Бүйректің тума ақаулары Қабылдаған: Атажанова В. Орындағандар : Баймбетов

халықаралық қазақ түрік университеті

аномалиялары
4.Бүйректер құрылымының аномалиялары
5. Бүйректердің орналасуының аномалиялары
ІІІ.Қорытынды
ІV.Пайдаланылған әдебиеттер

тізімі

мен көлемінің бұзылуы.

кездеседі. Бұл аномалиялардың клиникалық мәні сонда,олардың фонында созылмалы қабыну,нефролитиаз,гидронефроз және

т.б. түріндегі асқынулар едәуір жиі кездеседі.

аплазиясы органның туа болмауымен немесе дамуының тоқтауымен сипатталады. Әдетте, бұл

патология несепағар мен оның сағағы болмауымен қабаттасады.
Туа біткен екі жақты бүйрек аплазиясы өмірмен үйлеспейді, сондықтан өте сирек ұшырасады.
Бүйректің қосарлануы неғұрлым жиі кездесетін сан аномалиясы болып табылады. Бүл патология кезінде бір-бірімен қатынаспайтын бөлек екі шүмекше, екі несепағар, екі тамыр бумасы және паренхиманың екі бөлек үлесі болады. Қосарланған бүйрек ұзындығы бойынша қалыпты бүйректен үлкен, жоғарғы және төменгі бүйректердің арасында ажыратпа жүлге болады.

жағдайда бір бүйректің болмауынан бір несепағарда болмайды.Жалғыз бүйрек қалыпты дамығандықтан,

екіншісі көрініс бермеуі мүмкін.Сондықтан бір бүйрек екінші жоқ бүйректің қызметін өзі атқарады, гипертрофияға ұшырайды.Ал қос бүйректің аплазиясынан нәресте өмірге қабілетсіз және көп жағдайда өлі туылады.
Симптомдары: шөлдеу,құсу,полиурия,бүйрек жеткіліксіздігі,гипертония.
Диагностикасы:КТ, УЗИ,экскреторлық урография,бүйрек ангиографиясы,цистоскопия.

пиелонефритке, гипертониясына ұшырайды.Бүйрек гипоплазисының ренгендік бейнесі кіші бүйректі бейнелейді,ал экскреторлық

урографияда функциясының төмендігін көрсетеді.Бір жақты бүйрек гипоплазиясы пиелонефритпен және гипертониямен жалғасса, ол кезде нефроэктомия ұсынылады.

көлемді келеді,қалыпты,кейде бөліктерге бөлінеді.Әр бүйрек ішіне бүйрек артериясы енеді.Екі еселенген

бүйректе әр қайсысының өз түбекшесі,несепағары болады,әдетте жоғарғы бүйректің түбекшесі дамымайды.Несепағарлар бөлек жүріп,қуыққа жеткенде әр қайсысы бөлек аяқталады.Кейде бір несепағар екіншісімен қабысып кетеді.Сөйтіп екі бөлек бүйрек қалыптасады.Бүйрек паренхимасы мен қан тамырдың екі еселенуі түбекшенің екі еселенуінсіз жүрсе толық емес екі еселену деп есептеледі.
Симптоматикасы:ауыру сезімі,АҚ жоғарлауы,зәрде қанның болуы,жоғары температура.

болады.Құрсақ ішілік дамуы кезінде бүйректер жамбас астауында орналасып,баланың дамуы барысында

өзінің қалыпты орнына келіп орналасады.Бірақ белгілі бір факторлардың әсерінен бүйретер қалыпты орнынан ауытқулары болады.Бүйректердің аномалиясы көп жағдайда кездесді,бірақ барлығы клиникалық белгілері айқын біліне бермейді.

еркектерде ол тік ішек пен қуықтың арасында, әйелдерде жатыр мен

тік ішектің арасында орналасады.
Мыкын асты дистопиясы неғүрлым жиі кездеседі, мұндайда бүйрек мықын асты шұңқыршасында орналасады. Бұл аномалияның неғүрлым жиі болатын көрінісі іш ауырады, ол дистопияланған бүйректің көрші органдар мен нерв өрімдеріне батуынан болады.Бел дистопиясы әдетте 2-3 бел омыртқаларының деңгейінде орналасады, оның шүмекшесі алға карап түрады.

артериясы қалыпты орнынан жылжып аортадан алыстау жатады.Кейде бел аймағаның ауруымен

белгілер береді.Ол бел аймағында ісік немесе бүйректің ісініп кетуі секілді көрінеді.Ондай жағдайларда бүйрек тостағаншалары бүйректің алдына қарап орналасады.
Торакальды бүйрек дистопиясы өте сирек кездеседі.Бұл кезде бүйрек көкеттен жоғары кеуде қуысында орналасады.Несепағар қалыптыдан ұзын болады.Тамақтанған соң осындай аномалиясы бар науқастарда кеуде қуысының ауруы тән.Рентгенологиялық тексерулерден кейін дәрігерлер қателесіп өкпенің қатерлі ісігі немесе көкет жарығы деп диагноз қоюы мүмкін.Бұндай жағдайларда экскреторлық урографиямен УДЗ нәтижелері арқылы ғана бүйректің дистопиясы екніне көзіміз жетеді.

және бір бүйректің ортанғы сызықтан сыртына ауысуымен сипатталады, осының нәтижесінде

екі бүйрек те бір жакта орналаскан болып шығады.Бүйректердің дистопиясы кезінде хирургиялық емдеу тиісті патологиялық процесс бар болса ғана кажет болады.Өзара қарым-катынас аномалиялары екі бүйректің өзара тұтасып бітуімен сипатталады.Бүйректердің тұтасуын олардың ортаңғы беті бойынша саралайды -галет тәрізді бүйрек. Бір бүйректің жоғарғы полюсі екінші бүйректің төменгі полюсімен түтаскан кезде — S тәрізді немесе L — тәрізді деп аталатын бүйрек құралады.

тәрізді бүйрек деп аталатын аномалия неғүрлым жиі кездеседі. Бүл орайда

екі жартысының төменгі сегменттерін қосатын бүйрек мойнағы әдетте ірі тамырлардың - қолқа мен қуыс венаның, сондай-ақ нерв торының алдында орналасады. Бүл аномалия көп жағдайда уродинамиканың бұзылуларымен және кайталама гидронефроздык дамуымен қабаттасады.

нәрестенің біреуінде кездеседі. Ер балаларда қыз балаларға қарағанда 2,5 есе

жиі кездеседі. Көп жағдайда төменгі полюсінің қосылуынан дамиды. Симметриялық бөлігінің қосылуы U-әріпі мен тағаны еске түсіреді. Соған қарамастан әр бүйректің өзіндік несепағары, қантамыры болады.

гипоплазиясын жаткызады;
Бүйрек гипоплазиясы-бүйректің туа біткен анатомиялық патологиясы.

Қалыпты жағдайдағыдан бүйрек көлемі едәуір кішірейеді.
Аномалия әдетте бір жақты болады.
Екі жақты бүйрек гипоплазиясы бүйректің жедел жеткіліксіздігі арқылы көрінеді.

Анатомиялық құрылымы бұзылғанымен физиологиялық қызметі өзгермейді. Ол бүйректердің қалыпты морфологиялық

құрылымымен, олардың секреторлық және экскреторлық функцияларының бұзылу белгілерінің болмауымен сипатталады. Бүйрек гипоплазиясы туа пайда болған бүйрек ақауларының 30 пайызын құрайды.

жнткіліксіздігімен сипатталады.
2. Олигонефрондық гипоплазия
3. Дисплазиялық бүйрек гипоплазиясы.

аномалиялары
3. Дивертикулалар
4. Уротероцеле

дамуының ақаулары жатады.
     Несеп пирамидалары  дамуының бұл ақаулары негізгі  2 топқа бөлінеді:1) несеп пирамидаларының  дисэмбриоплазиясы; мұнда тік  өзекшелердің өздерінің кеңуін 

және бұл өзекшелердің көптеген  псевдокиста түзіп (кеуекті бүйрек) кеңуін,медуллярлық гипоплазия салдарынан (мегакаликс) дамыған дисплазия дейді;тостағаншалардың дистопиясы мен үлкеюінің салдарынан болатын тостағаншалар дисэмбриоплазиясы.
      Тубулярлық  дисплазия кезінде өзекшелер  қабырғаларының кальцийленуі байқалады;ол  өз мембраналарының тұтастығын  бұзып интерстициалдық тінге  өте алады,ал өз кезегінде бұл  нефрокальциноздың дамуына себеп  болуы мүмкін. Тубулярлық дилатация  дегеніміз тік өзекшелердің жай  кеңеюі. Бұл орайда пирамидада  және емізікшеде өзекшелердің  түтіктік немесе ұршық тәріздікеңеюлері пайда болады да, кейде қабырғалары кальцийленеді. Аномалияның бұл түрінде бүйректердің функциясы бұзылмайды және қосалқы инфекция қабаттасқан кезеңге дейін білінбейді.

себебі шүмекше-несепағар сегментінің даму ақаулары салдарынан пайда болатын обструкциясы болып

табылады. Шүмекше-несепағар сегментінің обструкциясы бүйрек паренхимасының ишемиялық атрофиясымен қоса шүмекше-тостағанша жүйесінің дилятациясына ұшыратады, мұның аяғы бүйрек функциясының жоғалуына,яғни гидронефрозға апарып соғады.Шүмекше-несепағар сегментінің обструкциясының себептері:қосымша  тамырлар, шүмекше-несепағар сегментінің  тарылуы, несепағардың бүктеліп  қалуы,несепағардың жоғары кетуі,  шүмекше-несепағар сегментінің клапандары.Шүмекше-несепағар  сегменті обструкциясының хирургиялық  емделуі. Шүмекше-несепағар сегментінің  обструкциясын емдеуде реконструкциялық  операциялар жетекші орын алады.

бұлтиюы (несепағар жарығы). Олар тостағаншадан бастап қуық алды бөліміне дейін 

кез келген сегментте шоғырлануы мүмкін. Дивертикулалардың формалары домалақтан бастап,ұзынша,алмұрт тәріздіге дейін әр түрлі болады және олардың саңылауымен тар және біршама ұзын жолмен қатынасады. Үлкен дивертикулалар несепағарға батып,жылжытуы мүмкін,мұның салдарынан несеп жолдарының жоғары жатқан бөлімдері инфекцияланған гидронефроз түзуге дейін барып кеңейеді. Шүмекше кистасы домалақ не ұзынша формада болады. Ол шүмекше саңылауы немесе паренхима жағына қарай өсуі мүмкін,қабырға ішінде де орналаса алады.
   

төменгі сегменті қабырғасының қуықтық кілегейі астына қап тәрізді бұлтиып сұғынуы.

Уретероцеле сыртынан қуықтың кілегейімен жабылған. Олардың арасында несепағардың бұлшық ет және біріктірме тіндік қабаттары орналасқан.
 Уретероцеленің түзілуі  жөнінде екі көзқарас бар. Бірі  авторлар уретроцеле несепағар  сағасы дамуының аномалиясының  салдары және несепағардың күрт  тарылуынан болады деп  есептейді;  енді бір авторлар  
төменгі сегментін созылыңқы  дерлік қалыпта  ұстап тұратын  біріктірме тіндік муфтаның жете  дамымауы  не болмауы деп біледі.

келеді.
   Несепағардің қуық  ішіндегі кистасының формасы  әр түрлі болады және оның  үлкендігіне байланысты. Ол домалақ, овал не алмұрт тәрізді 

формада болады. Кистаның үлкендігі шиенің сүйегіндей болуы да  мүмкін,бүкіл қуықтың саңлауын алып та тұрады.
  Уретероцеле қарапайым  және пролапсияланған болуы мүмкін. Қыз балаларда уретероцеле уретраға  түсіп кететін болады,мұндайда  уретра жабылып қалып,несеп жедел  жүрмей қалады.

1.Солитар(оқшау)киста
2.Мультикистозды бүйрек
3.Поликистозды бүйрек

Солитар киста. Бүйрек паренхимасында сұйықтыққа толған үлкен қуыстың дамуы.

Сипаты. Құрсақ қуысын жалпы клиникалық зерттеу кезінде,операция үстінде тексеруде кездейсоқ табылады.Кистаның жарылуы сирек жағдай.Инфекция қосылса бүйрек төңірегінің абсцесіне ұқсатады.Қан кету болса,кистаның көлемі ұлғайып,ауырсыну,бел аймағында шаншу болады.

туа біткен дисплазиядан немесе жарақаттан болады.Кейбіреулері бүйректің милы қабатындағы созылмалы

инфекциядан,ал басқалары бүйрек тостағаншалары деңгейіндегі обструкцияға байланысты.Өте сирек болса да,бүйрек эхинококкозды бүйрек паренхимасында кисталардың өсуін туындатуы мүмкін.Нағыз бүйрек кисталары,бүйрек ауруларынан немесе обстукциядан туындамайды және бүйрек тостағаншалары және түбекшелерімен байланыссыз.

табылып,нефрэктомиямен емделеді.

жиілігі 4000жаңа туған нәрестелерде біреуінде кездеседі.Теориялық концепция бойынша кисталар бүйректің

даму кезінде,оның нефрондарының жинақтаушы түтікшелерімен бірігуінің үйлесімсіздігінен дамиды.

болған ақауларын айтамыз. Организмімізде болатын буйректің даму ақаулары эмбрионалдық даму

кезеңінде басталады. Оларға буйрек аплазиясы, гипоплазиясы, дистопиясы, кистасы тағы да басқа ауруларды жатқызуға болады.
Бұл аурулардың даму көзін, механизмін, гистологиялық құрылысын білу болашақ уролог, нефролог және де акушер гинекологтар үшін аса маңызды.

“Адам физиологиясы”