Балалардағы Тыныс алу жүйесінің ерекшеліктері

ҚДС
Қабылдаған: Мурзанова Д.А

жүйесі
4. Тыныс алу жиілігі
5. Балаларда тыныс алу жүйесінң ерекшеліктері
6.

Тыныс алу қызметі

газдармен алмасады, ішке оттегі кіріп, сыртқа көмірқышқыл газы айдалып тұрады. Бұл процесс кеуде қуысында орналасқан өкпенің альвеоларында (лат. - ойма

қуыс, науа) жүреді. Тыныс алу кезінде өкпені атмосфермалық ауамен және одан газбен қаныққан ауаны тасымалдау тыныс алу жолдары арқылы жасалады. Дем алу және дем шығару қан айналым жүйесі арқылы ағзаның барлық мүшелеріне әсер етеді. Ересек мал қалыпты күйінде дем алғанда өкпеге 300-500 мл ауа кіреді және бір минутта 16-18 тыныс алу қозғалыстарын жасап, өкпесінен 6-7 литр ауа өткізеді. Ауаның мөлшері адамның салмағына және бойына байланысты, бойы ұзын және салмақты болса, соғұрлым көп ауа өтеді. Ересек адамға қарағанда балаға ауа көбірек қажет. 2-3 жастағы баланың өкпесі арқылы 5-6 л., кейде 7 л.ауа өтеді, бұл баланың дем алу ерекшелігіне жатады, сондықтан баланың денесінен бу ретінде су көптеп шығып, тершең болады. Кеуде қуысын кеңейту тәсіліне қарай дем алудің екі түрі бар:
қабырғаларды көтеріп кеуде қуысын кеңейту арқылы дему алу - кеудемен дем алу (жас сәби мен әйел адамдар дем алысы) деп аталады;
диафрагманың көмегімен кеуде қуысын кеңейту арқылы дем алу - ішпен дем алу (ер адамдардың тыныс алуы) деп аталады

диффузиясы
Газдардың ҚАНМЕН тасымалдануы
Тіндердегі газ диффузиясы
ІШКІ немесе ТІНДІК дем алу

көмекей, кеңірдек, бронхтар тармақтары)
II респираторлық бөлім (респираторлық бронхиолалар+альвеолярлық жолдар+

альвеолярлық қапшықтар = ацинус).

(жылыту, ылғалдандыру және тазалау)
4. Тосқауылдық-қорғаныш қызметі
5 Секреторлық қызмет

ажыратылады.

Кірпікшелі жасушалардың ауа бағытына қарама-қарсы бағытта қозғалып тұратын кірпікшелері

болады. Олар микроорганизмдер мен шаң-тозаңды сыртқа шығарады.
Бокалтәрізді жасушалар муцин өндіреді – бөлінген шырыш бөгде заттарды, бактерияларды жабыстырып олардың аласталуын жеңілдетеді.
Микробүрлі жасушалар хеморецептор болып келеді.
Базальды немесе ендірме жасушалар камбий қызметін атқарады.

қалыпты жағдайда 1/10. Мукоцилиарлық тасымал үшін ыңғайлы жағдай қажет.

тыс зоналдық бронхтар → 10 өкпеішілік сегментарлық бронхтар (ірі көлемді

бронхтар) → субсегментарлық бронхиолалар (орта көлемді бронхтар) → бөлікшеаралық бронхтар → бөлікшеішілік бронхтар (кіші көлемді бронхтар) → терминальды бронхиолалар

Бронхтардың тармақталуы:

бронхтардың қабырғасы өзгеріп отырады.

рет
5 жасында               25 рет
10 жасында             20 рет
15 жасында             16-18 рет

дем алады

байланысты:
Мұрын. Мұрын кеңістігі балаларда жетілмеген және тар. Шырышты

қабаты қабынған кезде ол ісініп, тыныс жолдары тарылып, демалысы нашарлайды, тыныс алуы нашарлап, ему қабілеті де нашарлайды. Көз-мұрын каналы кең, сондықтан мұрын инфекциясы коньюктива қапшығына жиі ауысып, коньюктивит дамиды.

Жұтқыншақ-жіңішке және қысқа.
Евстахиев каналы-қысқа және кең , нәрестелерде ересек балаларға қарағанда горизонтальды орналасқан және оның тесігі хоандарға жақын орналасқандықтан инфекция жиі барабан кеңістігіне ауысады.
Көмекей жоғары орналасқан сондықтан нәрестелер жатып сұйық тамақты жұта береді. Тар болғандықтан қабынған кезде стенозға (тарылуға) әкеледі.
Кеңірдек үлкендермен салыстырғанда кеңірек келеді. Шеміршектері әлсіз, тыныс алу бұлшықеттерімен жалғасқан. Сондықтан да осы бұлшықеттердің қатты қозғалысының әсерінен сырыл пайда болады, тыныс алуы қиындайды. Көбінесе экспираторлы ентігу дамиды.
Бронхтар-жіңішке және иілгіш. Ерте жастағы балаларда кеңірдектің бронхтарға бөлінетін жерінің бұрышы бірдей, сондықтан бөгде заттар екі жаққа бірдей түседі. Сонымен қатар ерте жастағы балаларда бронхиальды ағаштың тазартылу қызметі толық орындалмайды.
Өкпе-нәрестелерде толығымен жетілмеген. Өкпенің ұлпасы борпылдақ және эластикалық талшықтарға кедей, тамырларға бай. Осыған байланысты ерте жастағы балаларда өкпесі қанға бай және ауалы. Сурфактант жетіспеушілігіне байланысты ателектазға бейім. Сурфактант альвеолалардың ішкі қабатын астарлап жатады және олардың жабыспауын қадағалайды.
Плевра-қан және лимфа тамырларына бай, кең және оңай созылады. Диафрагмасы жоғары орналасқан, сондықтан демалысы беткей болады.

Қорытынды

Дегенмен, тыныс жолдарының қызметі ауаны өткізу ғана емес. Мұрын қуысында,

көмейде, кеңірдекте және бронхыларда дем алғанда ішке кіретін ауа шаңнан, микробтардан тазартылып, тыныс жолдары мен өкпе қуысының шырышты қабаты кеуіп қалмау үшін ылғалдандырылып, өкпені суық ауаның әсерінен сақтау үшін жылытылады.