Слайд 1MIĘDZYNARODOWY FUNDUSZ WALUTOWY
KRYTYKA
Слайд 2Międzynarodowy Fundusz Walutowy, MFW (ang. International Monetary Fund, IMF) –
międzynarodowa organizacja w ramach ONZ, zajmująca się kwestiami stabilizacji ekonomicznej
na świecie. Dostarcza pomocy finansowej zadłużonym krajom członkowskim, które w zamian są zobowiązane do dokonywania reform ekonomicznych i innych działań stabilizujących.
Слайд 3MFW został powołany 1-22 lipca 1944 roku, na United Nations
Monetary and Financial Conference (konferencji w Bretton Woods, New Hampshire)
w USA. Działalność rozpoczęła dwa lata później, pierwszych operacji finansowych dokonała w marcu 1947.
Obecnie zrzesza 187 państw.
Слайд 4WYTYCZNE POLITYKI PROWADZONEJ PRZEZ MFW TO PRZEDE WSZYSTKIM:
popieranie międzynarodowej współpracy
walutowej dzięki powołaniu stałej instytucji konsultacji i współpracy w dziedzinie
międzynarodowych problemów walutowych;
ułatwienie ekspansji i wzrostu handlu międzynarodowego, wzrostu zatrudnienia, utrzymywania realnych dochodów i zasobów produkcyjnych krajów członkowskich;
popieranie stabilizacji kursów, utrzymywanie uporządkowanej wymiany między krajami członkowskimi, unikanie deprecjacji walut inspirowanej przez rywalizację;
dążenie do stworzenia wielostronnego systemu płatności i rozliczeń transakcji bieżących oraz do eliminowania ograniczeń wymiany walutowej, hamujących rozwój handlu;
działanie w celu zmniejszenia czasu i wielkości nierównowagi bilansów płatniczych.
Слайд 5Ogień krytyki wymierzonej w bliźniacze organizacje MFW i Banku Światowego
koncentruje się przede wszystkim na ich działalności w krajach rozwijających
się.
Nie ulega wątpliwości, że największe kontrowersje budzą stworzone przez te organizacje programy dostosowawcze (ang. structural Adjustment programs, SAP) wdrażane na szeroką skalę; w celu rozwiązania kryzysu zadłużenia lat 80.
Слайд 6NA FALI NIEUDANYCH DOŚWIADCZEŃ REFORMATORSKICH W KRAJACH ROZWIJAJĄCYCH SIĘ POD
ADRESEM OBU ORGANIZACJI BYŁY WYSUWANE NASTĘPUJĄCE ZARZUTY:
- wspieranie programów, które
nie działają, hamują wzrost gospodarczy i prowadzą do eskalacji ubóstwa,
- narzucanie uciążliwych i surowych warunków krajom członkowskim,
- stosowanie w sposób doktrynalny liberalnej filozofii rynkowej,
Слайд 7- ignorowanie opinii rządów państw rozwijających się,
- brak wpływu na
decyzje podejmowane przez rządy w krajach wysoko rozwiniętych,
- arbitralność w
przyznawaniu kredytów i faworyzowanie krajów prozachodnich,
- rozbudowana biurokracja.
Слайд 8Pierwszymi, którzy podnieśli otwartą krytykę prowadzonej przez MFW polityki były
różne organizacje antyglobalistyczne, do których ostrych demonstracji doszło w czasie
wielkich forów gospodarczych, m.in. w Seattle i w Genui. Przybierały one bardzo agresywny i nieuporządkowany charakter, co ułatwiało ich dyskredytację, tym bardziej, że organizacje te początkowo nie potrafiły w jakiś nieco bardziej konkretny sposób argumentować swoich poglądów.
Слайд 9Ten rodzaj krytyki media na całym świecie ośmieszały jako protesty
znudzonych bogatych nastolatków, którzy pod pretekstem solidarności z najbiedniejszymi tego
świata chcieli się po prostu wyżyć.
Слайд 10Do krytyki sposobu myślenia międzynarodowych instytucji finansowych przyłączają się coraz
częściej środowiska ekonomistów, w tym także byli współpracownicy MFW i
Banku Światowego.
Слайд 11JEDNYM Z NAJMOCNIEJSZYCH KRYTYKÓW MFW JEST LAUREAT EKONOMICZNEJ NAGRODY NOBLA,
JOSEPH STIGLITZ.
Слайд 12Podstawowe elementy krytyki Stiglitza:
1. MFW prezentuje jako fakty coś, co
jest tylko ideologią (neoliberalną), a jako rodzaj prawdy nie podlegającej
dyskusji – tezy, co do których trwa bardzo ostry spór w ekonomii i istnieją bardzo mocne dowody na stanowisko wręcz przeciwne.
Слайд 132. MFW postrzega światową gospodarkę tylko i wyłącznie z punktu
widzenia specyficznego środowiska finansjery. Nawet jeśli nie wynika to ze
złej woli podejmujących decyzje, są oni przekonani, że co jest dobre dla finansjery, jest dobre dla całej światowej gospodarki. Stiglitz podaje dowody, że tak nie jest.
Слайд 143. Wymuszanie na uzależnionych od pomocy MFW państwach liberalizacji rynków
finansowych, nadmiernej dyscypliny budżetowej, nadmiernego wyczulenia na utrzymanie bardzo niskiego
stopnia inflacji (kosztem innych, ważniejszych – zdaniem Stiglitza – czynników ekonomicznych) doprowadziło do upadku wielu gospodarek.
Слайд 154. Najlepiej rozwijają się kraje, które potrafiły się przeciwstawić naciskom
MFW (Malezja, Chiny, Indie), a te, które ślepo go słuchały,
zapłaciły za to katastrofą gospodarczą (Indonezja, Tajlandia, Argentyna i inne).
Nieprzejrzystość i brak procedur demokratycznych w podejmowaniu decyzji przez MFW.
Слайд 165. Stosowanie podwójnych standardów – słabe państwa dostają bardzo rygorystyczne
warunki do spełnienia, a np. Rosja nie wywiązuje się z
niczego, przejada całą pomoc w procesach korupcyjnych i nadal tę pomoc otrzymuje.
6. Niedopuszczanie do procesu decyzyjnego państw najbardziej zainteresowanych, czyli potrzebujących pomocy, a czasem wręcz monopolizacja procesu przez reprezentantów Departamentu Skarbu USA.
Слайд 177. Sprzeniewierzenie się ideom Keynesa, który wymyślił MFW. Keynes twierdził,
że rynek z natury nie działa doskonale i zadaniem takiej
instytucji jest pomoc w sytuacji, gdy rynek zawodzi i popada w recesję. MFW utrzymuje, że rynek zawsze działa doskonale i odmawia udzielenia pomocy państwom, które nie chcą zredukować swojej ingerencji w rynek.
Слайд 18W maju 1988 roku były pracownik Międzynarodowego Funduszu Walutowego, Davison
Budhoo, opublikował list otwarty do jego prezesa Michela Camdesus'a. W
liście tym napisał:
Слайд 19W dalszej części Budhoo wylicza oskarżenia nt. dossier dotyczącego wysp
Trynidad i Tobago na Antylach, nad którym pracował kilka lat
Слайд 20Litowski Profesor Grzegorz W. Kołodko uważa, że eksperci MFW -
zwłaszcza na początku lat 90. - a także wielu doradców
(głównie amerykańskich), nie miało zbyt dobrego rozeznania realiów finansowych, ekonomicznych i społeczno-politycznych krajów posocjalistycznej transformacji w Europie Środkowo-Wschodniej i w byłym ZSRR.
Przenoszenie pewnych, skądinąd też nie do końca sprawdzonych wzorców w zakresie polityki strukturalnej i stabilizacyjnej z Ameryki Łacińskiej na ten grunt było wielkim błędem. Próba zastosowania neoliberalnego podejścia monetarystycznego do zmiany struktur gospodarczych w naszych krajach wychodzących z socjalizmu i centralnego planowania była błędem.
Слайд 21Należy zaznaczyć, iż w ostatnich latach debata dotycząca MFW i
Banku Światowego weszła w nowy etap - przyniosła pewne zmiany
w sposobie myślenia organizacji, zwłaszcza Banku Światowego.
Wiąże się to z przyjęciem listy celów milenijnych i nadaniem priorytetu kwestiom wzrostu gospodarczego i redukcji światowego ubóstwa.
Współczesne programy dostosowawcze zakładają m.in. większą elastyczność oraz partycypację krajów i organizacji pozarządowych w procesie tworzenia strategii narodowych.
Swoistym znakiem czasu jest chociaż¬by obecne sformułowanie misji Banku Światowego: "Naszym marzeniem jest świat wolny od biedy"