Зиянды организмдерге қарсы органика - лық және органикалық емес қосылыс - тарды

тәсіл химиялық деп аталады, ал қолданыла-тын препараттарды пестицидтер деп атайды.

Пестицидтерді, олардың физикалық-хими-ялық және токсикологиялық қасиеттерін, зиянды организмдер мен қоршаған ортаға әсерін, өсімдіктерді қорғаудың кешенді шаралар жүйесі ретінде қолдануын зерт-тейтін ғылымды - өсімдіктерді химиялық қорғау деп атайды.

келесі ерекшеліктер- мен сипатталады:
биосферадағы айналымын болдырмау мүмкін еместігі;
қолдану мақсатына байланысты

биологиялық белсен- ділігі табиғат пен адамдарға қауіп төндіруі;
қорғау шараларының тиімділігін жоғары деңгейде болу- ын қамтамасыз ету үшін пестицидтің қолдану мөлшерін белгіленген деңгейден азайтуға болмайтындығы;
пестицидтер көптеген адамдармен тығыз байланыста болуы (жұмыс істеу, тасымалдау, сақтау барысында);
қолданғаннан соң белгілі бір уақытқа дейін пестицид ау- ада айналымда және азық-түлік бойында болуы;
табиғи жағдайда пестицидтердің тұрақтылығына байла- нысты қоректік тізбек бойымен таралуы;
организмдер бойында жинақталу мүмкіндігі.

талаптарға сай болулары қажет:
адамдар мен жануарларға улылығы жоға- ры және

әсері тұрақты болмауы тиіс;
тұрақтылылығы бір қалыпты, бір вегетаци- ялық мерзім ішінде ыдырауға қабілетті;
техникалақ және экономикалық тиімділігі жоғары;
қолдануға, сақтауға және тасымалдауға қолайлылығы;
пайдалы организдерге қауіпсіздігі.

тәсілдерін жетілдіру;
тағамдардағы, мал азығындағы, топырақтағы, судағы және ауадағы пестицидтердің мөлшерін

анықтау тәсілдерін жетілдіру;
зиянды организмдерге әсер ету механизмі әр келкі химиялық қосылыстардың әр түрлі класына жататын пестицидтерді кезектестіріп қолдану жүйесін қалыптастыру;
топырақта тіршілік ететін зиянкестермен күресу үшін тиімділігі жоғары инсектицидтер мен жүйелі әсер ететін жаңа фунгицидтер шығару;
инсектицидтер мен аттрактанттарды бірге қолдану арқылы зиянды насекомдарды бір жерге жинап жою.

олардың ағзаға әсерін зерттейтін ғылым.
Агрономияда қолданылатын пестицидтердің қасиетте- рін, олардың

жылы қанды жануарларға, бунақденелі- лерге, бактерияларға, өсімдіктерге және бүкіл биоце- ноз бен экологиялық жүйеге әсерін зерттейтін саласын – агрономиялық токсикология деп аталады.

Азғана мөлшерде болса да организмдердің бойына әртүрлі жолдармен еніп, оларды белгілі бір жағдай- да улап, ауруға шалдықтыруға қабілетті химиялық заттар улар деп аталады.

Пестицидтердің азғантай мөлшерде организмдер тіршілігіне зақым келтіріп улайтын (өлтіретін) қасие ті олардың уыттылығы деп аталады.

ететін пестицид мөлшерімен сипатталады. Пестицид дозасы белгілі бір аудан, көлем

немесе өңделетін объект массасына шаққандағы салмақ бірлігімен өлшенеді (мкг/г, мг/кг, мкг/мл, мг/л, мг/м3, мкг/особь т.б.).

Пестицидтердің өндірістік жағдайда өсімдіктерді қорғау және жоғары шаруашылық тиімділігі тәжіри- бе нәтижесінде анықталған мөлшері қолдану мөлше- рі (норма расхода) деп аталады.
Пестицидтің мөлшері белгілі бір көлемді (га,ш.м), жеке затты (1 топ ағаш, бұта т.б.) улауға кететін препараттың мөлшері (мг,г, кг,мл,л).
Пестицидтің қауіпсіз мөлшері–зиянды ағзаға тұңғыш (бір) ретенгізгенде қауіп төндірмейтін мөлшері.

енгізгеннің өзінде 100% өлімін тудыратын мөлшері, ӨД100 (СД, ЛД100).
Пестицидтің

орташа өлтіргіш (леталдық) мөлшері – зиянды ағзаға бір рет енгізгеннің өзінде 50% өлімін тудыратын мөлшері, ӨД50 (СД, ЛД50).

Пестицидтердің уыттылық көрсеткіші келесі сим- волдармен белгіленеді:

ӨД (ЛД ,СД) – өлім (леталды) доза;
ӨК (СК) - өлім концентрациясы;
ЕД – тиімді доза (эффективная доза).