Слайд 1
Мектептегі буллинг проблемасы
Слайд 2
Буллинг:
Оқушыға бір немесе бірнеше оқушылар тарапынан ұзақ
уақыт агрессивті іс-әрекет қолдануы.
Слайд 3
Төрт белгісі:
Күштің теңсіздігі
Агрессия
Ұзақ уақыт бойы іс-әрекеттердің қайталануы
Жәбірленушінің әсершілдігі
Слайд 4Буллингтің түрлері:
1. Физикалық
2. Вербалды
3. Қорқыту
4. Шеттету
5. Бопсалау
6.
Мүлікті бүлдіру
7. Кибер-буллинг
Слайд 5
Кибер-буллинг — буллердің электронды пошта
арқылы, әлеуметтік
желілерде, ұялы
байланыс арқылы
бірнеше рет қайталап
отыра психологиялық нұқсан келтіруі. Мұндай
іс-әрекет булинг құрбанын буллицидке итермелейді. Яғни, буллицид деген - буллинг құрбанының өз-өзіне қол салуы.
Слайд 6Кибербуллинг 8 түрге бөлінеді:
Флейминг
Харассмент
Жалған мәлімет тарату
Құрбан атынан негативті
мәлімет тарату
Құрбан туралы жеке мәліметті интернетке жүктеу
Остракизм (шеттету)
Киберқудалау
Хеппислепинг
Слайд 7Әлемді әр бір бесінші бала буллинг құрбаны болады, және әрбір
жетінші бала буллер болатыны дәлелденген.
Слайд 8 Д.Олвеустің зерттеуі бойынша сыныптар
арасындағы буллингтің кездесуі
Слайд 9Буллинг фактісі бойынша мәлімет жинау алгоритмі
1-ші деңгей – 24 сағат
ішінде шара қолдану
2-ші деңгей – 48 сағат ішінде шара қолдану
3-ші
деңгей – 3-5 күн ішінде шара қолдану
Слайд 10Буллинг құрбаны
– физикалық кемістік- көзілдірік тағатын, құлағы нашар еститін, қозғалыс
(ДЦП);
– мінез ерекшелігі- тұйық, сезімтал, ұялшақ, мазасыз , сенімсіз, өзін-өзі
сыйлауы төмен;
– түр-әлпетінің ерекшеліктері- сепкіл, құлақтың үлкендігі, қисық аяқ, бас сүйегінің құрылымы ерекшелігі, салмақтың артық болуы немесе кем болуы және т.б.;
– әлеуметтік дағдылардың төмен дамуы- досы жоқ, ешіммен араласпайтын бала;
Слайд 11– мектеп қорқынышы- сабақты нашар оқуы, белгілі бір пәндерге барудан
қорқуы айналадағылардың агрессиясын тудырады;
– ұжым арасында қарым-қатынас орнату тәжірибесі жоқтығы
(үй балалары);
– аурулар –қояншық, кекеш, энурез (кіші дәретті ұстамауы), энкопрез (үлкен дәретті ұстамауы), дислалия (тіл дамуының бұзылуы(, дисграфия (жазудың бұзылуы), дислексия (оқудың бұзылуы), дискалькулия (санау қабілетінің бұзылуы және т.б.;
– төмен интеллект- білім алудағы киындық
-- жаңадан келген бала
Слайд 12Мектепке барғысы келмейді;
Мектептен көңіл-күйі түсіп келеді;
Себепсіз жылау:
Сыныптастары туралы ештене айтпады;
Сыныптастарының
үйіне , туған кештеріне бармайды;
- Көп ауырады;
- Ақша көп сұрайды;
-
Көп сөйлемейді;
Слайд 13 Норвегиялық психолог Дан Ольвеустің әйгілі жалпыұлттық антибуллингтік бағдарламасы негізгі
ұстанымдары төмендегідей:
Үлкендер тарапынан (мұғалімдер, ата-аналар, оқу-тәрбиелеу персоналы) баланың өміріне,
басқалармен қарым-қатынасына шынайы, жағымды, жылы қызығушылық білдіру.
Оқушылардың жағымсыз мінезіне қатал шектеулер қою(ережелер ұстаздар мен оқушылар құрастырады).
Баланың ар-намысына нұқсан келтірмейтін жазалау шарасын ұйымдастыру.
Оқушылар беделді тұлғалармен қарым-қатынас орнату(ата-ана, ұстаз, құрметке ие азаматтар).
Слайд 14Педагог оқушының осы жағдайдағы сезімін жақсы түсінетінін білдіру. Сонда оқушы
өзін жалғыз сезінбей , қолдау мен көмек алатына көз жеткізу.
Слайд 15Өзін-өзі бағалауының көтерілуін қажет етеді. «Сен болған оқиғаны айтып нағыз
батырлық жасадың» оның батырлығын бағалаңыз.
Слайд 16Ата-аналарға жадынама
Буллинг құрбаны болмау үшін:
басқалардан өзін жоғары ұстамау;
Себепсіз
басқалардан ерекшеленбеу;
Жетістіктерімен, электронды гаджеттерімен, ата-анасымен мақтанбау;
Рухани құндылықтарына нұқсан келмеген жағдайда,
сыныпқа қарсы шықпау;
Жеке басының намысын таптауға түрткі бермеу;
Физикалық күшімен
мақтанбау
Әлсіздік көрсетпеу;
Слайд 17 Егер бала буллинг жағдайына түскенін мәлімдеп берсе, ата-ана сабырлы
болып, ашуды көрсетпеуі қажет, өйткені ата-ана ашу мен мазасыздығын байқатуы
- әлсіздіктің белгісі. Балаға оны түсінетінін жеткізе отырып оны жұбату қажет. Бәрін білгішсініп ақыл үйретуден аулақ болу , өйткені баланың өзін-өзі бағалауы, өзіне деген сенімі одан ары қарай жоғалып кетуі мүмкін.
Шұғыл түрде әрекет жасау: баланың көзінше мұғалімге телефон шалып сөйлесу.
Слайд 18 Мұғаліммен сұхбат жүргізу барысында өзін сабырлы ұстау (эмоцияларға ерік
бермеу), дегенмен ата-ана ретінде балаңызға жауапты екенін білдіре отырып мұндай
келеңсіздіктерге жол бермейтінін жеткізу.
Балаға зорлыққа жол бермейтініне көз жеткізу. Ата-ана қамқорлығын сезген бала өз ойын басқаға жеңіл аударады. Өзіне сенімділікті оята алады.
Слайд 19Буллингтің пайда болуына мұғалімнің ықпал ететін факторлары:
• көрініс алған жағдайларды
елемеу,
• көмек беруден бас тарту,
• болып жатқан оқиғаларды көрмеу (қабылдауы
төмен),
• немқұрайлық,
• дөрекі сөздерді пайдалана отырып, оқушыларға үлгі көрсетеді,
• сыныптағы оқу процесі дұрыс қойылмаған,
• мұғалім мен оқушы арасындағы салқын қарым-қатынас,
• оқу жүктемесінің көптігі (жетістіктерге жоғары талап қою).
Слайд 20 Психолог буллинг құрбанымен
қалай жұмыс атқарады?
Басқа оқушылармен буллинге қарсылық
білдіретін тұжырымдар тізімі құрастырады және сынып немесе мектеп ішінде іледі.
Рөлдік ойындар арқылы буллинг жағдайында өзін-өзі салмақты, сенімді ұстауды сахналау.
Слайд 21 Айнаға қарай, «жоқ», «маған тиіспе» деген сөздерді сенімді және
сабырлы айтып үйрету, өйткені буллер құрбан бойынан әлсіздік белгілерін іздейді
Вербалды
емес белгілерді дұрыс пайдалану, өйткені буллер өз құрбанын «мен әлсізбін, өзімді қорғай алмаймын» сяқты вербалды емес белгілерден байқайды.
Буллердің қысым көрсетуін әзілге айналдыру.
Оқушылар тобында болу, жалғыз жүрмеу.
Құрбан болғанына өзін кіналі есептемеу.
Буллинг құрбанына жақсы көретінін жеткізу, өйткені мұндай балалар өзінің басқаларға ұнайтындығына көзі жетпейді.
Буллинг құрбанына айналуға себеп болған жаман әдеттерден арылтуға көмек көрсету(мұрнын шұқылау, жамандау, басқа балалардың заттарын партасынан лақтыру және т.б.).
Мықты жақтарын дамыту. Өзін-өзі силайтын және басқа оқушылардың құрметіне ие болу үшін сынып ішінде жақсы орындайтын тапсырма беру.
Слайд 22 Буллингті анықтау үшін сауалнама
Біздің сыныпта:
біреу туралы
өсек немесе жалған мәлімет айтылады
жек көрушілігін жесттер мен көзқарастар
арқылы мәлімдейді
біреудің үстінен күледі, жаман пікір айтады
біреудің артынан жаман әңгімелер айтылады
үнемі біреудің заттарын тығып немесе бүлдіріп қояды.
Үнемі шеттетеді, ойынға араластырмайды, туған кешіне шақырмайды және т.б.