Құрамында эфир майы бар ДӨ, ДӨШ

дамасская - Rosa damascena, R. gallica,
R. centifolia, R. casanlica
Раушангүлділер,

Эфир майы: олеоптен: гераниол (50-60%), цитронеллол (25-30), нерол (10%), фенилэтил спирті, корич альдегиді; стеароптен;
парафиндер,
таниндер

Фармакологиялық әсері
Таза эфир майы, „Розанол”, гүлдердің тұндырмасы – спазмолитикалық, анальгетикалық, антисептикалық әсері бар. Хош иіс беретін зат ретінде парфюмерияда кенінен қолданылады.

- Coriandrum sativum
Балдыркөктер, Сельдерейные - Apiaceae
Эфир майы (0,7-1,4%): линалоол

Фармакологиялық әсері
Эфир майы, - асқортуды жақсартады,іштегі желді жояды, ауырғанды басады; “Эспол” жақпа майының құрамына кіреді –қыздырып, ауырғанды басады, “Цитраль”- микробқа қарсы әсер етеді,; “Депурофлукс» іш қатқанда қолданылатын фиточай, “Фитосед” – седативті, спазмолитикалық әсері бар.

Рутовые - Rutaceae
Эфир майы (0,6%): лимонен, цитраль, геранилацетат, цитронеллол;

Фармакологиялық әсері
(Oleum Citri) – эфир майы парфюмерияда ароматизатор, фармацияда иіс корригенті. «Цитраль» - антисептик. ”Витамин Р (цитрин).

лекарственная - Melissa officinalis
Ерінгүлділер, Яснотковые - Lamiaceae
Эфир майы (0,8-1,6%):

Фармакологиялық әсері
Тұндырма – седативті, бактериостатикалық. Эфир майы “Энерготоник Доппельгерц”, “Алталекс” заттарының құрамына кіреді – спазмолитикалық,седативті әсері бар дәрілер; сұйық экстракт: «Антифронт», «Гербион» тамшы құрамына кіреді, сонымен қатар «Новопассит», «Персен», «Персен-Форте» - дәрілік препараттардың негізгі заты.

Ациклические монотерпеноиды

перечная - Mentha piperita
Ерінгүлділер Яснотковые - Lamiaceae
эфир майы: ментол,

Фармакологиялық әсері
Эфир майы, ментол, тұндырма, тұрынды, тамшылар, құрамына кіреді«Гербион», «Гастрогран», «Гастромед», «Гастрофит» ,Корвалдин, Корвалол, Валидол, Валокормид, Зеленин тамшылары - спазмолитикалық, гипотензивті, седативті, анальгетикалық әсері бар; Ингалипт, Каметон, Камфомен - антисептикалық, қабынуға қарсы әсері бар. Жақпа майлар Бом-бенге, Бороментол, Гевкамен,
Меновазин –сұйықтық анальгетик, қабынуға қарсы зат, «Персен», «Персен-Форте», «Седасен форте» - седативті заттар.

Моноциклические монотерпеноиды

- Salvia officinalis, Ерінгүлділер, Яснотковые - Lamiaceae
эфир

Фармакологиялық әсері: Эфир майы, тұндырма –жоғарғы тыныс алу жолдарының қабынуында, антисептикалық, қабынуға қарсы әсері зор, эстрогенді, қақырық түсіретін, қармаушы, гипогликемиялық әсері де бар.
Сальвин, Стоматофит , Альталекс, Гастрогран, Бронхофит; Фитолизин дәрілік препараттар құрамына кіреді.

Моноциклические монотерпеноиды

globulus ... домалақ
Эвкалипт пепельный - Eucalyptus cinerea … күл түстес
Эвкалипт

Эфир майы 4%: 1,8-цинеол, n-цимен, α-, β-пинен;
флавоноидтар: рутин,
иілік заттары
фенолальдегидтер

Фармакологиялық әсері
Эфир майы – бактерицидтік әсері бар зат; Эфкамон, Камфомен, Гевкамен, Алором, Каметон, Ингалипт, Пектуссин, Альталекс, жинақ Элекасол – бактерицидтік, қабынуға қарсы дәрі; Бронхосан, Доктор Мом, Кофанол – қақырық түсіретін, антисептикалық д\заттар; линимент Санитас –жараны емдейтін, қабынуға қарсы әсері бар; Септолете,Септогал,Аджисепт ауызда соратын дәрілер.

- Carum carvi
Балдыркөктер, Сельдерейные - Apiaceae
Эфир майы (3-7%): карвон,

Фармакологиялық әсері
Эфир майы, тұндырма – антимикробты, спазмолитикалық, қақырық түсіретін, іш қатуда, өт айдайтын әсері бар. Препараттары: “Гербион”,«Депурафлукс», сироп «Пепзим» -

Моноциклические монотерпеноиды

Juniperus communis
Кипарисовые - Cupressaceae Арша
Эфир майы ( 2,5%): -пинен, камфен,

Фармакологиялық әсері
Эфир майы, тұнбасы- диуретик, микробқа қарсы,өт айдайтын, қақырық түсіретін. Галиум-Хеель, Кафол, Веногал т.б.

Бициклические монотерпеноиды

Pinus sиlvestris
Қарағайлар, Сосновые - Pinaceae
Эфир майы ( 0,36%): -,

Фармакологиялық әсері
қайнатпасы – қақырық түсіретін; Пинабин, Фитолизин, Реватинекс – микробқа қарсы, қабынуға қарсы, диуретик;
Препараттары: Пиносол , Пиновит, Алталекс тамшылары, Детоксифит.

Бициклические монотерпеноиды

болотный, а. тростниковый) – Acorus calamus
Иірлер, Ароидные - Araceae
Эфир майы

Фармакологиялық әсері
Тұнба, тұндырма, олиметин, полифитол – қабынуға қарсы, спазмолитикалық, бүйрек,бауыр, өт қабының дерттерінде, ішек жолдарының аурулароында , ас қорытуды жақсартуға қолданады. викалин, викаир, гербогастрин – асқазан ойық жараларына қарсы дәрілер.

Элемол

Folia Betulae
Қотыр қайын, Береза бородавчатая - Betula verrucosa
Березовые - Betulaceae
Эфир

Фармакологиялық әсері
Тұнба, тұндырма, Пропобесан – несеп шығаратын, өт айдайтын, қабынуға қарсы әсері бар; Препараттары: Карболен Уролесан, Пропобесан, Урофлюкс, Фитолизин, Урогран

Сесквитерпеноиды

et radices Inulae
Биік андыз, Девясил высокий - Inula helenium
Астрагүлділер, Астровые

Эфир майы (1-3%) - алантондар: алантолактон, изоалантолактон, дигидроалантолактон,
инулин ( 40%),
аштылар: алантопикрин,
сапониндер

Фармакологиялық әсері
Алантон - қабынуға , асқазан жұмысын жақсартатын өттің бөлінуін жақсартатын әсері бар; Препараттары: Фитон СД, жинақтар Тонифит , Пектосол, Бронховитол, Бронхофит , жеке эфир майы – антисептик, ішек құрт ауруларына қарсы.

Сесквитерпенді лактондар

- Chamomilla recutita (Matricaria recutita, M. chamomilla)
Астрагүлділер, Астровые -

Эфир майы ( 0,3%): хамазулен, фарнезен, бисаболен, бисаболол оксиды А и В, бисаболол, матрицин, кадинен,
полисахаридтер,
флавоноидтар: апиин, кверциметрин,
фитостериндер,
дәрумендер :РР, каротиндер
кумариндер: умбеллиферон, герниарин

Сесквитерпенді лактондар

Фармакологиялық әсері
Тұнбасы – қабынуға қарсы, спазмолитик, аллергияға қарсы әсері бар; Холегран –өт айдайтын; Арфазетин – гипогликемиялық әсері бар, сбор Элекасол – бактерицидтік; Камиллофлан – диуретик; Рекутан, Ромазулан, Алором, Гербогастрин, Камилаль, Ротокан, Камистад-гель, Камилазан, Стоматофит, Угрин, Траумель С – қабынуға қарсы , ауырғанды басатын әсері бар, Бероз; крем Цепан – бактериаларға қарсы дәрілер.

- Arnica montana
Астровые - Asteraceae
Эфир майы ( 0,15%):, арнифолин, арницин

Фармакологиялық әсері: қан тоқтататын, бактериостатикалық әсері бар.Тұнба, тұндырма – гинекологияда жатырдан қан кеткенде, сыртқы жарақаттарды емдейтін жақпа майлар құрамына кіреді.

Absinthii
Листья полыни горькой - Folia Absinthii
Ащы жусан, Полынь горькая –

Эфир майы (0,5-2%): сесквтерп. лактондар: абсинтин, анабсинтин, артабсин; прохамазулоген,тауремизин, - и -туйон, фелландрен, хамазулен, кадинен, цинеол, туйол;
флавоноидтар: артемизин

Фармакологиялық әсері
тұнба,ащы тұндырма, қою экстракт тәбет ашатын, асқазан жұмысын жақсартатын, қыжылды кетіретін, қабынуды азайтатын әсері бар, Плантис иммуно+ -қабынуға қарсы дәрі.

Сесквитерпенді лактондар

Flores Millefolii
Тысячелистник обыкновенный - Achillea millefolium
Астровые - Asteraceae
Эфир майы

Фармакологиялық әсері
Ротокан, Вундехил, Фитон, Фитулвент, Ливолек, ЛИВ-52, Тонзилгон, Угрин – қабынуға қарсы, гепатопротекторлық әсері бар ащы. Препараттары: Ладостим ,. Траумель С ,Холафлюкс , Допельгерц – кардиотоникалық әсері бар препарат.

Сесквитерпенді лактондар

обыкновенный - Anisum vulgare
Балдыркөктер, Сельдерейные - Apiaceae
Эфир майы (2-3%): анетол,

Ароматикалық қосылыстар

Фармакологиялық әсері
Эфир майы; нашатырь-анис тамшылары, эликсир,микстуралар, Препараттары :Бронхосан, Бронхикум, Бронхиальный бальзам, Бромгексин 8-капли, Камиллозан, Кармолис, Нео-ангин Н, настой – қақырық түсіретін, муколитикалық, қабынуға қарсы әсері бар. Цистенал, Спазмоцистенал – спазмолитиктер, литолитиктер. Алталекс – спазмолитик, седативті дәрі. Фитон СД – адаптоген,. Депурафлукс – іш қатқанда . Хош иіс беретін шикізат.

- Foeniculum vulgare
Сельдерейные - Apiaceae
Эфир майы (4-6%): анетол, фенхон, метилхавикол,

Ароматикалық қосылыстар

Фармакологиялық әсері
Эфир майы, укроп суы, Плантекс, - іш кебүді басатын,спазмолитик. Солутан – муколитик. Цистенал, Спазмоцистенал – спазмолитик, литолитик. Софтовак – спазмолитик, қабынуға қарсы. Фитон СД - адаптоген, өт айдайтын, антиоксидант. Депурафлукс –іш қатуда. Хош иіс беретін шикізат. Татымды заттарға жатады (пряность).

жебіршөп, Чабрец ползучий - Thymus serpyllum
Яснотковые - Lamiaceae
Эфир майы

Ароматикалық қосылыстар

Фармакологиялық әсері
Пертуссин, Анитос, Бронхофит, Гербион сироп, Ментоклар, Эвкабал – қақырық түсіретін, қабынуға қарсы, спазмолитик;
эфир майы; тұнбасы, Мараславин, Стоматофит, Плантис-иммуно+плюс – антибактериалды, қабынуға қарсы, стоматит, гингивит т.б. Фитулвент –өт айдайтын, антисептик, репаративті зат

- Thymus vulgaris
Яснотковые - Lamiaceae
Эфир майы (0,8-1,2%): тимол, карвакрол,

Ароматикалық қосылыстар

Фармакологиялық әсері
Эфир майы, Пертуссин, Пектосол, Бронхипрет, Эхиансаль – қақырық түсіретін, муколитикалық, бронхолитикалық, әсері бар;
Камистад-гель, Эфкамон; Пиносол – антимикробты, қабынуға қарсы дәрілер.

обыкновенная - Origanum vulgaris
Яснотковые - Lamiaceae
Эфир майы (0,3-1,2%): карвакрол,

Ароматические соединения

Фармакологиялық әсері
тұнбасы, Ладостим, Бронховитол, Бронхосан – муколитик, бронхолитик. Уролесан, Уровит - спазмолитик, өт айдайтын, зәр шығаратын әсері бар. Гастровитол - микробқа қарсы, Фитон СД – адаптоген, антиоксидант.