Разделы презентаций


"Абайды? таби?ат лирикасы"

Содержание

Сабақтың мақсаты:1. Қарсылықты бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлемдерді қайталау, оның жасалу жолдарын бекіту;2. а) Қазақстанның қорықтары жайлы білімін бекіте келе табиғатты қорғауға, қоршаған ортаны сүюге шақыру, экологиялық тәрбие беру;

Слайды и текст этой презентации

Слайд 1САБАҚТЫҢ ТАҚЫРЫБЫ: Абайдың табиғат лирикасы
Қазақ тілі 9 “А” сынып
Мұғалім:

Мирманова Н.А.

САБАҚТЫҢ ТАҚЫРЫБЫ: Абайдың табиғат лирикасыҚазақ тілі   9 “А” сыныпМұғалім: Мирманова Н.А.

Слайд 2Сабақтың мақсаты:
1. Қарсылықты бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлемдерді қайталау, оның

жасалу жолдарын бекіту;
2. а) Қазақстанның қорықтары жайлы білімін бекіте

келе табиғатты қорғауға, қоршаған ортаны сүюге шақыру, экологиялық тәрбие беру;
ә) Абайдың табиғат лирикасы туралы мәлімет бере отырып, ақынның шығармашылығын оқушыларға терең меңгерту;
3. Жаңа сөздермен оқушылардың сөздік қорын дамыту, ауызекі сөйлеу дағдысын қалыптастыру.
Сабақтың мақсаты:1.  Қарсылықты бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлемдерді қайталау, оның жасалу жолдарын бекіту;2.  а) Қазақстанның қорықтары

Слайд 3 Құрмалас сөйлем

Құрмалас сөйлем

Слайд 4Қарсылықты бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем
Басыңқыдағы іске бағыныңқыда айтылған

іс немесе бағыныңқыдағы іске басыңқыдағы іс қарсы қойыла айтылған сабақтасты

қарсылықты бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем деп атаймыз.
Қарсылықты бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем  Басыңқыдағы іске бағыныңқыда айтылған іс немесе бағыныңқыдағы іске басыңқыдағы іс қарсы

Слайд 5Қарсылықты бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем
Сұрақтары: Қайтсе де? Не етсе

де? Қайткенмен?
Не еткенмен?
А) Есімшеге көмектес септік –мен жалғауы
қосылуы

арқылы. Күн жарқырап тұрғанмен, қатты
аяз.
Ә) Шартты райлы етістікке да, де шылауы жалғас
келуі арқылы. Тез жүрсе де, пойызға үлгермей
қалды.
Б) –а, -е, -й жұрнақты көсемше түрінен болады.
Сабақ оқуға уақыттары аз бола тұра, емтиханды
жақсы тапсырды.
Қарсылықты бағыныңқылы  сабақтас құрмалас сөйлем Сұрақтары: Қайтсе де? Не етсе де? Қайткенмен? Не еткенмен?А) Есімшеге көмектес

Слайд 6Қарсылықты бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлемді табыңыз. Ол сөйлемге синтаксистік талдау

жасаңыз.
1. Тыңдаушы ықыласты болса, сөйлеуші
шешен болады.
2. Ыбырайдың әкесі ерте

қайтыс болып,
ол атасы Балқожа бидің тәрбиесінде өсті.
3. Маржан қатты шаршап келгендіктен, жөнді сөйлеспеді.
4. Көктем келгенімен, күн әлі де салқын.
5. Көпжасар кітап алмақ болып кітапханаға барды.
Қарсылықты бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлемді табыңыз. Ол сөйлемге синтаксистік талдау жасаңыз.1. Тыңдаушы  ықыласты болса, сөйлеушішешен болады.2.

Слайд 7Алматы қорығы

Қазақстандағы ең бай қорықтардың бірі. Іле Алатауының

орталығында 1931 жылы ұйымдастырылды. Жер көлемі — 71 мың гектар.

Қорықта бұғы, елік, арқар, тауешкі, таутеке, жайран, қабан, жайра, суыр, барыс, ілбісін, аю, түлкі, борсық; құстан ұлар, шіл, кекілік, қырғауыл, тазқара, бүркіт және басқалары бар.
Алматы қорығы  Қазақстандағы ең бай қорықтардың бірі. Іле Алатауының орталығында 1931 жылы ұйымдастырылды. Жер көлемі —

Слайд 8Қорғалжын қорығы
Теңіз-Қорғалжын ойпатының оңтүстік-батыс бөлігін алып

жатыр. Бұл – еліміздегі ең ірі табиғи қорық, ол Астананың

оңтүстік-батысынан 130 шақырым қашықтықта орналасқан. Теңіз-Қорғалжын ойпаты дала мен шөл даланың түйісінде, Қазақ ұсақ шоқыларын Көкшетау қыраттарынан бөле-жара орналасқан.
Қазір қорыққа дүниежүзілік табиғи мұра аймағы мәртебесі берілген.
Қорғалжын қорығы   Теңіз-Қорғалжын ойпатының оңтүстік-батыс бөлігін алып жатыр. Бұл – еліміздегі ең ірі табиғи қорық,

Слайд 9Марқакөл қорығы
Шығыс Қазақстан
облысында, Оңтүстік
Алтайдың шығысында
Марқакөл
қазаншұңқырында
орналасқан.

Ол
солтүстігінде Күршім,
оңтүстігінде Азутау
жоталарының арасында
орналасқан Алтайға тән


тектоникалық ойпатты
алып жатыр. Көл 1 449,3
метрлік абсолюттік
биіктікте жатыр. Ең биік
нүктесі — 3304,5 метр.
Марқакөл қорығы Шығыс Қазақстаноблысында, Оңтүстік Алтайдың шығысында Марқакөл қазаншұңқырында орналасқан. Ол солтүстігінде Күршім, оңтүстігінде Азутау жоталарының арасында

Слайд 10Ақсу-Жабағылы қорығы
1927 жылы құрылған.
Атауы екі өзеннің атынан
құралған:

Ақсу және
Жабағылы. Әсіресе
Ақсу өзені өзінің өтуге
ыңғайсыз тік

жағасымен
ерекшеленеді. Жалпы
ауданы - 85,3 мың га.
Мұнда Талас Алатау
солтүстік-батыс
шатқалы мен Өгем
шатқалының көркем биік
таулы ландшафты кіреді.
Қорықта өсімдіктің 1404
түрі, аңдардың 47 түрі,
құстың 239 түрі мекен етеді.
Ақсу-Жабағылы қорығы 1927 жылы құрылған. Атауы екі өзеннің атынан құралған: Ақсу және Жабағылы. Әсіресе Ақсу өзені өзінің

Слайд 11Наурызым қорығы
1934 жылы Қазақстанның ең оңтүстік массивіндегі

қарағай орманы орналасқан Наурызым қарағайлы орманын, және суда жүзетін жұмыртқалы

құстардың мекені көлдерді сақтау мақсатында құрылған. Аумағы - 87,7 мың га. Қорықта өсімдіктің 961 түрі, 39 түрлі аңдар мен 239 түрлі құстар кездеседі. Ерекше тіршілік иелерінің қатарына өте сирек кездесетін ақ қарқара жатады.
Наурызым қорығы   1934 жылы Қазақстанның ең оңтүстік массивіндегі қарағай орманы орналасқан Наурызым қарағайлы орманын, және

Слайд 12Барсакелмес қорығы
Қызылорда облысында 1939 жылы құрылған. Арал теңізінің 

біратаулы аралында орналасқан. Аумағы – 30 мың га. Флорада

250 түрлі өсімдік саны бар. Жануарлар әлемінде 56 түрлі жануарлар түрлері - құлан, жайран, сайғақ, қарсақ, қасқыр тіршілік етеді. Құстың 203 түрі бар.
Барсакелмес қорығы  Қызылорда облысында 1939 жылы құрылған. Арал теңізінің   біратаулы аралында орналасқан. Аумағы – 30

Слайд 13Абай Құнанбаев (1845-1904)
Абай Құнанбаев 1845 жылы Семей облысының

Шыңғыстау өңiрiнде дүниеге келген. Алғашында Абай өз аулында жалдамалы молдадан

бiлiм алды. Кейiн ауқатты Құнанбай баласын Семейдегi Ахмет Ризаның медресесiне оқуға бердi. Медреседе ол Шығыс әдебиетiн көп оқыды, қаладағы орыс мектебiне барып жүрдi. Мектепте жүрген шағында ақындық талабын байқата бастады. Алайда аға сұлтан Құнанбай Абайдың қаладағы оқуын аяқтатпады. Абайдың әндерi, өлеңдерi қазақ даласына кең тарады. Абай шығармаларының терең пәлсапалық ойлары – кейінгі ұрпаққа қалған өшпес мұра.
Абай Құнанбаев (1845-1904)   Абай Құнанбаев 1845 жылы Семей облысының Шыңғыстау өңiрiнде дүниеге келген. Алғашында Абай

Слайд 14



Табиғат лирикасы





Сыншы

Композитор

Философ
Махаббат лирикасы
Аудармашы
Ұлы ақын

Табиғат лирикасыСыншы КомпозиторФилософ Махаббат лирикасыАудармашы Ұлы ақын

Слайд 15Лирика
Бүгін біз Абайдың табиғат лирикасы
жайында сөз етпекпіз. Ең алдымен


«лирика»деген сөзге түсініктеме беріп алайық.
Лирика дегеніміз - ақынның ішкі

жан-
дүниесінің сезім күшімен тебірене толқуы, өз
басының көңіл-күйі, күйініш-сүйініші. 
Лириканың 4 түрі бар.
 1. Философиялық
2. Саяси 
3. Махаббат
4. Табиғат.
ЛирикаБүгін біз Абайдың табиғат лирикасы жайында сөз етпекпіз. Ең алдымен «лирика»деген сөзге түсініктеме беріп алайық. Лирика дегеніміз

Слайд 16АБАЙДЫҢ ТАБИҒАТ ЛИРИКАСЫ
Абайдың табиғат лирикасы жалаң

келмей, жамыраңқы келеді. Оның пейзажы қимылға, адаммен қарым-қатынасқа, мағыналыққа толы.

Абайдың пейзажы біздің қанымызға дарып, санамызға сіңіп кеткен. Көктем келсе, біз Абайдың сөгілген бұлтын, ойнаған найзағайын еске аламыз. Жаз шықса, біз Абайдың көкорай шалғынына аунағандай боламыз. Күз болса, біз Абайдың дымқыл су бүріккен тұманына шомылғандай әсерленеміз. Қыс түссе, біз қалтыраған ақ сақалды шалды көз алдымызға елестетеміз. Абайдың самалы, сағымы, желі, жаңбыры, үскірігі, аязы баяғы күйінде тұрғандай сезінеміз. Оның байлығы баршамызға жетіп жататындай. Абайдың бір ұлылығы осында.
АБАЙДЫҢ ТАБИҒАТ ЛИРИКАСЫ    Абайдың табиғат лирикасы жалаң келмей, жамыраңқы келеді. Оның пейзажы қимылға, адаммен

Слайд 17



Өлеңдерді оқыңдар, ақынның табиғат лирикасына назар аударыңдар
Қыс

Ақ киімді, денелі, ақ

сақалды,
Соқыр, мылқау, танымас тірі жанды.
Үсті-басы ақ қырау, түсі суық,
Басқан жері

сықырлап келіп қалды.

Жазғытұры

Жазғытұры қалмайды қыстың сызы, Масатыдай құлпырар жердің жүзі. Жан-жануар, адамзат анталаса, Ата-анадай елжірер күннің көзі.

Өлеңдерді оқыңдар, ақынның табиғат лирикасына назар аударыңдарҚысАқ киімді, денелі, ақ сақалды,Соқыр, мылқау, танымас тірі жанды.Үсті-басы ақ қырау,

Слайд 18Желсіз түнде жарық ай
Желсіз түнде жарық ай,
Сәулесі суда дірілдеп,
Ауылдың

жаны терең сай,
Тасыған өзен күрілдеп.

Қалың ағаш жапырағы
Сыбырласып өзді-өзі,
Көрінбей жердің, топырағы,
Құлпырған

жасыл жер жүзі.
Тау жаңғырып, ән қосып
Үрген ит пен айтаққа.
Келмеп пе едің жол тосып
Жолығуға аулаққа?


Желсіз түнде жарық ай  Желсіз түнде жарық ай,Сәулесі суда дірілдеп,Ауылдың жаны терең сай,Тасыған өзен күрілдеп.Қалың ағаш

Слайд 19Сөздікпен жұмыс:
Жалаң – отдельный
Жамыраңқы – многогранный
Толы – полный
Дарып – внедряться,

впитаться
Сіңіп кеткен – впитался
Сөгілген – распороться
Көкорай шалғын – луг
Аунағандай боламыз

– как будто повалялись

Бүріккен – брызгать
Әсерленеміз – вдохновиться
Қалтыраған – дрожащий
Самалы – ветерок
Сағымы – мираж
Баршамызға – всем
Үскірігі – лютый мороз
Жетіп жататындай - хватит

Сөздікпен жұмыс:Жалаң – отдельныйЖамыраңқы – многогранныйТолы – полныйДарып – внедряться, впитатьсяСіңіп кеткен – впиталсяСөгілген – распоротьсяКөкорай шалғын

Слайд 20Тест сұрақтарына жауап беру
1. Абай Құнанбаев кім?


а) ақын ә) дәрігер б) әртіс
2. Абай

жасынан қандай
болды?
а) ақылсыз ә) ынталы, зерек
б) білімсіз
3. Абай Құнанбаев қайда
оқыды?
а) училищеде ә) институтта
б) медреседе
4. Ақын қысты кімге теңеген?
а) гүлге ә) малға
б) адамға
5. Ақ киімді” сөзін аудар.
а) белая борода
ә) белая одежда
б) белая бумага

6. Абайдың шын аты кім?
а) Әбдікәрім ә) Ибраһим
б) Әбдірахман
7. Абай қай жылы туды?
а) 1845 ә) 1935 б) 1965
8. Абай Құнанбаев қайда оқыды?
а) Қостанайда ә) Алматыда
б) Семейде
9. Абай қазақ халқын неге
шақырды?
а) мәдениетке, білімге ә) ойнауға
б) қыдыруға
10. “Зерек” сөзін аудар
а) умный ә) способный
б) красивый

Тест сұрақтарына жауап беру 1. Абай Құнанбаев кім?   а) ақын   ә) дәрігер

Слайд 21Сұрақтар:
1. Абай Құнанбаев кім?
2. Ол қай жылы туған?
3. Абай жасынан

қандай болды?
4. Абайдың табиғат лирикасына арналған
қандай өлеңдерін білесіңдер?
5. Әкесі

оны қайда оқуға береді?
6. Абай кімнің шығармаларымен
танысады?
6. Ол қазақ халқын неге шақырады?
Сұрақтар:1. Абай Құнанбаев кім?2. Ол қай жылы туған?3. Абай жасынан қандай болды?4. Абайдың табиғат лирикасына арналған қандай

Слайд 22Үйге тапсырма:
1. “Абайдың табиғат лирикасы” мәтінін оқу, түсінік айту;
2. 116

– бет, 4-тапсырма. Берілген сөйлемдерге синтаксистік талдау жасаңдар. Септік жалғауларын

анықтаңдар.
Үйге тапсырма:1. “Абайдың табиғат лирикасы” мәтінін оқу, түсінік айту;2. 116 – бет, 4-тапсырма. Берілген сөйлемдерге синтаксистік талдау

Обратная связь

Если не удалось найти и скачать доклад-презентацию, Вы можете заказать его на нашем сайте. Мы постараемся найти нужный Вам материал и отправим по электронной почте. Не стесняйтесь обращаться к нам, если у вас возникли вопросы или пожелания:

Email: Нажмите что бы посмотреть 

Что такое TheSlide.ru?

Это сайт презентации, докладов, проектов в PowerPoint. Здесь удобно  хранить и делиться своими презентациями с другими пользователями.


Для правообладателей

Яндекс.Метрика