Р. БАЙСЕИТОВ АТЫНДАҒЫ СЕМЕЙ ҚАРЖЫ-ЭКОНОМИКАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ Орындаған:

МҰНАЙ

мен тақтатастардан шығу теориясы да орыс ғалымдары
– академиктер Паллас пен

Абихтікі болған еді. Алайда ол кезде
олардың қорытындыларының мұнайды іздестіруде практикалық
мағынасы аз еді.

үйірімдер шоғыры түрінде
жекеленеді: метанды, нафтенді және ароматты (хош
иісті) тізбектер. Оның

құрамында оттегі, азот, күкірт,
асфальтты шайыр қосындылары да кездеседі.

*Мұнайдың түсі қызғылт, қоңыр қошқыл, кейде ол
ашық сарғыш түсті, ақшыл болып та келеді. Мысалы,
Әзірбайжанның Сурахана алқабында ақшыл түсті
мұнай өндіріледі. Мұнай судан жеңіл, оның меншікті
салмағы 0,65-0,95 г/см3. Мұнай өз бойынан электр
тогын өткізбейді. Сондықтан ол электроникада
изолятор (айырушы) ретінде қолданылады.

адамзат
пайдаланатын қуат көздері ішінде 48% алады.
Болашақта бұл көрсеткіш мұнай өндірудің

қиындай
беруінен, және атом және басқа қуат көздерін
пайдалануының өсуінен кеми береді.

Химия мен мұнай-химия өнеркәсіптерінің қарқынды
дамуына байланысты мұнайға деген сұраныс жанар-
жағар майлар үшін ғана емес, синтетикалық каучук,
синтетикалық талшықтар, пластмасс, жуу құралдарын,
пластификатор, бояғыштар т.б. (әлемдік өндірістің 8%-
нан астамы) өндіру шикізат көздері үшін өсуде.

орындарындағы мұнайға барлау жасалды.
Кейінірек алып Қарашығанак, Теңіз мұнай кен орындары ашылды.
1980 жылдардың басында республикамызда

үшінші алап - Оңтустік Торғай ірі кен орны Құмкөл пайда болды.
1990 жылдардың басында ең үлкен мұнай кен орны Қашағанды ашты.
Мұнай қоры жағынан (4,8 млрд т) Қашаған дүние жүзінде бесінші орында.
Қазакстаннан түрлі маркадағы мұнай өндіріледі.
Мұнай мен газды ірі компаниялар өндіруде:
«Шеврон-Тексако» (Теңіз)
ҚӨБ консорциумы (Қарашығанақ)
Қытай ұлттық мұнай компаниясы (Жаңажол, Құмкөл).