ТАҚЫРЫП 12. Мемлекеттік басқарудағы адам әлеуеті Дәріс жоспары (1

персоналының құрылымы, мазмұны мен сапалық деңгейі
Мемлекеттік қызмет әлеуметтік-құқықтық институт және

қызмет аясы ретінде. Мемлекеттік қызмет түрлері
Мемлекеттік қызметкерлердің құқықтық мәртебесі мен жіктеу негіздері
Әдебиеттер: нег: 1-21; қос 22-65

Экономикалық теория және МЖБ кафедрасы

түсінігінің мазмұнын зерттеу оның 2 ерекшелігін анықтауға мүмкіндік берді:
а)

оны қолдану аясы тек ұйым шеңберімен шектеледі;
б) оны сипаттау барысында «біліктілік» термині қолданылмайды.

«Кадрлар» және «персонал» түсініктерін салыстыру арқылы анықталды:
Мазмұны жағынан «персонал» түсінігі “кадрлар” түсінігінен кең;
Қолданылу тұрғысынан «кадрлар» түсінігі «персонал» түсінігінен кең.

Экономикалық теория және МЖБ кафедрасы

және моральды-адамгершіліктік бағдары
Мемлекеттік қызметшілердің әлеуметтік қорғалуы (кәсіптік өсімге байланыстыра отырып,

мемлекеттік қызметшілерді толығымен әлеуметтік қамтамасыз ету)

Мемлекеттік қызметшілер іс-әрекетінің тиімділігі мен сапасын бақылау

Экономикалық теория және МЖБ кафедрасы

Мемлекеттік органдағы кадрлармен жұмыстың өзіндік стратегиясын әзірлеу;
Кадр жұмысының

жоспарын әзірлеу;
Кадрлық әлеуетті анықтап, дамытып, пайдалану;
Кадр құрамының оңтайлығын анықтау;
Кадрларды іздеу, іріктеу, жалдау, жұмыстан босату;
Ауыстыру және ротация;
Кадрлық резерв пен ротация үшін үміткерлерді анықтау;
Кадрлар жұмысының тиімділігін бағалау;
Кадрлық іс жүргізу.

Мемлекеттік қызметшілерді аттестациялау, мотивациялау, даярлау, қайта даярлау, біліктілік арттыруды ұйымдастыру;
Мүдделер жанжалын басқаруды жүзеге асыру;
Еңбек режимінің сақталуын қамтамасыз ету;
Іскерлік мансапты басқару;
Кадрлардың еңбек іс-әрекетін бақылау және ықпал ету;
Кадрларды әлеуметтік қорғау шараларын жүзеге асыру;

Экономикалық теория және МЖБ кафедрасы

көрсетуші жұмысшылар
лауазымды тұлғалар
мемлекеттік органдар мен жергілікті

басқару органдарында лауазымдарға ие болып, оларды жүзеге асырып, сәйкес мемлекеттік органның өкілеттігін жүзеге асыру бойынша басқарушылық іс-әрекетті іске асырады.

Қызмет көрсетуші құрам: мемлекеттік лауазымдарды атқаруды қамтамасыз ету бойынша көмекші, материалды-техникалық және өзге операцияларды орындайтын жұмыскерлер.
Олардың жұмысы басқарушылық сипатқа ие болмайды; мазмұны бойынша ол инженерлі-техникалық, өндірістік, әлеуметтік-қызмет көрсету жұмысына жақын.

Экономикалық теория және МЖБ кафедрасы

МЖБ кафедрасы

жиыны 92–95%-ды құрады (кесте 2).
Бұл мемлекеттік органдарда жылдан жылға

бірқатар себептер бойынша толтырылмайтын белгілі вакантты орындар саны қалатынын көрсетті.

Ондай себептер:
Азаматтардың мемлекеттік қызметке келу қызығушылығының болмауы (мүмкін);
Кадрлық резервтен лауазымға тағайындау немесе ауыстыру арқылы тағайындау;
Кадрларды болжамдау және тартуға қатысты мемлекеттік органдардағы кадр жұмысын ұйымдастырудағы кемшіліктер

Экономикалық теория және МЖБ кафедрасы

қызметшілер санының өзгеру қарқыны



Экономикалық теория және МЖБ кафедрасы
Мемлекеттік қызметшілердің сандық

құрамы

Ирландия, Нидерланды, Ұлыбритания, Канада, Франция, Жаңа Зеландия, АҚШ-та – 116

азаматтан тиесілі;

Қазақстанда экономикалық белсенді халықтан мемлекеттік қызметшілердің үлес салмағы - 1,1%;
Австралия, Финляндия, Ирландия, Нидерланды, Ұлыбритания, Канада, Франция, Жаңа Зеландия, АҚШ-та – 2,43%

Экономикалық теория және МЖБ кафедрасы

талдау мемлекеттік қызметте ересек жастағы адамдардың жұмыс істейтінін көрсетті (сурет

1). Саяси мемлекеттік қызметшілер әкімшілік мемлекеттік қызметшілермен салыстырғанда орташа 10 жасқа ересектеу.

Экономикалық теория және МЖБ кафедрасы

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

болудың орташа өтілі (10,4 жыл): саяси қызметшілер үшін – 17,8

жыл, А корпусының әкімшілік мемлекеттік қызметшілер үшін – 18,1, Б корпусының әкімшілік мемқызметшілері – 10,3 жыл (сурет 2).

Экономикалық теория және МЖБ кафедрасы

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

- 91,4% немесе 84304 адам.
Орта және орта кәсіптік білімі бар

мемлекеттік қызмешілер үлесі – 8,6 % немесе 7899 адам.
Ғылыми дәрежеге ие мемлекеттік қызметшілер үлесі - 0,7% немесе 636 адам, оның ішінде 173 ғылым докторлары, 27 – PhD, 439 – ғылым кандидаттары.
ҚР Президенті жанындағы мемлекеттік басқару Академиясының 703 түлектері мен «Болашак» бағдарламасының 494 түлектері мемлекеттік қызметте жұмыс атқаруда.

Экономикалық теория және МЖБ кафедрасы

2015 жылғы 23 қарашадағы № 416-V Заңына сәйкес мемлекеттiк қызмет

– мемлекеттiк билiктiң мiндеттерi мен функцияларын iске асыруға бағытталған лауазымдық өкiлеттiктерді атқару жөнiндегi мемлекеттiк қызметшiлердiң мемлекеттiк органдардағы қызметi.
«А» корпусы – адр резервіне іріктеудің, конкурстық іріктеудің, мемлекеттік қызметті өткеру мен тоқтатудың ерекше тәртібі, сондай-ақ арнайы біліктілік талаптары көзделген басқарушылық деңгейдегі мемлекеттік әкімшілік лауазымдар.
«Б» корпусы – "А" корпусына енгізілмеген мемлекеттік әкімшілік лауазымдар.
Мемлекеттiк әкiмшiлiк қызметшi – Қазақстан Республикасының заңдарында және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерінде көзделген жағдайларды қоспағанда, өз қызметін тұрақты кәсіби негізде жүзеге асыратын мемлекеттiк қызметшi.
Мемлекеттiк саяси қызметшi – тағайындалуы (сайлануы), босатылуы және қызметi саяси-айқындаушы сипатқа ие, саяси мақсаттар мен мiндеттердi iске асыруға жауаптылықта болатын мемлекеттiк қызметшi.

Экономикалық теория және МЖБ кафедрасы

Сұрақ 2. Мемлекеттік қызмет әлеуметтік-құқықтық институт және қызмет аясы ретінде. Мемлекеттік қызмет түрлері

жылғы № Жарлығы
Экономикалық теория және МЖБ кафедрасы

санатының тобы – ҚР Парламенті палаталарының аппараттары, ҚР Премьер-Министрінің Кеңсесі,

ҚР касының Жоғарғы Соты жанындағы Соттардың қызметін қамтамасыз ету департаменті (ҚР Жоғарғы Сотының аппараты), ҚР Конституциялық Кеңесінің аппараты, ҚР Жоғары Сот Кеңесінің аппараты, ҚР Президентінің Іс басқармасы, ҚР Орталық сайлау комиссиясының аппараты, Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитеті

С санаттарының тобы – ҚР Президентіне тікелей бағынатын және есеп беретін органдар, орталық атқарушы органдар, Адам құқықтары жөніндегі ұлттық орталық, орталық атқарушы органдардың ведомстволары, ҚР шетелдегі мекемелері
D санаттарының тобы - Облыстар, астана, республикалық маңызы бар қала әкімдерінің аппараттары, облыстар, астана, республикалық маңызы бар қала мәслихаттарының аппараттары, облыстардың, астананың, республикалық маңызы бар қаланың тексеру комиссияларының аппараттары, облыстардың, астананың, республикалық маңызы бар қаланың, Қазақстан халқы Ассамблеясының аппараттары (хатшылықтары)
Е санаттарының тобы - Аудандар, қаладағы аудандар және облыстық маңызы бар қалалар әкім аппараттары, аудандар мәслихат аппараттары, жергілікті бюджеттен қаржыландырылатын аудандық атқарушы органдар, аудандық маңызы бар қалалардың, селолардың, кенттердің, селолық округтердің әкімдері

кезеңдері:
Алғашқы кезең (1992−1994 жж.) – «мемлекеттік қызмет» және «мемлекеттік қызметші»

түсініктері, осы саладағы қатынастарды реттейтін арнайы нормативті-құқықтық актілер болмады. 1990-шы ж. ортасынан бастап әлемдік тәжірибені зерттеу және халықаралық институттардың ұсынысы бойынша ҚР мемлекеттік қызметінің нормативті-құқықтық негізін қалыптастыру жұмысы басталды;
Бірінші кезең (1995−1998 жж.) – посткеңестік кеңістікте алғаш болып Қазақстанда «Мемлекеттік қызмет туралы» Заң күшіне ие ҚР Президентінің Жарлығы қабылданды (1995 жылдың 26 желтоқсаны, №2730):
Жарлық мемлекеттік қызметке түсу 2 жолды қамтитын нормаларды қамтыды: тағайындау арқылы және келісім-шарт.
Мемлекеттік лауазымдарға қатысты біліктілік талаптарының болмауы мемлекеттік қызметке дайындығы жоқ адамдардың түсуіне жол ашты. Осылайша, қарастырылған кезеңде ауыл және ауылды округ әкімдерінің шамамен 60%-да тек орта білім болды.
Кадрлық құрамды қамтамасыз ету тетігінің болмауы мемлекеттік органның бірінші жетекшісінің отставкаға кетуі барысында барлық басқарушы құрамның мәжбүрлі түрде жұмыстан босатылуына әкелді.
Мемлекеттік қызметке түсуде «туыстық», «жерлестік», «байланыстар» сияқты бейресми қатынастар басым болды.

Экономикалық теория және МЖБ кафедрасы

ҚР Заңы қабылданды, оның негізгі жаңалықтары:
мемлекеттік лауазымдарды саяси және

әкімшілікке жіктеу (саяси – министр және оның орынбасарлары, облыс әкімдері мен оның орынбасарлары, аудан, қала, ауыл әкімдері);
әкімшілік мемлекеттік қызметке халықтың тең қолжетімділігін қамтамасыз ету үшін ашық конкурстық іріктеудің енгізілуі;
сәйкес білімі мен жұмыс тәжірибесі бар тұлғаларды тағайындау мақсатында әр мемлекеттік лауазымға біліктілік талаптарды бекіту;
мемлекеттік қызметке келуде және аттестациялау барысында заңды білуге емтихан тапсыруды енгізу;
мемлекеттік қызмет саласында бірегей мемлекеттік саясатты жүзеге асыратын өкілетті органды анықталды.
Аталған жаңалықтар конкурстық-мансаптық модель деп аталатын отандық мемлекеттік қызмет моделінің қалыптасуына ықпал етті. Оның мәні:
мемлекеттік қызметке ашық конкурстық іріктеу;
жүйе ішінде қызмет бабы бойынша жылжудың жабық сызбасы.

Экономикалық теория және МЖБ кафедрасы

қызмет заңына өзгерістер мен толықтырулар енгізілді. Енгізілген жаңалықтар:
кадрлық саясат

тиімділігін арттыру және жемқорлықтың алдын алу үшін саяси мемлекеттік қызметшілерді ротациялау институтын енгізу;
өз өкілеттігін тоқтатқан судьялар үшін әкімшілік мемлекеттік лауазымды конкурстын тыс негізде иелену құқығын ұсыну;
жемқорлық элементтері үшін жабылмаған тәртіптік алымға ие мемлекеттік қызметшілер үшін ауысым түрінде әкімшілік мемлекеттік лауазымды иеленуге тыйым салу;
 жемқорлыққа қатысты құқық бұзған тұлғалар үшін мемлекеттік қызметке орналасуға тыйым салудың енгізілуі.

Экономикалық теория және МЖБ кафедрасы

мемлекеттік қызметті реттейтін нормативті-құқықтық актілерге 4 рет өзгерістер енгізілді.

Себебі – жемқорлыққа қарсы шараларды өткізу қажеттілігі.
“Мүдделер жанжалы» түсінігі енгізілді.

Экономикалық теория және МЖБ кафедрасы

әдістемесі
Экономикалық теория және МЖБ кафедрасы


О
С
Ы
Л
А
Й
Ш
А

нәтижелері
     Қазақстан Республикасының Мемлекеттік қызмет істері министрлігі (қазіргі «ҚР мемлекеттік

қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл Агенттігі») «Орталық мемлекеттік органдар мен облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдары қызметінің тиімділігін жыл сайынғы бағалау жүйесі туралы» ҚР Президентінің 2010 жылғы 19 наурыздағы № 954 Жарлығына сәйкес «Персоналды басқару» бағыты бойынша мемлекеттік органдардың тиімділігін бағалауды жүргізеді.
Бағалау мемлекеттік органдардың адам ресурстарын пайдалану тиімділігі, мемлекеттік қызметшілерді оқыту, сыбайлас жемқорлықтың алдын-алу бойынша жұмыс тиімділігі, мемлекеттік қызметшілердің қанағаттану деңгейі критерийлері бойынша ақпаратын талдау негізінде жүргізіледі.

жалғасы

Экономикалық теория және МЖБ кафедрасы

орган жатады.
2015 жылдың қорытындысы бойынша орта балл

74,2 баллды құрады (2014 жылдың қорытындысы бойынша – 72,4).
Орталық мемлекеттік органдар арасында орта балл 74,5 баллды құрады, бұл 2014 жылмен салыстырғанда 0,9 баллға артық;
Жергілікті атқарушы органдар арасында – 73,9 балл, ол да сондай-ақ 2014 жылмен салыстырғанда 2,4 баллға артық.
Сыбайлас жемқорлықтың алдын-алу, мемлекеттік қызметшілерді оқыту және адам ресурстарын пайдалану тиімділігі бойынша жұмыс тиімділігі оң өзгерістерге ие болды.
Сыбайлас жемқорлық үшін сотталған мемлекеттік қызметшілер саны (2014 жылдың қорытындысы бойынша) 111 адамнан 69 адамға дейін едәуір қысқарды.
Табыс және мүлік бойынша декларацияларды өз еркімен жариялаған басқарушы буын мемлекеттік қызметшілерінің үлесі 14,6 % (71,9% дейін) өсті (2014 жылдың қорытындысы бойынша – 57,3%).
Мемлекеттік органдар біліктілікті жоғарылатуға жататын мемлекеттік қызметшілерді іс жүзінде толығымен қамту (97 %) қамтамасыз етілді, бұл 2014 жылмен салыстырғанда 2% артық. Қайта даярлаудан өткен мемлекеттік қызметшілердің үлесі 88% дейін өсті (2014 жылы – 85%).
Адам ресурстарын пайдалану тиімділігі бағытында мемлекеттік органдарда кадрлар ауысуының шағын төмендеуі байқалуда.
Персоналды басқару тиімділігін бағалау әдістемесімен қарастырылған негіздер бойынша 2015 жылы мемлекеттік органдар жұмысшыларының 8,9% жұмыстан шықты (2014 жылы – 9,1%), соның ішінде жергілікті атқарушы органдарда ауысу 13,8% төмендеді, ол 14,4% құраған 2014 жылдың көрсеткішінен төмен.

Экономикалық теория және МЖБ кафедрасы

әкімшілік мемлекеттік лауазымға іріктеу сызбасы

Экономикалық теория және МЖБ кафедрасы

Құқық қорғау органдары үміткерлері мен қызметкерлерін тестілеудің орталықтанған және бірегей

жүйесі енгізілді

Экономикалық теория және МЖБ кафедрасы

2. «Б» корпусы әкімшілік мемлекеттік қызметшілеріне байқау мерзімдері оңтайландырылды
Экономикалық теория

және МЖБ кафедрасы

3. «Б» корпусы лауазымдарына біліктілік талаптары қайта қаралды
Экономикалық теория және

МЖБ кафедрасы

қызметтің мансаптық моделі енгізілді, жалпы жұмыс өтілі жоқ мемқызметке жаңадан

келген үміткерлер төменгі сатыдан бастайды (2017 жылдың 20 қыркүйегінде мемқызметтің бастапқы сатысына 5456 адам түсті, олардың ішінде 2988 – жергілікті атқарушы органға, 2468 – орталық мемлекеттік органдарға);
2 қадам – құзыреттілікті ескерумен мемқызметке өту заңды түрде бекітілді. Жеке қасиеттерді бағалаудың автоматтандырылған жүйесі енгізілді (2017 жылдың 20 қыркүйегінде 14975 адамның жеке қасиеттері бағаланды, тәуекел аймағынан жоғары бағаға 82,1% (12287 адам) ие болды).

3 қадам – Мемқызметке іріктеудің 3 сатылы жүйесі енгізілді: 1) үміткерлер заңнаманы білуге тестілеуден, 2) жеке қасиеттерді бағалаудан, 3) профильдік білім бойынша меморганда әңгімелесуден өтеді  (2017 жылдың 20 қыркүйегінде 1-ші сатыға 33000 адам қатысып, 45,9% (15140 адам) оң баға алды; 15781 адам әңгімелесуге қатысып, 13436 адам өтті);
4 қадам - 3+3 формуласы (2017 жылдың 20 қыркүйегінде «3+3» сызбасы бойынша сынақ мерзімін 2226 мемқызметші өтті, 52 мемқызметшіге сынақ мерзімі 6 айға ұзартылды, 12 адам жұмыстан босатылды).

100 нақты қадам – 1 бағыт “Кәсіби аппаратты қалыптастыру”

Экономикалық теория және МЖБ кафедрасы

бағалау әдістемелері бекітілді, жеке жоспарлар әзірленді, Президенттің Жарлығымен бағалауға өкілетті

саяси қызметшілер тізімі бекітілді; Агенттік, орталық меморган, KornFerryHayGroup компаниясы бірлесе отырып, Факторлы-балды шкала жобасын әзірлеу жүзеге асырылуда;
7 қадам – Ұлттық экономика Министрлігі, Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау Министрлігімен мемқызметшілердің лауазымдық еңбекақысына өңірлік коэффциенттерді төлеу шарттары әзірленуде.

8 қадам – Мемқызмет туралы Заңда ротацияланатын мемқызметшілерді жекешелендіру құқығынсыз қызметтік баспанамен қамтамасыз ету нормасы қарастырылған (2017 жылдың 20 қыркүйегінде облыс әкімдіктері мен Алматы қ. Әкімдігінде 275 бірлік ведомстволық баспана болды, оның ішінде облыс орталықтарында - 135 пәтер, аудандарда – 140);
9 қадам – мемқызметшілерді 3 жылда бір реттен оқыту (2017 жылдың 20 қыркүйегінде біліктілікті арттыру және қайта даярлаудан 15290 мемқызметші өтті ).

100 нақты қадам – 1 бағыт “Кәсіби аппаратты қалыптастыру”

Экономикалық теория және МЖБ кафедрасы

бойынша мемқызметшілерді алға жылжыту (2017 жылдың 1 қаңтарынан 20 қыркүйегіне

дейін елде 14746 байқау жарияланып, оның 551 жалғасуда);
11 қадам – меморганға шетелдік менеджерлерді тарту мүмкіндігі енгізілді (2017 жылдың 20 қыркүйегінде жеке сектордан мемқызметке 531 адам қабылданды);
12 қадам – мемлекеттік қызметшілердің жаңа Этикалық кодексі қабылданды;
13 қадам – “Сыбайлас жемқорлыққа қарсы” Заң қабылданды; Ұлттық бюро құрылды (2017 жылдың 20 қыркүйегінде 192 территориялық бөлімшелер, жергілікті атқарушы органдар тексерілді).

14 қадам – Мемлекеттік қызмет туралы Заң құқық қорғау органдарына да қатысты қолданылды, енді құқық қорғау органдарына үміткерлер Агенттікті заңды білу және жеке қасиеттерді бағалауға қатысты тестілеуден өтеді (жыл басынан тестілеуге 23010 адам қатысты);
15 қадам – ағымдағы жылдың 1 ақпанынан 30 маусым айына дейін а»Б» корпусының әкімшілік мемқызметшілері аттестацияланды (65778 қызметшілер өтті)

100 нақты қадам – 1 бағыт “Кәсіби аппаратты қалыптастыру”

Экономикалық теория және МЖБ кафедрасы

2015 жылғы 23 қарашадағы № 416-V  Заңына сәйкес мемлекеттiк қызметшi

– мемлекеттiк органда Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен республикалық немесе жергiлiктi бюджеттерден не Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң қаражатынан ақы төленетiн мемлекеттiк лауазымды атқаратын және мемлекеттiң мiндеттерi мен функцияларын iске асыру мақсатында лауазымдық өкiлеттiктерді жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының азаматы.

Экономикалық теория және МЖБ кафедрасы

Сұрақ 3. Мемлекеттік қызметкерлердің құқықтық мәртебесі мен жіктеу негіздері

берiлетiн құқықтар мен бостандықтарды пайдалану;
2) өз өкiлеттiгi шегiнде мәселелердi қарауға

және олар бойынша шешiмдер қабылдауға қатысуға, тиiстi органдар мен лауазымды адамдардың оларды орындауын талап ету;
4) лауазымдық мiндеттердi атқару үшiн белгiленген тәртiппен меншiк нысандарына қарамастан, ұйымдарда болу;
5) басшыдан мемлекеттiк қызметшiнiң атқаратын лауазымына сәйкес қызметтiк өкiлеттiк мiндеттерi мен көлемiн дәл белгiлеудi талап ету;
6) жеке басының қадiр-қасиетiнiң құрметтелуiне, басшылар, өзге де лауазымды адамдар және азаматтар тарапынан өзiне әдiл және құрметпен көзқарас жасалуы;
8) тиiстi бюджет қаражаты есебiнен қайта даярлануға (қайта мамандануға) және бiлiктiлiгiн арттыру;

10) бiлiктiлiгi, қабілетi, сiңiрген еңбегi және өзiнiң қызметтiк мiндеттерiн адал орындауы ескеріле отырып, қызметi бойынша жоғарылау;
11-1) өзіне мәлім болған сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтың анық жағдайлары туралы өзі жұмыс істейтін мемлекеттік орган басшылығының назарына немесе құқық қорғау органдарына жеткізген жағдайда Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес құқықтық және өзге де қорғалу;
12) еңбегiнiң қорғалуына, денсаулығының сақталуына, қауiпсiз және жоғары өнiмдi жұмыс iстеуi үшiн қажеттi еңбек жағдайы;
13) әлеуметтiк және құқықтық қорғалу;
14) мемлекеттiк қызметтен өз қалауы бойынша босау;
15) зейнетақымен және әлеуметтiк қамсыздандырылу;
16) жоғары тұрған мемлекеттiк органдар мен лауазымды адамдарға мемлекеттiк қызметтi жетiлдiру жөнiнде ұсыныстар енгізу. 

Экономикалық теория және МЖБ кафедрасы

мемлекеттiк қызметшiнiң антын беру;
3) азаматтар мен заңды тұлғалар құқықтарының, бостандықтары мен

заңды мүдделерiнiң сақталуын және қорғалуын қамтамасыз етуге, заңдарда белгiленген тәртiп пен мерзiмде азаматтардың өтiнiштерiн қарауға, олар бойынша қажеттi шаралар қолдану;
4) өзiне берiлген құқықтар шегiнде және қызмет мiндеттерiне сәйкес өкiлеттiгiн жүзеге асыру;
5) мемлекеттiк тәртiп пен еңбек тәртiбiн сақтау;
7) қызмет этикасы нормаларын сақтау;
8) басшылардың бұйрықтары мен өкiмдерiн, жоғары тұрған органдар мен лауазымды адамдардың өз өкiлеттiгi шегiнде шығарған шешiмдерi мен нұсқауларын орындау;

9) мемлекеттiк құпияларды және заңмен қорғалатын өзге де  құпияны сақтауға, оның iшiнде мемлекеттiк қызметтi тоқтатқаннан кейiн де, заңмен белгiленген белгiлi бiр уақыт iшiнде, ол жөнiнде қолхат бере отырып сақтау;
10) қызметтiк мiндеттерiн атқару кезiнде алған, азаматтардың жеке өмiрiн, ар-намысын және қадiр-қасиетiн қозғайтын мәлiметтердi құпия сақтауға және олардан, заңдарда көзделген жағдайларды қоспағанда, мұндай ақпарат берудi талап етпеу;
11) мемлекеттiк меншiктiң сақталуын қамтамасыз етуге, өзіне сеніп тапсырылған мемлекеттiк меншiктi тек қызметтiк мақсатта пайдалану;
12-1) өздеріне мәлім болған сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық жағдайлары туралы өздері жұмыс істейтін мемлекеттік орган басшылығының назарына немесе құқық қорғау органдарына дереу хабарлау;
13) қызметтiк міндеттерін тиiмдi атқару үшiн өзiнiң кәсiби деңгейi мен біліктiлiгiн арттыру;
14) оқуды аяқтағаннан кейін өздерін жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру бағдарламалары бойынша мемлекеттік тапсырыс шеңберінде оқуға жіберген мемлекеттік органда, сондай-ақ мемлекеттік қызметте тікелей жұмысты өтеу.

Экономикалық теория және МЖБ кафедрасы

болуға;
2) педагогтiк, ғылыми және өзге де шығармашылық қызметтi қоспағанда, басқа

да ақылы қызметпен айналысуға;
3) кәсiпкерлiк қызметпен айналысуға, соның iшiнде, егер коммерциялық ұйымды басқаруға тiкелей қатысу Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес оның қызметтiк мiндетiне кiрмейтiн болса, егер "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы" ҚР  Заңында өзгеше белгіленбесе, ұйымдық-құқықтық нысанына қарамастан, коммерциялық ұйымды басқаруға қатысуға;
4) үшiншi тұлғалардың істерi бойынша өзi қызмет iстейтiн не өзiне тiкелей бағынысты немесе өзiнiң бақылауындағы мемлекеттік органда өкiл болуға;

5) өзiнiң қызметтiк iс-әрекетiн материалдық-техникалық, қаржылық және ақпараттық қамтамасыз ету құралдарын, басқа да мемлекеттiк мүлiк пен қызметтiк ақпаратты қызметтiк емес мақсатта пайдалануға;
6) ереуiлдердi қоса алғанда, мемлекеттiк органдардың қалыпты жұмыс iстеуiне және қызметтiк мiндеттердi орындауға кедергi келтiретiн әрекеттерге қатысуға;
7) лауазымдық өкiлеттiгiн орындауға байланысты азаматтар мен заңды тұлғалар көрсететiн қызметтi жеке мақсатына пайдалануға;
8) Заңдарда көзделген жағдайларды қоспағанда, мемлекеттiк қызметшiге өзiнiң жақын туыстары ата-аналары, балалары, бала асырап алушылар, асырап алған балалар, ата-анасы бiр және ата-анасы бөлек аға-iнiлерi мен апа-сiңлiлерi, аталары, әжелерi, немерелерi) немесе ерi (зайыбы) атқаратын қызметке тiкелей бағынысты лауазым атқаруына болмайды және т.б.

Экономикалық теория және МЖБ кафедрасы