Тақырып 14. Экономикалық саясаттың негізгі бағыттары

қағидалары және формалары. Салық түрлері. Фискалды саясат, мәні, мазмұны.

бөлуді (шығындарды) бейнелейтін мемлекет қызметінің қаржылық жоспары.

әрекеттері мен сырт экономикалық қызметтеріне, қорғаныс пен ұлттық қауіпсіздікті бекітуіне

жұмасалатын шығындар болып бөлінеді. Мемлекеттің шаруашылық әрекеттерге шығындары таза ұлттық өнімді мультипликациялық өсіруге әкеледі. Мемлекеттік шығындар мультипликаторы таза ұлттық өнім өзгерісінің үкімет шығындары өзгерісінің қатынасына тең.
Мемлекеттік бюджет кірістері – орталық және жергілікті үкімет ұйымдары алатын салықтардан, мемлекеттік қарыздардан, сондай-ақ бюджеттен тыс қорлардан және мақсаттық қорлардан тұрады

есебінен алынып отыр
Дереккөз: ҰЭМ
МБ шығындарының динамикасы және түсім құрылымы, млрд.

теңге

+48%

+18%

+21%

МБ шығындары 2014 жылы бірден жоғары өсіп кеттенін көреміз (+18% немесе 1,1 трлн.) және 2016 ж. (+21% немесе 1,5 трлн.)
Салық түсімдерінің өсуіне қарамастан шығындарды қмтамасыз ету 2 есеге азайған (2006 ж. 91% болса, 2016 ж. 45% )
Шығындар трансферттер есебінен қаржылындыра бастады (17% дан 40%) Бюджет дефициті ( -3% дан 10%)

бір мөлшерде және мерзімде бюджетке төленетін қайтарусыз және өтеусіз сипаттағы

міндетті ақшалай төлемдер.

а) табыс салығы; б) мүлікке салынатын салық; в) қызметтің және

нақты тауардың тұтынушының шығындарына салынатын салық.
2. Салықтарды алу тәсілдері бойынша тура (төлеушінің кірісі мен мүлкінен тікелей төленген салық) және жанама (бағаға немесе тарифке үстеме түрінде белгіленген салық төлеушінің кірістері мен мүлкіне қатысты емес) салықтар болады.

салық негізгі 3 жүйеге бөлінеді. а) үйлесімді салық болып пайыздық

мөлшерлемесі өзгермейтін салықтар, олар табыс көлемімен немесе шығындармен мүлік құны есепке алынбай бірдей пайыздық қатынаста әрекет ететін салықтар аталады. б) салық мөлшерлемесі табыстың артуына байланысты өсіп отырса, ол прогрессивті салық мөлшерлемесі деп аталады; в) табыстың өсуіне қарай төмендейтін салық – регрессивті салық мөлшерлемесі деп аталады.
4. Бюджет деңгейі бойынша оған түсетін салықтар сомасы – жалпы мемлекеттік және жергілікті салықтар болып бөлінеді.
5. Пайдалану тәртібіне қарай жалпы салық: мемлекеттің біртұтас қорына жиналатын және нақты бағытқа тағайындалатын мақсатты немесе арнайы болып бөлінеді.

9 айы 0,4%) салық салудың қысымы болғанын дәлелдейді;

2016 жылдың қаңтар-маусым

айларында, өткен жылғы тура сол мерзіммен салыстырғанда ШОБ-тің өнім көлемі 4,2%-ға қысқараған , ал ШОБ субьектілер саны 6,3%-ға қысқараған.

Дереккөз: ҚР ҚМ стат.бюллетені

МБ түсекен салықтық түсімдер (млн. тенге)

СК көлемі 5 есеге артқан;
2001 жылдан бері 3 есеге артқан.

көлемін кеңейтіп және жеке бизнес пен мемлекеттік кәсіпорындарды несиелендіруді қамтамасыз

етеді. Бұл таза халықтық өнімнің мультипликациялық өсуіне оң әсерін тигізеді. Салықтық мультипликатор таза халықтық өнім өзгерісінің салықтық түсімдердің өзгерісіне қатынасымен анықталады.

өсіру арқылы көлеңкелі сектордың үлесін азайтамыз дейді
Бұл әбден қателік болуы

мүмкін керісінше іскерлік белсенділіктің төмендеуіне, көлеңкелі сектордың өсуіне бюджеттің табысының төмендеуіне әкеліп соқтыруы мүмкін

Лаффер қисығы

ҰЭМ ұстанымы

Бизнеске жүктеме (адм.шығындар және коррупция)

Нақты қалыптасқан жағдай

налоги в стране. Я задал конкретный вопрос: «Какой доход ожидается

в связи с уменьшением порога НДС?». Ответ был такой: «Предполагаемый доход — 36 миллиардов тенге». Это было в ноябре 2015-го. Тогда я задал второй вопрос: «А каковы затраты бизнеса, который должен будет выплатить такие налоги?». Ответ просто обескуражил: «Не знаем».
На встрече присутствовали эксперты из ассоциации МСБ, которые смогли дать внятный ответ. Как вы думаете, какая прозвучала цифра? Подсчеты сделать просто. Есть 77 тысяч субъектов, которые подпадали под действие закона об НДС. Средние расходы каждого из них составляют порядка 1 миллиона тенге в год. Сюда входят зарплата бухгалтера, оплата за пользование Интернетом, затраты на оргтехнику и некоторые другие статьи. В принципе не такая уж и большая сумма. Перемножим эти цифры и получим сумму — 77 миллиардов тенге. Итак, 77 миллиардов - затраты МСБ, и 36 миллиардов — получаемые доходы. Вроде бы как нормально.
Но идем дальше. Недавно я слушал выступления новых руководителей финансово-экономического блока, и они назвали совершенно иные цифры доходов, получаемых субъектами МСБ, — 164 миллиарда тенге. Почувствуйте разницу. Возникают вопросы: «Где расчеты? На основании чего берутся новые цифры?». – Экономист Магбат Спанов

салықты көбейту;
3) мемлекеттік қарыз, мемлекеттік кредит;
4) шығыстарды азайту;

доллар (2017 жылдың 1 қазан айындағы көрсеткіш)
Ұлттық Банктың баспасөз қызметі

соңғы 10 жылда Қазақстанның сыртқы қарызы 74,6 млрд долларға өскенін мәлімдеген. 76,7 млрд доллар бұл фирма аралыққарыздың өсуінен болған бұл бірінші кезекте шет елдік мұнай компаниялардың еншілес компанияларына салынған инвестицияның есебінен артқан.
Оның ішінде мемлекеттік қарыз 13,2 млрд, қаржы нарығының қарызы 9,1 млрд,105,3 млрд доллар фирма аралық қарыз