Медициналық статистика. Статистикалық шамалар: абсолюттік сандар,қатысты

көрсеткіштер.
Орындаған: Жасыбекова И.
Тексерген: Бердалиева Л.С.

көрсеткіштері
Қорытынды

Қазіргі кезеңде ғалымдардын көбісі статистикаға мынандай түсінік береді. «Статистика жеке

қоғамдық ғылыми бағыт. Ол қоғамдағы белгілі бір мезгілде және кеңістікте жүретін жалпы өзгерістердің сандық және сапалық жағын зерттейді». Осыған қарағанда статистика жалпы көріністерді тұжырымдау үшін қажет екен. Оны жеке көріністерді зерттеуге қолдануға болмайды. Сондықтан оны басқаша «Статистика деген - жалпы көріністердің топтық қасиеттерін математикалық жолмен түсіндіру» деуге болады.

материалдық бөлімі тұрғындардың денсаулығы туралы деректі цифрлар жиынтығынан құралады. Медициналық

статистика тек кана ғылыми немесе пөндак бағыт емес, сонымен катар қоғамдық тәжірибе. Оның көмегімен медицина мекемелері есепке алу және есеп беру жұмыстарын атқарады. Есепке алудың терең мағынасы бар. Ол есепке алудың жоспарлаумен тығыз байланысты бірыңғай жүйесі.

оқылатын маңызды пән. Ол жалпы статистиканың бір тармағы. Басқаша айтқанда,

медициналық статистика қоғамдық медициналық ғылым. Ол денсаулықты және денсаулықты сақтау жұмысын сандық және сапалық жағынан зерттейді. Сонымен қатар, статистиканың әдістері мен әдістемелері арнайы медициналық мәселелерді де шешуге қолданылады. Кез-келген саладағы дәрігерлер мен денсаулықты сақтауды ұйымдастырушылар үшін медициналық статистика денсаулыққа, санитарлық және өндірістік тіршіліктік жағдайға сандық және сапалық баға беруге қолданылатын негізгі құрал болып табылады.

тұрады:

мен процестерді сипаттайтын қорытындылаушы шаманы айтады. Жиынтықтың жеке мәндері белгілерді,

ал сандық сапалық сипаттамасы жиынтықтың (топтың) қасиетін-статистикалық көрсеткішті білдіреді. Мысалы, нақты бір студенттің орташа үлгерімі - бұл белгі, жоғары оқу орнының студенттерінің үлгерімі - бұл көрсеткіш болады.

абсолютті шамалар,
қатысты шамалар
стандратталған шамалар.

арқылы алынады.
• Абсолютті шамалар деп қоғамдық құбылыстардың абсолютті мөлшерін

көлемін сипаттайтын көрсеткіштерді айтады.

білдіреді. Мысалы, бір мектептегі оқушылар саны, бір дүкеннің тауар айналымы,

бір жұмысшының айлық табысы және т. б.

Жалпы абсолютті шамалар жеке абсолютті шамалардың қосындысынан алынады. Абсолютті шамалардың көмегімен зерттелетін құбылыстардың абсолютті мөлшерін сипаттайды: көлем, салмақ, аудан, ұзындық және т. б.

абсолютті шамаларды есептеу кезінде төмендегідей өлшем бірліктері пайдаланылады:
а)табиғи: дана,

тонна, литр, шаршы метр, куб метр т. б.
б)құндық: өнім бірлігінің бағасы, өнім бірлігінің өзіңдік құны, сатылған тауар бірлігінің құны;
в)есептік өлшем бірліктері бірнеше табиғи өлшем бірліктерінің тіркесі арқылы алынады. Мысал ретінде тоннокилометр (т/км) алуға болады. Ол көлік жұмысының көлемін бағалау үшін қолданылады: егер салмағы 5 тонналық жүк 50 километр қашықтыққа тасымалданса, онда тасымалдардың көлемі 250 т/км құрайды. г)шартты-табиғи өлшем бірліктері өнімнің көлемін бағалау үшін пайдаланылады. Мұндай өлшем бірліктері энергетикада (шартты отын), консерві өнеркәсібінде (шартты банка), полиграфия өнеркәсібінде (шартты баспа табақ)пайдаланылады; д)еңбек өлшем бірліктері: адам- күн, адам- сағат.

олар бір абсолютті шаманы екіншісіне бөлудің нәтижесінде есептеп шығарылады.
Қатысты

шамалар салыстыру негізі 1 -ге тең болғанда коэффициент түрінде, салыстыру негізі 100 -ге тең болғанда пайызбен өлшенеді.

жоспардың орындалуы,
құрылымдық,
үйлестік (координациялық),
үдемелік (интенсивтік),
салыстырмалы,
дәрежелік топтары

өзгеруінің деңгейін сипаттайды немесе өткен кезеңдегі нақты уақыт шамасын салыстыру

арқылы есептеледі. Динамиканың қатысты шамасының негізгі түрі болып өсу коэффициенті немесе өсу қарқыны болып табылады.

тапсырма шамасының өткен кезеңдегі нақты шамаға қатынасы арқылы алынады.
•

Мысалы жоғарыдағы мәліметтер бойынша теледидар өндірісінің жоспарлық тапсырмасын орындау.

оның жоспарлық нақты деігейін салыстыру арқылы алынады.
Құрылымдық жалпы жиынтықтың

жеке бөліктерінің үлесін көрсетеді және жиынтықтың жеке бөліктерінің мәнін оның жалпы жиынтығына бөлу арқылы есептеледі.

маңызды пән. Ол жалпы статистиканың бір тармағы. Басқаша айтқанда, медициналық

статистика қоғамдық медициналық ғылым. Ол денсаулықты және денсаулықты сақтау жұмысын сандық және сапалық жағынан зерттейді. Сонымен қатар, статистиканың әдістері мен әдістемелері арнайы медициналық мәселелерді де шешуге қолданылады. Кез-келген саладағы дәрігерлер мен денсаулықты сақтауды ұйымдастырушылар үшін медициналық статистика денсаулыққа, санитарлық және өндірістік тіршіліктік жағдайға сандық және сапалық баға беруге қолданылатын негізгі құрал болып табылады.