Rynek pieniężny i polityka pieniężna

towar, za pomocą którego dokonujemy płatności za dostarczone dobra lub

wywiązujemy się ze zobowiązań (np. spłata długu). Inaczej mówiąc, jest to środek wymiany.

ludzie dokonują wymiany dóbr i usług.
Funkcje pieniądza
Jednostka rozrachunkowa – jest

to jednostka w której są wyrażone ceny i są prowadzone rozliczenia.
Środek przechowywania wartości (tezauryzacji) – można go wykorzystać do dokonania zakupów w przyszłości.
Miernik odroczonych płatności – funkcja jednostki rozrachunkowej w dłuższym okresie.

siła nabywcza, znacznie przewyższa koszt jego wytworzenia lub wartość jako

towaru w innych niż pieniądz zastosowaniach.
Pieniądz symboliczny, któremu nadano status prawnego środka płatniczego - jest w imieniu prawa środkiem stanowiącym akceptowany środek zapłaty.
Pieniądz bezgotówkowy – jest to środek wymiany, którego podstawą jest wierzytelność przedsiębiorstwa prywatnego lub osoby fizycznej.

bankierzy – złotnicy.
Dokumenty potwierdzające prawa własności złota nazwano – czekami.
Sumę

przechowywaną u złotnika nazywano wkładem (depozytem).
Pierwszy kredyt bankowy.
Rezerwy – ilość złota pozwalająca dokonać natychmiastowych wypłat na żądanie właścicieli wkładów.
Stopa rezerw – stosunek rezerw do wkładów. (Im niższa stopa rezerw, tym więcej kredytów udziela złotnik. Wraz ze zmniejszającą się ilością złota w skarbcu – podejmowane jest coraz większe ryzyko niewypłacalności.)

dochodzą w pewnym momencie do wniosku, że bank nie będzie

zdolny do wypłacenia pieniędzy posiadaczom wkładów. Wpadają więc w popłoch i biegną do banku, aby wydostać swoje pieniądze. Tym samym sprawdzają, że bank rzeczywiście nie jest w stanie wypłacić pieniędzy i będzie musiał ogłosić bankructwo.

znajdujących się w obiegu zasobów pieniądza, występującego w roli środka

wymiany.

Podaż pieniądza = złoto w obiegu + złoto zdeponowane
u złotnika
Podaż pieniądza = złoto w obiegu + złoto zdeponowane
u złotnika + kredyty udzielone przez złotnika

Podaż pieniądza = zasób złota + kredyty udzielone przez złotnika

ułatwiające kontakty pomiędzy kredytodawcami i kredytobiorcami (np. banki, instytucje ubezpieczeniowe,

fundusze emerytalne i towarzystwa budowlane).

Banki komercyjne – pośrednicy finansowi, którym Państwo udzieliło licencji na działalność polegającą na udzielaniu kredytów i przyjmowaniu depozytów, włączając w to wkłady, w których ciężar mogą być wystawiane czeki.

System clearingowy – ogół porozumień, na mocy których wzajemne zobowiązania i należności banków rozlicza się przez zestawienie wszystkich transakcji dokonanych w danym okresie i dokonanie spłaty zobowiązań netto powstałych w rozliczeniach międzybankowych.

dana pozycja aktywów może być z powrotem zamieniona na pieniądz

w dowolnym momencie , w którym zażyczą sobie tego jaj posiadacze. Z tego punktu widzenia składnikiem aktywów o najwyższej płynności jest sam pieniądz (gotówka).
Wkłady a vista mogą być wycofywane na każde żądanie, a dowolnym momencie określonym przez właściciela wkładu.
Wkłady terminowe – wycofanie pieniędzy z banku możliwe jest tylko z zachowaniem pewnego minimalnego okresu wypowiedzenia.
Certyfikaty depozytowe – to krańcowa forma wkładu terminowego. Bank zaciąga u społeczeństwa pożyczkę na ściśle określony czas, co oznacza, że dokładnie wiadomo, kiedy pożyczka musi zostać spłacona.

do utrzymywania określonego strumienia płatności odsetek w ściśle określonym czasie.

Są przedmiotem obrotu wtórnego pomiędzy ludźmi jeszcze przed upływem terminu, w którym ich pierwotny emitent jest zobowiązany do ich wykupu po określonej cenie.

Gotówka – banknoty i bilon nie przynoszące odsetek, najbardziej płynny rodzaj aktywów.

Weksle – krótkoterminowe aktywa finansowe (poniżej 1 roku), których termin wykupu przez pierwotnego wystawcę (pożyczkobiorcę) jest z góry określony.

mniejszą płynność niż weksle, trudno jest przewidzieć ich cenę.

Obligacje dające

bezterminowe prawo do dochodu – obligacje nie podlegające wykupowi przez pierwotnego emitenta, który za to wypłaca odsetki w nieskończoność.

Papiery wartościowe pozbawione ryzyka – określenie stosowane do obligacji skarbowych.

Akcje przedsiębiorstw – papiery wartościowe będące tytułem własności części kapitału akcyjnego spółek i uprawniające do uczestniczenia w podziale dywidendy, tj. części zysku przedsiębiorstwa przeznaczonego do wypłaty akcjonariuszom, a nie zatrzymanego w nim w celu finansowania nowych inwestycji.

powszechnie akceptowanych środków płatniczych, których zdolność do zapłaty jest nieograniczona.

Baza

monetarna (zasób pieniądza wielkiej mocy) – jest to łączna ilość banknotów i bilonu znajdujących się w obiegu poza bankowym i będących w posiadaniu systemu bankowego.

Mnożnik kreacji pieniądza obrazuje wielkość zmiany zasobu pieniądza wywołanej zmianą bazy monetarnej o jednostkę.

Podaż pieniądza = mnożnik kreacji pieniądza x baza monetarna

od:
- planowanej przez banki stopy rezerw gotówkowych( tj. stosunku

rezerw do całkowitej wartości wkładów)
- planowanego stosunku gotówki w obiegu pozabankowym do całkowitej wartości wkładów w bankach.

Im niższa jest zamierzona stopa rezerw gotówkowych, tym większą sumę wkładów stworzą banki na podstawie danych rezerw i tym większa będzie podaż pieniądza.

Im niższy jest planowany przez sektor pozabankowy stosunek gotówki w obiegu do wkładów tego sektora w bankach, tym większa będzie będzie podaż pieniądza dla danej ilości pieniądza wielkiej mocy wyemitowanego przez bank centralny.

pozabankowy stopa gotówkowa (wkłady na żądanie, co daje bankom więcej

gotówki, umożliwiając zwielokrotnioną kreację kredytu (pieniądza depozytowego).

Niższa jest zamierzona przez banki stopa rezerwy gotówkowej/wkłady, co umożliwia kreacje większej ilości depozytów przy każdym poziomie rezerw gotówkowych.

podstawie Warsaw Economy Research Institute "Poland 1993/1994". Warsaw School of

Economics 1993, tab.s.36,37 i kolejne.

"EWG-Polska" op.cit.,tab. s.216.