Слайд 1ПРЕЗЕНАЦИЯ
Тақырыбы: Елді мекендерді канализациялау жобаларын санитарлық сараптау сатылары.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ
САҚТАУ МИНИСТРЛІГІ
ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕДИЦИНА АКАДЕМИЯСЫ АҚ
Орындаған: Бектаева М.
Тобы:ҚДСҚА-04-15
Қабылдаған: Серікбаева
Т.
Кафедра: « Гигиена және эпидемиология » кафедрасы
Шымкент 2018 ж
Слайд 2Жоспар
І. Кіріспе
ІІ.Негізгі бөлім
ІІ.1. Канализация
ІІ.2. Өндірістік сарқынды сулар
ІІ.3. Канализациялық желілерді
трассалау
ІІІ. Қорытынды бөлім
IV.Пайдаланылған әдебиеттер
Слайд 3 Кәріз-бұл елді мекендер мен өнеркәсіп кәсіпорындарынан тыс Ағынды
суларды қабылдау және жою үшін, сондай-ақ оларды тазалау және зарарсыздандыру
үшін қызмет ететін инженерлік құрылыстар мен құрылғылар кешені
Слайд 4 Елді мекендер шегінде және өнеркәсіптік кәсіпорындарда түзілетін сарқынды
суларды үш санатқа бөлуге болады:
1) тұрмыстық — унитаздардан,
раковиналардан, ванналардан және басқа да аспаптардан келіп түсетін; олар тұрғын, Қоғамдық, коммуналдық және кейбір өнеркәсіптік ғимараттарда құрылады;
2) өндірістік - өндірістің әртүрлі технологиялық процестерінде суды пайдалану нәтижесінде түзілетін;
3) жаңбырлы (атмосфералық) - атмосфералық жауын-шашын түскен және қардың еруі кезінде өтпе жолдардың, алаңдардың, шатырлардың және т.б. бетінде пайда болатын.
Слайд 5 Өндірістік сарқынды сулар: - Ластанған;- Шартты таза (агрегаттарды
салқындатудан).
Өндірістік сарқынды сулардың жоғары дәрежеде ластануы кезінде,
сондай-ақ зиянды заттардың құрамы кезінде оларды қалалық кәрізге ағызар алдында жергілікті тазартылуы тиіс.
Слайд 6Шығару канализациясы экономикалық жағынан тиімсіз және аумақтың тиісті санитарлық жағдайын
қамтамасыз етпейді.
Канализацияның екі түрі бар:
әкету
қорытпа
Слайд 7 Қорытпа кәрізі келесі негізгі элементтерден тұрады: ғимараттың ішкі
кәріздік құрылғылары, сыртқы орамішілік және көшедегі кәріздік желілер, сорғы станциялары
мен арынды құбырлар, тазарту құрылыстары мен тазартылған ағынды суларды су қоймасына шығаруға арналған құрылғылар.
Кәріз желісі әдетте өздігінен ағатын (қысымсыз). Ол үшін қаланың немесе елді мекеннің барлық кәріздік аумағын кәріздеу бассейндеріне (су бөліктерімен шектелген аумақтар) бөледі.
Слайд 8Коллекторлар мынадай түрлерге бөлінеді:
жеке бассейндерден Ағынды суларды жинайтын канализация бассейндерінің
коллекторлары;
канализация бассейндерінің екі және одан да көп ағынды суларын қабылдайтын
және тасымалдайтын бас коллекторлар;
- Ағынды суларды тазарту құрылыстарының сорғы станцияларына немесе оларды су айдынына шығару орнына канализация объектісінен тыс транзитпен (қосусыз) ағызатын қала сыртындағы коллекторлар.
Слайд 9Атмосфералық Ағынды суларды қабылдау үшін жоғарғы жағынан металл торы бар,
жоспарда дөңгелек немесе тікбұрышты құдықтар болатын жаңбыр қабылдағыштар көзделеді
Слайд 10 Тазарту станциялары Ағынды суларды тазалауға және олардың тұнбаларын
өңдеуге арналған. Тазарту құрылыстарын канализацияланатын елді мекенге немесе өнеркәсіптік кәсіпорынға
қатысты өзен ағысы бойынша төмен орналастыру керек, соның арқасында канализацияланатын объект аймағында су қоймасының ластануына жол берілмейді. Ағынды суларды арнайы құрылғылар арқылы тазартқаннан кейін шығарындылар су қоймасына ағызылады.
Слайд 12 Барлық жүйелердің кәріз желілеріндегі бақылау құдықтары немесе камералар:
қосылу орындарында; құбырлардың бағыты, еңістері және диаметрі өзгерген жерлерде;құбырлардың диаметріне
тәуелділігі.қоймасының ластануына жол берілмейді. Ағындарды арнайы құрылғылар арқылы тазартқаннан кейін шығарындылар су қоймаларына ағылады.
Слайд 14Құбырлардың диаметрі 500 мм-ге дейін болған кезде кәріз желілерін салу
тереңдігі жоспарлы белгіден құбырлардың үстіне дейін есептегенде, қату тереңдігінен 0,3
м-ге төмен болуы тиіс.; құбырлардың диаметрі 600 мм астам болғанда-0,5 м төмен, бірақ жоспарлы белгіден 0,7 м кем емес.
Слайд 16 Канализацияны жобалаудың негізгі кезеңі-канализацияның сұлбасын, яғни канализацияның элементтерімен
(желілермен, сорғы станцияларымен, тазарту құрылыстарымен және т.б.) түсірілген канализациялық объектінің
жоспарын құрастыру.
Слайд 17Елді мекен мен өнеркәсіптік кәсіпорынның кәріз схемасының үлгі нобайы
Слайд 18 Кәріз схемасын жасау кезінде бірқатар факторларды ескеру қажет:
а)
канализацияланатын объектінің конфигурациясы мен орналасуы;
б) тазартудан кейін ағынды суларды ағызатын
орын болуы мүмкін жақын маңдағы су қоймаларының қуаты мен орналасуы;
в) жер бедері;
г) топырақ жағдайлары;
д) экономикалық, санитарлық ойлар және т. б.
Ағынды сулар кәріз жүйелерімен бөлінеді. Судың түсу сипатына және оларды тасымалдауға байланысты жалпы қалқымалы, бөлек және аралас жүйелер болып бөлінеді.
Слайд 19 Ағынды сулардың барлық түрлері бір желі бойынша
тазарту құрылыстарына бөлінетін кәріз жүйесі жалпы қалқыма деп аталады. Қатты
жаңбыр кезінде канализацияның жалпы қалқымалы жүйесін ұйымдастыру кезінде сарқынды сулардың бір бөлігін тазартусыз (ластанудың болмашы шоғырлануына байланысты) арнайы құрылғылар – су қоймасына жақын бас коллекторда орналасқан нөсерлік қоспалар арқылы су қоймасына ағызу көзделеді.
Слайд 20Бөлек жүйе бөлінеді
толық бөлек
толық емес бөлек,
Жартылай тарату жүйесі
Слайд 21 Канализацияның толық бөлек жүйесінде сарқынды сулардың әрбір түрі
үшін жеке желі салынады. Толық емес бөлек болған жағдайда –
жаңбырлы ағындар су айдынына ашық науалармен, арналармен, кюветтермен, жыралармен, ал басқа ағындар жерасты желілері бойынша тазарту құрылыстары арқылы ағады.
Жартылай тарату жүйесі үшін не екі желі салынады: біреуі-тұрмыстық және өндірістік ағындар үшін, екіншісі – жаңбыр үшін, не арнайы бөлу камералары бар ортақ коллектор, олардың көмегімен жаңбырдан ағындар орташа қарқындылықтағы жалпы коллектор арқылы тазарту құрылыстарына жіберіледі, ал қатты жаңбыр кезінде жаңбыр ағынының бір бөлігі арнайы нөсерлік ағыстар арқылы су қоймасына төгіледі.
Құрамдастырылған жүйе бір елді мекенде жалпы және бөлек жүйелердің үйлесімін білдіреді.
Слайд 22 Канализациялық желілерді трассалау кезінде жер бедері мен
оның тік жоспарлануы, су жолдары мен сарқынды суларды ағызатын орындардың
орналасуы, сондай-ақ гидрологиялық іздестіру деректері ескеріледі. Канализация схемасына тазарту құрылыстарын орналастыру да әсер етеді.
Слайд 23Сур.2 канализация желілерінің ықтимал схемаларының нұсқалары: 1-канализация бассейндерінің коллекторлары; 2
- канализация бассейндерінің шекарасы; 3-бас коллектор; 4 - арынды құбыр;
5-шығару; 6, 7-жоғарғы және төменгі аймақтардың бас коллекторлары
Слайд 24Практикада кездесетін схемалар мынадай түрде болуы мүмкін:
а) перпендикулярлы схема (сурет.
2, а) – канализация бассейндерінің коллекторлары су айдынындағы судың бағытына
перпендикулярлы трассада орналасқан. Бұл схема, негізінен, су айдынына атмосфералық Ағынды суларды ағызу үшін қолданылады;
б) қиылысқан сызба (сурет. 2, б) канализация бассейндерінің коллекторлары су айдынындағы су қозғалысының бағытына перпендикуляр және өзенге параллель тартылған бас коллектормен қоршалған. Әдетте мұндай схеманы жер бедерінің су қоймасына баяу құлауы және сарқынды суларды тазалау қажет болған жағдайда қолданады;
Слайд 25в) параллель схема (сурет. 2, в) – канализация бассейндерінің коллекторлары
су айдынындағы су қозғалысына параллель немесе оған шағын бұрышпен трассаланған
және су айдынындағы су қозғалысының бағытына перпендикуляр тазарту құрылыстарына сарқынды суларды тасымалдайтын бас коллектормен ұсталған.
Бұл схема жер бедерінің су қоймасына күрт құлауы кезінде қолданылады. Ол (канализация бассейндерінің коллекторларында) құбырлардың бұзылуын тудыратын қозғалыстың жоғары жылдамдығын болдырмауға мүмкіндік береді;
Слайд 26г) аймақтық схема (сурет. 2, г) – канализацияланған аумақ сол
аймақтарға бөлінеді: жоғарғы ағынды сулар тазарту құрылыстарына өздігінен ағатын, ал
төменгі жағынан сорғы станциясымен айдалады. Аймақтық схема жергілікті жер бедерінің су қоймасына айтарлықтай немесе біркелкі емес құлауы кезінде және барлық аумақты (мысалы, төменгі аймақты) өздігінен ағу мүмкіндігі болмаған кезде қолданылады;
д) радиалды схема (сурет. 2, д) - сарқынды суларды тазарту екі және одан да көп тазарту станцияларында жүзеге асырылады; бұл ретте сарқынды сулар кәріздік аумақтан орталықтандырылмаған ағызылады. Бұл схема жергілікті жердің күрделі рельефінде және үлкен қалаларды канализациялауда қолданылады.
Слайд 27 Канализацияның жалпы схемасында желі желісінен басқа желілік құрылыстар
белгіленеді: дюкерлер, өтпелер және түрлі мақсаттағы камералар. Схемада сорғы станцияларының,
тазарту құрылыстарының және шығарылымдардың орналасу орындары белгіленеді.Канализацияны жобалау кезінде көшедегі канализациялық желілерді трассалауға ерекше көңіл бөлінеді.
Сур. 3. Көше желілерін трассалау
Слайд 28Көше желілерін трассалаудың үш схемасы бар:
Көлемді трассалау (3 - сурет,
а) - көше желілері әр тоқсан сайын барлық төрт жақтан
тұрады. Бұл схема жер бедері мен үлкен орамдарда қолданылады;
2) орамның төменгі жағында трассалау (сурет. 3, б) — көше желілері қызмет көрсетілетін орамдардың төменгі жағынан ғана салынған. Бұл схема жердің едәуір құлдырауы кезінде қолданылады;
3) арқандап байлау (сурет. 3, в) - көше желілері орам ішінде салынған. Бұл схема желінің ұзындығын едәуір қысқартуға мүмкіндік береді, бірақ оны пайдалануды қиындатады.
Слайд 29Қорытынды
Ауыз судың органолептикалық қасиеттері оларды сезу қарқындылығы бойынша нормаланады.
Судың жағымсыз органолептикалық қасиеттері организмнің физиологиялық процестерінің қалыпты өтуіне әсер
етеді.
Слайд 30Пайдаланылған әдебиеттер
«Жалпы гигиена», Торгаутов Б.К., Сералиева М.Ш., Шымкент, 2009
ж.
«Гигиена», Кенесариев Ү.И., Балмахаева Р.М., Жақашев Н.Ж., Алматы, 2010 ж.
«Жалпы
гигиена», Бектұрғанова Р.С., Сералиева М.Ш., Шымкент, 2010 ж.
«Коммуналды гигиена », М.С. Шабдарбаева , С.Қ.Омаров I том Алматы -2011 ж
«Коммуналды гигиена », М.С. Шабдарбаева , С.Қ.Омаров II том Алматы -2011 ж