Қазақстан Республикасының Ғылым және Білім министрлігі

өндіріс үрдістерінің жүзеге асырылуы ақшалай түрдегі құн қозғалысынсыз мүмкін емес.

Ақша айналымының негізінде қаржы немесе ақша сомасының бір адамнан екіншісіне өту үрдісі жүзеге асады. Бұл ерекше үрдіс нәтижесінде «қаржы » термині қалыптасты. «Қаржы» термині латынның деген сөзінен, түсінігі –«соңы», «табысқа жету», «қолма қол ақша»деген ұғымдарды яғни төлемнің соңы, төленуі деген мағыны береді. Кейінірек бұл термин француздың түрінде беріліп, кең мағынада ақшалай төлемдер түсінігін және мемлекеттің табыстарының жиынтығы түсінігін берді.

кәсіпорындардар, ұйымдар, халық және мемлекет жатады.

аралығындағы ақшалай нысандағы қозғалысты, қатынастарды қарастыру қажет. Жеке кәсіпорынның

өнімінің өндірістік құны келесі элементтермен анықталады - C+V+m
Мұндағы : С- өндірістік материалдық шығындар

V- еңбек ақы

m- қосалқы өнім

бөлістірудің экономикалық құралы.

субъектлердің ұдайы өндірісін жүзеге асыруда қолданылатын ақшалай қаражаттардың қорын қалыптастыру

мен пайдаланумен байланысты ақшалай қатынастар жиынтығы болып табылады.

атқаратын жұмысы. Бүгінгі таңда шет елдерде қаржылардың функцияларының саны мен

мазмұны бойынша көптеген пікірлер туындауда.

бірі-бөлістірушілік, екіншісі- ұлғалмалы өндірістік концепция.

екінші кезеңінде яғни ақшалай түрде қоғамдық өнімді бөлістіру үрдісінде қалыптасады.

Осы тұжырымдама негізінде қаржылар екі функцияны атқарады: бөлістірушілік және бақылаушылық функция.

бөлістіріліп, қайта бөлістіріледі. Қоғамдық өнімді бөлістірудің екі түрін бөліп көрсетуге

болады: алғашқыбөлістіру және қайта бөлістіру. Алғашқы бөлістіру жағдайында қоғамдық өнімнің жалпы көлемінен орнын толтыру (өтеу) қоры (материалдық шығындар мен амортизациялық аударымдар) шығарып тасталынады және жаңадан жасалынған құн –ұлттық табысты бөлудің нәтижесінде мемлекеттік, өндірістік аяның (шаруашылық жүргізуші субъектілердің) және халықтың алғашқы табыстары негізінде қалыптасады. Қайта бөлу – бұл салалық сондай-ақ аумақтық тұрғыда шаруашылық жүргізуші субъектлер бойынша қоғамдық өніммен, тұтынуды үлестірудің сан алуан процестерін (үрдістерін) қамтиды.

деп аталады. Осыған сәйкес бөлістірушілік функциясы арқылы қаржылар қоғамдық өнімді

қанағаттандырады, ал бөлістірушілк функция арқылы қаржылардың мәні мен мазмұны ашылады. Қаржылардың бөлістірілуі ұдайы өндірістің басқа да кезеңдерінде -өндіріске, айырбасқа, тұтынуға әсер етеді.

келесідей функцияларын бөліп көрсетеді.
1) ақшалай кірістер мен шығыстарды қалыптасуын ұйымдастыру
2)

ақшалай кірістер мен қорларды пайдалану
3) бақылаушылық функциясы
Айта кететін жайт, қаржының бақылаушылық функциясын барлық тұжырымдаманы қолдаушылар қолданады.