Спирттердің химиялық қасиеті.

жиі кездесетін өкілі этанолды мысалға ала отырып, оның физикалық
қасиетін,

химиялық қасиетін, алынуын және этиленгликольмен глицериннің қасиеттері жайлы
мағлұмат беру
Дамытушылық:
Оқушылардың алған білімдерін одан әрі жетілдіру, химиялық формула , реакция теңдеулерін, есептер шығара білу дағдысын қалыптастыру.
Тәрбиелік:
Адамгершілікке, жинақылыққа, сөз сөйлеу мәнеріне баулу, экономикалық және экологиялық тәрбие беру, өмірмен байланыстара отырып, проблемалық жағдаяттан шығу жолында оқушының іскерлігін, ой-өрісін кеңейту

ойын, Көрнекілік: тірек сызба, спирт, спиртшам, глицерин, әр түрлі парфюмериялық

заттар, жуғыш заттар, ҚР картасы, плакаттар

Пәнаралық байланыс: экология, география, биология, медицина.

түсіру.
ІІІ. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

Мұнай туралы

не білесіз?
Үй тапсырмасын сұрау
1. Мұнайдың құрамында қандай көмірсутектер болады? Мұнай қандай зат?
2. Мұнай неше түрге бөлінеді?
3. Мұнай өңдейтін қондырғының құрылысы қандай?
4. Мұнайды крекингілеу не үшін қажет?Крекинг нешеге бөлінеді?
5. Риформинг деген не?
6. Бензиннің сапасы немен анықталады?Детонация деген не?
7. Қазақстанның мұнайға бай аймақтарын атаңыз.
8. Экологиялық тұрғыдан қоршаған ортаны қорғау мәселесі?

"Ой қозғау"

Спирттер фирмасының жаңа офисін тұрғызатын материалдарды басқа кәсіпорындардан сатып алу.

газойл, қара түсті өнім мазут, вакуумдық қондырғыда крекинг процесі жүріп

мазут әрі қарай өңделеді.

радикалымен байланысқан гидроксо (ОН) тобы бар бар күрделі органикалық заттар

Оның ең қарапайым өкілдері

Н

Н

Н

ОН

Н

ОН

С

С

Н

С

Н

3

Метил спирті

Н

С

Н

Н

С

2

Н

5

ОН

Этил спирті

ОН

R
Көмірсутек радикалы
С
n
H
2
n
+1
OH
Этилспирті

С

2

Н

5

ОН

ІІ. Физикалық қасиеті Өзіне тән исі бар, түссіз сұйықтық, суда жақсы ериді, аузы ашық ыдыста қалса буланады. Этил спирті алкогольдік заттарға жатады, организмге зиянды әсер етеді. Әсіресе, орталық жүйке қызметін бұзады. Этил спирті медицинада, парфюмерияда, органикалық синтезде шикізат ретінде пайдаланылады.

алады
H2C =CH2+H2O H3 C-CH2OH
Тамақ өнеркәсібінде

этил спиртінің көп мөлшерін құрамына крахмалы бар өсімдіктерден (картоп, дәнді дақылдар) алады
C6H12O6 2C2H5OH+2CO2

Н

2

SО

4

ашу

CH3 – COH+Cu+H2O

Этанол

Қара түсті альдегид қызыл түсті

Шарөзекті модель

Оны ертеде ағашты құрғақ айдау арқылы алғандықтан ағаш спирті деп

атаған. Метанол - өзіне тән исі бар, түссіз, өте улы сұйық зат. Шамамен 10 грамын пайдаланған адам көз жанарынан айырылса, көбірек мөлшері өмірге қауіпті. Метанолды химия өнеркәсібінде еріткіштер ретінде және формальдегид пен күрделі эфирлерді алу үшін қолданады.

С

Н

3

ОН

заттарды көп атомды спирттер деп атайды. Олардың маңызды өкілдері: этиленгликоль

мен глицерин

Этиленгликоль
H2C CH2

OH OH

Глицерин
H2C CH CH2

OH OH OH

Көпатомды спирттер

OH OH
Этандиол – түссіз, иіссіз,

тұтқыр сұйық зат. Суда шексіз ериді, дәмі сәл тәттіллеу. Оны синтетикалық тағамдар алу үшін, сондай – ақ еріткіш ретінде және суықта автомашиналар радиаторындағы суды қатырмайтын – антифриз ретінде қолданады.

CH CH2

OH

OH OH

Халықаралық атау жүйесі бойынша - пропантриол. Глицерин – түссіз, иіссіз, қоймалжың сұйық зат. Ол ылғалды жақсы таратын гигроскопиялы зат, сондықтан суда жақсы ериді. Тәтті дәмі бар. Көптеген заттарды ерітетін қасиеті бар.оны парфюмерлік, косметикалық өнеркәсіпте сабын, түрлі крем, майлардың құрамына қосу үшін қолданады.. Өйткені теріні жұмсартып, ылғалдандырғыш қасиеті бар. Одан басқа түрлі шайырлар, қопарғыш заттар алуға және формацевтикада дәрі – дәрмек ретінде пайдаланады.

бекіту
Спирттер дегеніміз не?
Спирттердің жалпы формуласы қандай?
Этил спиртінің физикалық қасиетін сипаттаңдар.
Этил

спиртінің организмге әсері қандай?
Этил спиртінің химиялық қасиеттерін сипаттаңдар.

Спирттердің алыну әдісі

Глицерин
2. C2H5OH Метанол
3. Көпатомды спирт Этил спирті
4. СН3ОН Гидролиздену
5. Реакция типі Су

C6H12O6 2C2H5OH+2CO2
6. CH2=Сн2 + ..... C2H5OH Ашу процесі

реакциясы
Спирттер
Химиялық реакция теңдеулерін құрып түзілген заттың атын атау

газы түзіледі?
Ә) 10 грамм метил спирті металмен әрекеттескенде неше грамм

натрий метилаты түзіледі?
Б)Массасы 115 г этил спиртін дегидрлегенде қанша литр этилен қалыпты жағдайда алуға болады. ?
Мына айналуларды жүзеге асырыңдар.
C C2H6 C2H4 C2H5OH CO2
C2H2 C2H4 C2H5OH C6H12O6

"Кім жүйрік?" Жаңа фирманың президентін сайлау

формуласы
Өкілі этил спирті – C2H5OH
Алынуы H2C =CH2+H2O H3C-CH2OH
C6H12O6

2C2H5OH+2CO2
Химиялық қасиеттері
C2H5OH+3O2 2CO2+3H2O
2C2H5OH+2Na 2C2H5ONa+H2
C2H5OH+CuO CH3 – COH+Cu+H2O
Көп атомды спирттер, этилен гликоль және глицерин

“Спирттер”

6 - 8 есеп
С2H4 C2H6 C2H5Cl

C2H5OH C2H4 C2H2

Этил спирті

Метил спирті

А) Мына тізбек бойынша жүзеге асатын реакция теңдеулерін жазыңдар.

Ә) Венн диаграммасын толтырыңдар.

Менеджер Менеджер Экономист-бухгалтер Психолог Компьютер маманы Декларант Химик-сараптаушы Лаборант Вахтер

Вахтер Электрик Шаруашылық меңгерушісі Кассир Тазалықшы

жинағы»
А.М.Радецкий, В.П.Горшкова «Дидактический материал по химии»
О.С.Габриелян, И.Г.Остроумов «Химия методическое пособие»
Занимательная

химия на уроках 8-11 классах О.В.Галичкина
“Химия мектепте” журналы