KİŞİLİK ve BENLİK

gelen “persona” kökünden gelmektedir.

ve geleceğin oluşturduğu bir bütündür.
Yaşam tarzıdır.
İnsanın ilgi alanlarını, tutumlarını, yeteneklerini,

konuşma tarzını, dış görünüşünü, çevreyle uyum biçimini kapsayan bir kavramdır.

toplamıdır.
Bedensel + zihinsel özellikler
Davranışların toplamından oluşur ve davranışlara yön verir.
Her

kişilikte doğuştan getirilen bir mizaç vardır ve bu mizaç kişiliğin vazgeçilmez bir özelliğini oluşturur.
Tutarlı ve süreklidir.

kişilik özelliği sıralayabilir. Yani, başka değişkenlerin eşit olması koşuluyla, dürüst

insanları, dürüst olmayanlardan, yardım severleri yardım sevmeyenlerden, nazik olanları, kaba olanlardan hem kolayca ayırt edebiliriz ve hem de daha fazla severiz. N.Anderson’ın 1960 yılında yaptığı araştırmaya göre; üniversite öğrencilerinin en çok ve en az değer verdikleri özellikler şunlardır:

Samimiyet
Dürüstlük
Sadakat
Gerçekçilik
Güvenilirlik
Bağlanılabilirlik
Yalancılık
Sahtekarlık
Dürüst olmama

yürüyüş, duruş biçimi)
Kültürel faktörler
Aile faktörü
Sosyal yapı ve sosyal sınıf faktörü
Çevre

ve arkadaş faktörü
Kitle iletişim araçları

Faktörler:
Kalıtımsal olarak sahip olunan özelliklerin toplumun şekil vermesiyle insanların

kişilik yapıları oluşur. İnsanlar içinde doğup büyüdükleri toplumun kültürlerinden çok etkilenirler ve bu etkileme neticesinde standart davranışlara sahip olurlar.
Aile Faktörü:
Kişilik oluşumunda en önemli ve etkili faktör ailedir. Aile içi karşılıklı ilişki biçimi de kişiliğin oluşmasında önemlidir. Anne ve baba ilişkilerinde karşılıklı saygı ve sevgi ön planda ise, çocuklar da saygı ve sevgiyle hareket eder. Anne ve babası otoriter davranan çocukların insan ilişkilerinde sert davrandıkları yapılan araştırmalarla doğrulanmıştır.

ait oldukları sosyal sınıflar ve içinde bulundukları alt kültürler de

etkili


Sosyo-ekonomik açıdan iyi durumda olan bir sınıf içinde doğan bir çocuk, büyük ihtimalle geliri, yaşam tarzı, sosyal statüsü yüksek bir meslek sahibi olacak ve bu konumuna göre davranış sergileyecektir.

yargılarını ve ahlak kurallarını kullanış biçimidir.
Ör: İkiyüzlü, dürüst, nankör,

bencil…vb.

Mizaç (Huy): Bireyin duygusal denge durumunu ifade eden özelliklerin tümüdür.
Ör: neşeli mizaç, soğukkanlı mizaç, kızgın mizaç, melankolik mizaç…vb.

Yetenek: Bireylerin davranışlarını düzenlemede yararlandıkları zihinsel ve bedensel kapasiteleridir.

değerlendirme şeklidir.

Benlik kişiliğin öznel yanıdır.


Benlik kavramını daha iyi

anlamak için, insanın kendisine sorduğu sorulara yine kendisinin içtenlikle cevap vermesi gerekir.

Bu sorulardan bazılarını şöyle sıralayabiliriz:

cevap araması gerekir. (Ör: Çirkinim, Akılsızım, Güzelim, Akıllıyım)

Amaç ve Hedefim

Nedir?
Bu soru ile kişi toplumsal yaşamdaki statüsü rolü ve saygınlığını tespit etmektedir. Yani benliğinde kendisini nasıl görmek istediğini, kendisine nasıl bir değer biçtiğini belirlemeye çalışmaktadır.

Ne yapabilirim?
Bu soruyla kişi kendi kapasitesini belirlemeye çalışır. (Ör: İyi koşarım, yüzerim, çok çalışırım,iyi espri yaparım, Kriz durumlarında çözüm üretmekte başarılıyımdır vb.)

Doğru ve Yanlış Olanlar Nelerdir? Değer Yargılarım Nedir? İnançlarım Nelerdir?
Bu sorulara verilen cevaplarla kişi içinde yaşadığı sosyal çevreden kendisine göre edindiği değerler sistemini tanımaya çalışır.

Çünkü benlik içimizde bizi denetleyen, gözetleyen, değerlendiren ve bunların sonucunda

nasıl davranmamız gerektiğini belirleyen içsel bir güçtür.

İnsanın ruh sağlığı için, benlik tasarımı (ideal benlik) ile gerçek yaşantılar arasında bir dengenin sağlanması gerekir.

İnsan ideal benliğe ne kadar uygun hareket ederse, o derece sosyal yaşamında huzurlu olacaktır. İnsanın kendi değer yargıları ve ideallerine göre hareket ve mücadele etmesi, onun hem ruhsal hem de sosyal bakımdan kendisine olan saygısını ve güvenini arttıracaktır. Kısacası daha huzurlu olacaktır. Aksi durumda çeşitli huzursuzluklar söz konusu olacaktır.

yetkinlikler ve değerler vardır. Kişi bu özelliklere gerçekten sahip olduğuna

inanmak ve başkalarını da inandırmak ister.

içinde kurdukları sosyal etkileşimler sonucunda sosyal kimlikler geliştirirler. Kişi, arkadaş

grubunda başka, spor yaptığı klüpte farklı, çalıştığı dernekte farklı, iş yerinde farklı roller üstlenir; farklı rollerin gerektirdiği sosyal kimliğe uygun davranışları sergiler.