Презентация для урока казахского языка в русских группах

Алтынсарин
Оқытушы: Байтасова Асем Амангельдыевна
Қарағанды медициналық интерколледжі

бұйрық рай
(повелительное)

Бұйрық райдың жекеше түрі Бұйрық райдың көпше түрі

дәптерлерді үстелге қойыңдар. Сіз мына мәтінді оқыңыз, ал Сіздер мәтін

бойынша сұрақтар қойыңыздар. Талғат сөйлемді тақтаға жазсын, ал Марат және Әлия тексерсін. Біз мәтінді тыңдайық. Мен магнитафонды қосайын. Жарайды, сен онда магнитафонды қос. Келесі сабақта шығарма жазайық. Сендер оқу залына барып, сабаққа әзірленіңдер. Марат, есікті жап. Ал сен қатты сөйле. Тыныш отырыңдар! Мені тыңдаңдар! Сабақтан қалма, дайындал! Сау болыңыздар, сабаққа кешікпей келіңіздер!

жіктеңіз.

Оқы, жаз, тұр, кел, жүгір, ойна.




Мен _____________________________________________________________
Сен _____________________________________________________________
Сіз _____________________________________________________________
Ол _____________________________________________________________
Біз

_____________________________________________________________
Сендер __________________________________________________________
Сіздер __________________________________________________________
Олар ___________________________________________________________

қойыңыз.

Үлгі: Кітап оқу (біз)- Біз кітап оқиық.

Бала бағу (сіздер). Баланы көтеру (ол). Демалу (сіз). Шай беру (сендер). Балық аулау (біз). Ыдыс-аяқты үстелге қою (олар). Мазмұндама жазу (мен). Мәтінді қазақ тіліне аудару (сен). Ас үйдің еденің сыпыру (сен). Қазақша сөйлесуді үйрену (біз). Жаңа көйлек сатып алу (сен). Тапсырманы уақытында орындау (сен). Телефон соғу (мен). Мына орындықта отыру (біз). Дастарқан жасау (олар). Бөлмені жинау (сіздер).

семилетка
Тілмәш- переводчик
Салу-строить
Атқару-исполнять
Дарынды- талантливый
Құрал-средство
Жарлы-бедняк
Адалдық-честность
Іскерлік-мастерство
Бірқатар- целый ряд
Жалпы және арнаулы орта оқу орындары-

общие и специальные учебные заведения
Дала-степь
Қоңырау-колокол

Біліміңізді бейнефильмнен толықтырыңыз.






Ыбырай Алтынсарин
(1841-1889)

Ыбырай Алтынсарин 1841 жылы Торғай облысында дүниеге келген. Оның әкесі ерте қайтыс болды. Ыбырайдың атасы Балғожа тәрбиеледі. 1850 жылы Балғожа өзінің немересін қазақ балаларына арнап ашылған мектепке оқуға берді. Мектепте алғаш ол татар тілінде оқыды. Кейін ол оқуды орыс тілінде аяқтады. Ыбырай жеті жылдық мектепті бітірген соң, туған халқы үшін қызмет етеді. Ең алдымен тілмәш, кейін мектепте мұғалім болып жұмыс істейді. Ол қазақ балалары үшін мектептер ашып, жаңа мектептер салдырды. Ол қыздар үшін арнайы мектептер ашты.

оқушыларына арнап «Қазақ хрестоматиясы» жарық көрді. Ыбырай бар еңбегін жастарды

тәрбиелеуге арнады. Ол балаларға арнаған көптеген өлең, әңгімелер жазды. Ыбырай Алтынсарин И.А.Крыловтың, Л.Н.Толстойдың, К.Д.Ушинскийдің әңгімелерін қазақ тіліне аударды.
Ыбырай Алтынсаринның «Өзен», «Жаз» деген өлеңдері табиғат туралы. «Бай баласы мен жарлы баласы», «Атымтай Жомарт», «Өрмекші, құмырсқа, қарлығаш», «Әке мен бала» және т.б. әңгімелері бар. Ыбырай Алтынсаринның қай шығармасын алсаң да, білімге, еңбекке, адалдыққа, іскерлікке шақырады. Оның «Кел, балалар, оқылық» деген өлеңін барлық балалар жатқа біледі.

әрі ақын, әрі жазушы. Әдеби, педагогтік еңбектері қазақ, орыс тілдерінде

бірнеше рет басылып шықты. Қазақстанда бірқатар жалпы және арнаулы орта оқу орындарында Ыбырай Алтынсарин есімі берілді. Ыбырай Алтынсарин туралы ақын Ғ.Қайырбеков «Дала қоңырауы» атты поэма, драматруг М.Ақынжанов «Ыбырай Алтынсарин» деген пьеса жазды. Қостанай қаласында оған арналған ескерткіш орнатылды. Республикадағы педагогика ғылыми-зерттеу институты Ыбырай Алтынсарин есімімен аталады.
Ыбырай Алтынсарин өз халқын жоғары бағалаған. Ол өз халқын сүйген патриот адам. Ыбырай Алтынсарин халқын адалдыққа, еңбекке және өзге халықтармен достықта болуға шақырды.

6-тапсырма

Ыбырай кім?

7-тапсырма

Ыбырай әңгімелері неге үйретеді?

жерде дүниеге келді?
Оны кім тәрбиеледі?
Ыбырай қандай мектепті бітірген?
Мектепті бітірген соң

кім болып жұмыс істеді?
Балалар үшін не ашты?
Ыбырай Алтынсарин өз халқын неге шақырды?
Қостанай қаласында оған не орнатылды?
Ыбырай Алтынсаринның қандай шығармаларын білесіз?
Ыбырай туралы кім поэма жазды және аты қандай?
Ыбырай Алтынсарин кімнің аудармаларын аударды?