Семей Мемелекеттік Медициналық Университеті СӨЖ Тақырыбы : Жедел

Қ.Д
Семей 2016 жыл

аппендицит
Симптомдары
диагностикасы
Жедел жәрдем


Жоспар:

жиі кездесетін ауру және соқыр ішектің құрт тәрізді өсіндісінің қабынуы.Хирургиялық

клиникаға шұғыл түрде түсетін науқастар арасында аппендициттің жиілігі 75-83% ке дейін жетеді.Әйелдер еркектерге қарағанда 2-3 есе жиі ауырыды.1884 жылы Р.Фитц аппендицит терминін енгізген.

Жедел аппендицит!

тәрізді өсінді,Appendix vermiformis,шығады.Құрт тәрізді өсіндінің ұзындығы мен орналасу қалпы көп

өзгеріп отырады,орташа ұзындығы 8,6см тең, алайда 2% жағдайда ол 3см ге дейін қысқарады.Құрт тәрізді өсіндінің болмауы өте сирек кездеседі,оның орналасуы соқыр ішікпен тығыз байланысты болады.Өсік алдыңғы жақта құрсақтың алдыңғы-бүйір қабырғасы мен сыртта мықын сүйегі қырының,іште m.iliacus-тың арасында орналасады.Медиальды жағдайда құрт тәрізді өскін солға қарай яғни соқыр ішектен ішке қарай бағытталады.

Құрт тәрізді өсіндінің анатомиясы.

жағдайлары да кездеседі,сол кезде оның бос ұшы жоғарғы бауырға дейін

созылуы мүмкін.Құрт тәрізді өсікті іш пердесі жан жағынан жауып тұрады және оның айқын білінетін шажырқайы (mesenterium appendix vermiformis),болады.Өсік қабырғасы соқыр ішек қабырғасының құрылымына ұқсас.Шырышты қабығы,әсіресе шырыш асты қабығы лимфойд ткандеріне folliculi lymphatici aggregati appendics vermiformis-ке бай.Лимфойдты тін патогенді микроптарды жойып жібереді,сол себептен де адамда соқыр ішек ауруы жиі кездесіп тұрады екен.

қуысы
Құрт тәрізді өскіннің орналасуы

мықын тоқ ішек артериясы (a.ileocolica), аппендикулярлы артерия (a.appendicularis).






Қанмен қамтамасыз етілуі
Иннервациясы
Жоғарғы

шажырақайлық тармақ және құрт тіріздінің симпатикалық иннервациясы,ал кезбе нерв арқылы парасимпатикалық иннервацияланады.

Деструктивті
- флегмонозды
- гангренозды
- перфоративті
3. Асқынған
- аппендикулярлы инфильтрат
- периаппендикулярлы абсцесс
- перитонит
Классификациясы

катаральды 6-12 сағатта дамиды.
- флегмонозды 12-24 сағатта дамиды
а) жәй
б) флегмонозды-жаралы
в)

опостемозды-ірің қабырғаға таралады
г) змпиема- қуысына ірің толады
д) флегмонозды-перфоративті
4. Гангренозды 24-28 сағат
- 1-ік және 2-ік ол тесілген және тесілмеген болып бөлінеді

инфекциялық теориясы-аппендициттің дамуында басты қызметті өсіндіде болатын энтерогенді инфекциялардан дамиды

және ол оның шырышты қабатында(қабырғасында) патогенді қабынуды шақырады.
Механикалық теория- ол өсіндіге бөгде дене енгенде жеміс-жидек,зубной щетка қалдықтары және т.б түскенде оның шырышты қабығы зақымдалуынан пайда болатын қабыну.

Этиологиясы мен патогенезі

бар астың жіңішке ішектен тоқ ішіекке одан соң өсіндіге түсуі.
Нервнорефлекторлық

теория- бұл теорияда аппендицит функционалтды шақырылады,ол өскіннің Баугиниев аймағындағы жапқыштың қызметі бұзылуымен сипатталады.
Аллергиялық теория- бұл теорияның жақтаушылары құрт тәрізді өсіндідегі жергілікті қабынуға байланысты жоғары сезімталдық реакциясымен байланыстырады.

сезімдері пайда болады. 1-сағатта ауыру сезімі ішектің оң жақ жартысында

пайда болады(80-90%).Ал ретроцекальды аппендицитте ауыру сезімі бел аймағына беріледі,өскін медиальды жағдайда орналасса кіндік аймағына дейін берілуі мүмкін.Көбіне ауыру сезімі эпигастрии аймағында(симптом Кохера)немесе кіндік аймағында(симптом Кюммеля),ал 4-8 сағаттан кейін оң жақ шап аралығында(симптом Кохера-Волковича)болуы мүмкін. Ауыру сезімі жөтелгенде күшейеді(симптом Черемских-Кушнеренко),

Клиникалық көрінісі

өзін жаман сезініп бүкіл іш аймаында сыздаған ұстама тәрізді қысып

ауыруына шағымданады.Науқас оң жағымен жатса құрт тәрізді өсінді іштің бүйір қабырғасына жанасады,сонда ауыру сезімі басылады.Көбінесе құсу,тәбеттің төмендеуі,дене қызуының көтерілуі,бетінде жеңіл гиперемия және ауыздың құрғауы жоғарылайды.Ұстаманың басында температура 37,2-37,8 болса,уақыт өте 38 немесе оданда жоғары болады.Температура көтерілуіне байланысты пульс жиілейді.Түшкіргенде жөтелгенде құрсақ қуысында ауырсыну және құрсақ бұлшық еттері дем алған кезде бірден түсіп кетуі байкалады.

пальпация жасағанда ауырсынудың болуы.
Симптом Бартомье- науқасты сол жақ бүйіріне жатқызғанда

құрт тәрізді өсінді пальпацияға қолайлы болады,осы қалыпта пальпация жасағанда оң жақ құрсақ астында ауырсынудың болуы немесе жоғарылауы.
Симптом Воскресенского- науқастың эпигастрии аймағынан құрсақ қуысына дейін сырғанатқанда оң жақ құрсақ астында тері гиперетезия шекараларының болуы.Оның пайда болуы жоғарғы шажырқай венадан қанның қайта келуімен байланысты.

Жедел аппендициттің симптомдары:

тәрізді ішекті бір уақытта қысқанда оң жақ құрсақ қуысында ауырсынуды

шақырады.Бұл егер қабыну процесі болса,сигма тәрізді ішектегі газ соқыр ішекті созып ауырсыну тудырады.
Симптом Ситковского- науқас сол жақ бүйіріне бұрылғанда оң жақ құрсақ қуысында ауырсынудың пайда болуы,ол көкет керілген кезде қабынған соқыр ішектің қимылдауынан пайда болады.
Симптом Щеткина-Блюмберга- құрсақ қуысын ақырын қолмен қысқан кезде минимальды ауыру сезімін шақырады,қолды бірден тартып алған кезде бірден ауыру сезімі күшейеді.Бұл ауру бірден қысымның өзгеруіне әкеледі.

жағдайда кездеседі.Ретроцекальды өсінді бауыр мен оң жақ бүйрекке дейін жетуі

мүмкін.Ол көбінесе құрсақ қалтасына бекітілген және тар тұйық кеңестікте орналасады,сол үшін ауыру сезімі тез қоршаған тіндерге беріледі.Ретроцекальды орналасқан өсіндіні пальпация жасаған кезде ауыру сезімі бел аймағында болады.Өсінді оң жақ бүйрекке,несепағарға немесе бел бұлшықеттеріне дейін созылып жатуы мүмкін.Ауыру сезімі көбінесе эпигастрии аймағында немесе іштің оң жақ жартысында,бүйірінде,бел аймағында болады.Щеткин-Блюмберг симптомы тән.

А- типті жедел аппендицит

кіші жамбас астауына кіре берісінде немесе тік ішек-қуық қиылысында орналасуы

мүмкін.Ауыру сезімі басында барлық ішектерде болады,одан сон бел аймақтарының оң жақ шапаралығына таралады.Қабынған өсіндінің тік ішекпен несепағарға жақын орналасуына байланысты оларды да зақымдап аз несеп шығуы болуы мүмкін.Ректальды зерттеуде диагноз қою үшін-1-сағаттыің ішінде тік ішектің алдыңғы және оң жақ қабырғасында ауырсыну сезімі болуы керек.(симптом Куленкампффа)
Өсіндінің медиальды орналасуы- өсінді орта сызық жаөта орналасқан және тік ішектің шажырқайлары түбінде орналасады.Басында ішектер сынған сияқты қатты ауырады сосын кіндік аймағына немесе оң жақ төменгі ішек квадратына таралады.Құсу пайда болады.

қабырға астына және өт қуықтың латеральды проекциясына таралады.Пальпация кезінде іштің

кең бұлшық еттері күшейген,көкет тітіркену симптомы.Ситковский,Ровзинг симптомдары оң болады.

жасалуы
2.Хирургиялық техниканың ақауларынан пайда болған
3.Белгісіз себептерден
- перфорация
- аппендикулярьлы инфильтрат
- перитонит
-

қақпа венасының тромбофлебиті(пилефлебит)
- аппендикулярлы абсцесс

Асқынулары:

ерітіндісі немесе 1—2 л изотоникалық ерітінді натрий хлорид 100—120 мгфуросемид,. 

Қазіргі уақытта жедел аппендициттің

дұрыс емдеу әдісі- оперативті ем.
- Аппендэктомия

Жедел жәрдем: