“Т?ра?ты тіркестер ж?не оны? ерекшелігі”

және оның ерекшелігі”

Пәні қазақ тілі

оның
ерекшелігін айту жаттығу жұмыстары мен қосымша
тапсырмалар арқылы бекіту. 
Тәрбиелік: оқушыларды

адамгершілікке, ізгілікке
баулу, Отанды сүюге, ұлтжандылыққа тәрбиелеу. 
Дамытушылық: оқушылардың лингвистикалық
дүниетанымдарын кеңейту, пәнге деген
қызығушылықтарын арттыру, қисынды ойлауға
дағдыландыру. 

жаттығу, мағынасын тану 

сұрау: 
б) зейіндерін сабаққа аудару.

тапсырмасының қаншалықты орындалғанын тексеру үшін, сендерді «Бастаңғы» ойынына қатысуға шақырамын.

«Бастаңғы» сөзінің мағынасын көбіміз біле бермейміз.Әуелі түсіндіріп өтейін.  Халқымыздың жақсы дәстүрлерінің бірі – бастаңғы жасау. Үлкендер жолға шығып немесе қонаққа кеткенде үйде қалған қыз-бозбалалар өздері оңаша тамақ пісіріп, көрші-көлемдегі құрбыларын шақырады. Ән салып, домбыра тартып, әзіл-қалжыңдары жарасып отырыс құрады. Өнер жарысы болады.Балалар, сендер де бастаңғыға бара аласыңдар. Міне, бастаңғы дастарханы сіздерді күтіп тұр.Бірақ, онда бару үшін, мына үстел үстіндегі ұлттық тағамдарды дастархан үстіне апарып қою керек.Ал, ол тағамдарды апару үшін, артындағы сұрақтарға жауап беру керек.Қане, кім қай тағамды қояды? 

 Жаңа сабақ  Міне,

балалар, біз бастаңғы дастарханын жайып қойдық. Осындай мол дастархан қандай кезде жайылады? Қазіргідей бейбіт те тыныш заманға жарасады емес пе? Біздің заманымызды «қой үстіне бозторғай жұмыртқалаған заман» десе бола ма? Осы сөздің мағынасын ашып көрейікші. Осындағы сөздердің орнын ауыстырып көрейік, «сиыр үстіне бозторғай жұмыртқалаған заман» десе мағынасы бола ма? Немесе «қой үстіне көгершін жұмыртқалаған заман» десе бола ма? Демек осындай сөздерді тұрақты тіркестер деп атайды екенбіз. 

Еркін сөз тіркестері мен тұрақты сөз тіркестерін

абзац бойынша тапсырма беріледі. Оқушылар тақырыпты өздері ашады.  1. Тұрақты тіркес

құрамындағы сөздердің мағынасы фразеологизмнің мағынасымен сәйкес келмейді.Ол сөздер тұтасып барып бір ғана мағына береді.  2. Тұрақты тіркестер бұрыннан қалыптасқан жүйемен айтылады. Олардың сыңарларының орнын ауыстыруға болмайды.  3. Тұрақты тіркестер даяр қалпында жұмсалады. Бір ғана сұраққа жауап береді де, сөйлемде бір ғана сөйлем мүшесі қызметін атқарады. 

жасырынып қалған.Соны табу, мағынасын айқындау  Сол сөздерге қатысты адамның дене мүшесінің

суреттерін орнына қойып құрастыру.  1.....іне көк шыбын үймелету   2.....нын көкке көтеру  3.....і бүлк етпейді  4.....ын балта кеспейді  5.....етін жеді  6.....ы күйген үрлеп ішер  7....жармады  8Төбе ......тік тұру  9 ...... жар бермеу 

тіркестерді табыңдар.
Өздеріңе ұнаған сөйлем не сөз тіркестерін теріп дәптерлеріңе көшіріп

жазыңдар.
117-жаттығу. Түсініп оқыңдар.
Мәтіннен тұрақты тіркестерді бір бөлек,жай сөз тіркестерінбір бөлек көшіріп жазыңдар.

мәтін құрау.  «Отбасы». сүттей ұйыған, көрер таңды көзімен атыру, аузынан түскендей. 
«Достық».

Жұлдызы жарасқан, арасынан қыл өтпес,қолы ашық, бетке айту, ағынан жарылды. 
«Менің әжем». Жүрегі жұмсақ, бес саусақтай білу, алпыс екі тамыры босады. 

жағдайларда қолдануға болады?

оқып,жаттап алыңдар және тұрақты тіркестерді табыңдар.

Бағалау
Үйге тапсырма