен соң байқалады.
емі
ГЭРА-емінде дәрілердің 3 тобы қолданылады:
Асқазан секрециясын төмендететін дәрілер (антацидтер, альгинаттар,
гистаминнің Н2-рецепторларын тежегіштер).
Асқазан жолдарының моторлы-эвакуаторлық қабілетін қалпына келтіретін дәрілер немесе прокинетиктер.
Өңеш шырышының протекторлары.
ем
Антацидтер кешенді дәрілер түрінде шығарылады,негізін алюминий, магний гидрототығы құрайды (алмагель,
фосфалюгель, маалокс т.б). Дәрі тамақтан соң 1,5-2 сағ соң беріледі.
ГЭРА-ның ІІ-ІІІ дәрежесінде гистаминнің Н2 рецепторларының блокаторлары (ранитидин, фамотидин) қолданылады. Әдетте кешкі астан соң 1 рет беріледі.
Прокинетиктер (мотилиум, метоклопрамид)- 0,25 мг/кг есебінен күніне 3-4 рет, ересек балаларға 2-4 ретке тәуліктік мөлшері 15-40 мг.
Протекторлардан ең тиімдісі- сукральфат. Таблетканы ұсақтап, жылы сумен араластырып, күніне 3 рет ас алдында, ең соңғы мөлшерін түнде береді. Курсы 4-6 апта.
Слайд 21 Хирургиялық ем көрсеткіштері
Консервативті емнің әсері болмаса немесе ГЭРА
асқынуы болса, хирургиялық ем жүргізіледі:
ГЭРА-ның айқын белгілері және өңештің ауыр
эрозивті- жаралы бұзылысының 12 ай бойы дәрілік емге бой бермеуі.
ГЭРА асқынулары: Баррет өңеші, қан кетулер, стриктуралар.
ГЭРА-ның диафрагманың өңештік тесігінің жарығымен қабаттасуы.
Слайд 22 Пайдаланған әдебиеттер
А.Л.Гребенова “пропедевтика внутренних болезней” Москва
2001
Ө.С.Кеңес “ Медициналық рентген диагностикасы” Алматы 1997
Линденбратен “ Медицинская рентгенология”
Б.Х.Хабижанов,
С.Х. Хамзин “Балалар аурулары”. Алматы 2005 ж.
Белоконь Н.А. «Болезни сердца и сосудов у детей» М.1984г.1 том-447с.
Минкин Р.Б. «Болезни сердечно сосудистой системы» М.,1994г.
Интернет саиттары:Google.ru,
http://otdavleniya.ru/
http://horoshey.ru/bolezn/57