Слайд 1Сәулелік диагностикаға негіздері
Сәулелік зерттеулерді ұйымдастыру
Слайд 2Сәулелік диагностика
Аурудын алдын алу мақсатында
адам және жануар ағзасы мен жүйелерінің
қалыпты функциясын,құрылымын және патологиялық өзгертерін сәулелерді қолдану арқылы зертейтін ғылым
Слайд 3Сәулелікдиагностика ғылымы пән ретінде
Адам ағзасы және сәулелендірудің қабылдағыштармен өзара байланысы
Сәулелік
диагностиканың объектісі
Адам ағзасы, сәуле шығу көзі мен қабылдағыштары
Слайд 4 Сәулелік диагностика
әдістері
Рентгенологиялық әдіс (рентгендиагностика)
Рентгенологиялық
компьютерлік томография (КТ)
Магнитті-резонансты
томография (МРТ)
Ультрадыбыстық
әдіс
(ультрадыбыстық зерттеу - УДЗ)
Радионуклидті диагностика
(ядролық медицина: сцинтиграфия, бірфотонды
эмиссионды компьютерлік томография, позитронды эмиссионды компьютерлі томография)
Слайд 5Негізгі критерилері
Сәулелік диагностиканың әдістерін
бір бірінен ажырату үшін
Жалпы критерилері
Диагностикалық суретті алу
методологиясы
Суреттің қалыптасу қағидалары (скиалогия)
Патологиялық өзгерістердің сәулелік симптомдары(сәулелік семиотика)
Принциптері мен
ерекшеліктерін интерпретациялау
Дифференциальді диагностика принциптері
Органдармен жүйелердің функциялардың құрлымдарында әр түрлі сәулелерді қолдану
Слайд 6Сәулеленудің түрлері
Иондалған
Иондалмаған
Фотонды сәулелену - рентгенгеннің ү - сәулеленуі (тежегіштік
және характерическое)
Корпускулярлы сәулену –
зарядталған ағым
бөлшектер (α-сәулелену,
β-сәулену, позитронды, протонды)
и нейтральді (нейтрон) (сәулелік және радионулидті терапияда қолданылады)
Ультрадыбыс
Электромагнитті тұрақты емес қозғалыс (радиожиілікті резонансты импульсі)
Инфрақызыл сәулелену
Лазерлі сәулелену
Слайд 7
рентгенология
рентген компьютерлі
томография
радионуклидті диагностика
(ядерлы
медицина)
ультрадыбыстық сканирлеу
(сонография)
магнитті-резонансты томография
ионизирующие
неионизирующие
Сәулелік диагностика
Слайд 8Сәулелік диагностиканың жалпы принциптері
Нақтылығы сәулелік диагностика әдістерін әрбір нақты науқасқа
клиникалық жағдайда тағайындау және қолданудың көрсеткіш және карсы көрсеткіштері
Толық
қамтылумен және сапасы барынша информативті және минимальді инвазивті әдістер және максимальді мүмкіндігі бар зерттеу методикасын диагностикада қолдану
Уакытылы сәулелік зерттеу жүргізу
Экономикалық мақсаты Сәулелік зерттеулер кезінде уақыттың және ақылы шығынының барынша азайтуды қамтамасыз ету
Диагностическалық шаралар жүргізу кезінде иондалған сәулелерді, наукастар мен жұмыскерлерде мүмкіндігінше, барынша, сәлелену дозасын азайту
1
2
3
4
5
Слайд 9Принципиальді радиологиялық кескін алу схемасы
дәрігер
Сәулелену
көзі
Нысана
(көзі)
Сәлелену детекторы
Түрлендіру блогы
Кескін көзі
Слайд 10Сәулелік бейнені оқу принциптері
Қолданылған сәулелік әдісті анықтау
Зерттелген нысананы қарау (дене
бөліктері, ағзалар)
Зертелетін дене бөліктерінің құрлысы және функциясына, қалпына жалпы баға
беру
Айырмашылығы: “норма” және“патологиялық жагдай”
Аурудың сәулелеік белгілерін анықтау және бағалау
Жалпы патологиялық процестің және белгілі бір анықталған клиникалық синдромның белгілерінің жалпы санын жаткызуға болады
Бейнені жалпы қарау
I
II
Бейнеге бөлшектік баға беру
Слайд 11Сәулелік бейнені оқу принциптері
III
Патологиялық процесті анықтайтын нақты синдромның Разграничение заболеваний
IV
Әртүрлі
сәулелік зеттеулердің нәтижесінде алынған ағзаның суреттерін салыстыру
V
Басқада клиникалық көрсеткіштерімен,
инструментальді лабораторялық және сәулелік зертеу нәтижелерін өзара салыстыру (клиника-сәлелік анализ және синтез)
VI
Сәулелік зерттеу нәтижелерін қорытындылау
Слайд 12Сәулелік сұрет
Аналогиялық сұрет
Үздіксіз информациялық ақпарат береді
Цифрлы сұрет
Компьютер
арқылы
алынады
Слайд 13 Сәулелік зерттеулерді ұйымдастыру
рентгенодиагностикалық бөлімше (кабинеттер)
рентген компьютерлі томография бөлімшесі (кабинеттер)
магниті-резонансты
томография бөлімшесі (кабинеттер)
ультрадыбысты диагностика бөлімшесі (кабинеттер)
ядерлы медицина (радинуклиярлы зерттеу, бірфотонды
эмиссионнды томография, позитронды эмиссионды томография, радиоиммунды зерттеу) бөлімше (лаборатория, кабинеттер)
радиационды бақылау тобы
Слайд 14Сәулелік диагностикаға
4 дәрігерлік мамандық кіреді:
Слайд 15 Сәулелік зерттеу жұмысын жоспарлау және орындау бірнеше этаптардан тұрады
:
Зерттеуге жіберген медициналық құжаттарды қарау, танысу,
керекті зерттеу көлемін
және оптимальді әдісті тандау
Зерттеуге науқасты дайындау
Аппартты және қажетті материалды дайындау
Диагностикалық шараларды бұлжытпай орындау
сәулелік зерттеулердің протоколын толтыру және қортындылау
Слайд 16 Рентген диагностика әдістерін клиникада қолдану
Слайд 17Вильгельм Конрад Рентген
(27.03.1845 - 10.02.1923)
Физика профессоры,
Вюрцбург қ . университет
ректоры ,
Мюнхенда Физики Институтында
директор
Слайд 181901 ж. - Нобель сыйлығы рентген сәулеленуді ашқаны үшін
Рентген сәулелену
(X-ray)
8 қараша 1895 жылы ашылды
Слайд 19Рентген экспериментальді
аппарат
Рентген ханымның қолының суреті,
22 желтоқсан 1895
жыл
Альберт фон Колликердің, лекция кезінде жасалған суреті
Вюрцбург Физика-медициналық
ұйымы 23 қаңтар 1896 жыл
Слайд 20Ең алғаш рентген апппараты – Х-сәулелерінің биологиялық әсерін алғашқы кезде
дәрігерлер білмеген
Кафедра лучевой диагностики и лучевой терапии
Слайд 21 Электромагнитті сәулелену спекторы
Слайд 22Рентген сәулелену – электромагнитті қозғалыс, тежелуі салдарынан анодтармен электрондардың
соқтыгысынан туындайды
Слайд 24 1) Өткізгіштік қасиеті
2) cініргіш және шашырағыш қасиеттер
бар
3) Флюоресценция (жарық беру)
4) Фотохимиялық зат
5) Ионизациялық зат
6) Биологиялық әсері
7) Тікелей таралуы
8) Поляризация
9) Дифракция және интерференция
10) Көзге көрінбейтін қасиеті
Рентген сәулелерінің
қасиеттері
Слайд 25Рентген зерттеулердің әдісті
Жалпы
Рентген аппаратының көмегімен жасалған, жалпылай тағайындалған кез
келген анотомиялық аймақты зерттеуді айтады
рентгеноскопия
рентгенография
Арнайы
Тағайындалған белгілі бір орган немесе аймақты
арнайы құрылғы арқылы зерттеп, суреттің алу
маммография, ортопантомография
рентген-контрастты зерттеулердің үлкен тобы жасанды контрастты қолдану арқылы жүргізіледі:
- бронхография
- ангиография
- экстреторлы урография
Слайд 26 Рентген зерттеулердің жалпы методикасы
Слайд 28Қандайда бір ақпарат тасмалдайтын (R-таспа, цифрлы кассетаға) жазылған,объектің статистикалық суретін
көрсететін рентген зерттеудің әдісі
Рентген сәулелену біркелкі таралу (сіңірілу) ағзаның
тығыздығына байланысты әр түрлі көрінеді, сәулелену көп шоғырлану салдарынан қараю аймағы,
қай жерде аз болса – ағару аймағы қалыптасады
Рентгенография
Слайд 30Классикалық рентгенология
Өкпені зерттеу
Асқорыту жүйесін зерттеу
Сүйекті зерттеу
Кафедра лучевой диагностики и
лучевой терапии
Слайд 31Рентгенография
Суреттер - шынайы контрасттар (өкпе, сүйек),
– тек жасанды
контрасттан
кейін(асқазан, ішек)
Рентгенограмма голестопного сустава
в прямой и боковой проекции
Обзорная
рентгенограмма Өкпенің тік проекциясы о
Обзорный снимок брюшной полости при ирригографии
(тугое наполнение)
Толстая кишка в норме
Слайд 32Бұл не? Бұл қайда?
Кафедра лучевой диагностики и лучевой терапии
Слайд 33Рентгенология –
полипозиционды зерттеу әдісі
Слайд 34Контрастау зерттейтін аймақтағы ағзаның шынайы тығыздығынның айырмашылығына негізделген
Слайд 35 Жасанды контрасттау –
рентген
контрастты заттарды қолдану:
- рентген сәулелену әлсіретпейтін (газ)
- Жанындагы ағзаларға қарағанда,
көп жағдайда рентген сәулеленуді әлсірететін (BaSO4, йоды бар заттар)
Барий сульфаты бар сулы қоспамен асқазанды контрастау
Йоды бар контрастты затпен қан тамырда контрастау
Слайд 37Рентгеноконтрасты заттар
рентген сәулелерді өткізбейтін ол (газдар)
Рентген сәулелерді откізетін
құрамында
йоды жоқ (Сульфат бария)
Құрамында йоды бар
Майды еритін
Суда еритін
Ионды (урографин, гипак)
Ионные
емес (омнипак, визипак, ультравист)
Слайд 38Рентгенологиялық диагностикада кеңінен қолданылатын терминология
Қараю– ткань және орта, қалыңдығы жоғары
(жұмсақ ткань, сүйек, су, жоғары атомды контрастты заттар)
Слайд 39 Рентгенологиялық диагностикада кеңінен қолданылатын терминология
Ағару – ағза және орта,
қалыңдығы төмен (май тканьі, өкпе тканьі, газдар)
Слайд 40Рентгеноскопия
- Жарқырайтын (флюоресцентті) экран арқылы объектінің суретін дәл казіргі уақыт
масштабында ала алатын зерттеу методикасының бір түрі
Слайд 41Рентгеноскопия
Өңеш рентгеноскопиясы
Асқорыту каналдарын зерттеуде кеңіне қолданылады
Слайд 43Рентгенография
Кафедра лучевой диагностики и лучевой терапии
Слайд 44Рентгеноскопия
Кафедра лучевой диагностики и лучевой терапии
Слайд 45 Рентген сәулесі ашылғаннан кейін Флюрографияның негізгі принциптерін
италиялық ғалымдарА.Баттелли мен А.Карбассо және америка ғалым Дж. М.Блейер жетілдірді.
Флюрографияға түсірген кезде нысанның кескіні кішірейеді. Флюрографияның кішірейтілген (24:24 мм немесе 35-35 мм) және үлкейтілген (70:70 мм немесе 100:100 мм) түрлері болады. Басқа рентгендиагностик. әдістермен салыстырғанда Флюрографияның артықшылығы — клиникасы көпке шейін жасырын болған ауруларды жаппай зерттеуге мүмкіндік береді. Флюрографияны көкірек қуысының, сүт бездерінің, сүйек ауруларының диагностикасын қойғанда қолданады. Флюрографияның 2 түрі: тұрақты және жылжымалы (автобус, вагон) кабинеттер пайдаланылады..
Флюорография (лат. fluor — ағыс және грек. grapho — кескінін көрсету, бейнелеу) — фотографиялық пленкаға флюоресценттік (сәулелендіруші) экраннан зерттелетін нысанның рентгендік кескінін алудан тұратын рентгенологиялық зерттеу әдісі
Слайд 46Сызықты томография
рентген зерттеу қабаттық әдісі
Өкпенің сызықты томографиясы:
Слайд 47Арнайы рентген арқылы зерттелетін әдістер
Слайд 48Ортопантомография
Жақ сүйектің кең геометриялық суретін көрсететін зонография немесе томографияның түрі
-Сүт безін рентген арқылы зерттеу
Слайд 50 Жасанды контраст арқылы қолданылатын әдістер
Диагностикалық пневмоторакс
Пневмомедиастинография
Диагностикалық пневмоперитонеум
Пневморетроперитонеум
Пневморенография
Пневмопиелография
Пневмомиелография
Пневмоэнцефалография
Пневмофартрография
Бронхография
Плеврография
Гайморография
Дакриоцистография
Сиалография
Өнештің, асқазан және
12-елі ішек рентгеноскопия
Энтерография
Ирригостопия
Холецистография
Шығарушы холеграфия
Холангиография
Экстреторлы урография
Ретроградты уретеропиелография
Цистография
Уретрография
Гистеросальпингография
Позитивная миелография
Аортография
Артериография
Кардиогрфия
Ангиопульмонография
Флебография
Лимфогафия
Фистулография
Вульнерография
Кистография
Дуктография
Слайд 51Өнештің, асқазан және 12-елі ішек рентгеноскопия
Обзорная R-грамма пищевода в I
косой проекции при тугом наполнении - норма
Обзорная R-грамма желудка: контрастированный
желудок, фаза рельефа в области тела
и антрального отдела - норма
Обзорная R-грамма желудка
в прямой проекции, тугое наполнение: газовый пузырь
в своде желудка, желудок законтрастирован, в норме
Обзорная R-грамма 12-перстной кишки, прямая проекция: дивертикул в области медиальной стенки нисходящей части 12-пк
Слайд 52Ирригоскопия
Обзорная рентгенограмма брюшной полости, фаза рельефа в ободочной кишке при
ирригографии - норма
Обзорная рентгенограмма брюшной полости, фаза двойного контрастирования толстой
кишки - норма
Прицельная рентгенограмма прямой и сигмовидной кишки (фаза тугого наполнения): неравномерное сужение просвета прямой и дистального отдела сигмовидной кишки с неровными зазубренными контурами, обусловленными многочисленными мелкими нишами -неспецифический язвенный колит
Слайд 53Бронхограмма
Ангиограмма: бас миымен тамырларының қиғаш проекциясы
Дуктография
Слайд 54Интраоперациялық холангиограмма
Экскреторлы урограмма
Цистограмма
Слайд 55Ультрадыбысты диагностика әдістері
УД зерттеу (УДЗ) ультрадыбыстың әр-түрлі тығыздықтағы ұлпалармен бөлініп
тұрған шекарадан шағылу құбылысына негізделген.
УДЗ: В- және М-
режимі қолданылады
УД-толқындары сондай-ақ қан ағыны жылдамдығын өлшеуде де қолданылады. Бұл әдіс Доплер эффектісіне негізделген.
Доплер эфффектісі деп – бір-біріне қатысты қозғалыс кезіндегі негізгі УД толқын мен оның шағылысқан толқыны арасындағы жиіліктің өзгеруін айтады.
Ультрадыбыс деп есту әсерін тудырмайтын, жиілігі 20000 Гц (20 кГц) -тен жоғары серпімді тербелістер мен толқындарды айтамыз.
УД диагностикада негізінен жиілігі 2,5; 3,0; 3,5; 5,0; 7,5 МГц
датчиктер қолданылады
Слайд 56
Сонография
1881ж. ағайынды Кюрилер УДЗ физикалық негізін ашқан- пьезоэлектрлік
эффект:
Слайд 58қауіпсіз
Қарсы корсетілімдері
жоқ
Ауру сезімін
тудырмайды
Денені жарақаттамайды
Алдын ала дайындық
керек етпейді
Шығыны аз
Аппараттың шағымдылы
Нәтиже аппаратқа тікелей байланысты
Ақпарат
аз мөлшерде беріледі
Артықшылығы
Кемшілігі
конкременты желчного пузыря
Ультразвуковой метод диагностики
Слайд 59Эхонегативті структура- акустикалық қарсылығы төмен(суйықтық), экранда қара түспен берілген(А)
Эхопозитивті структура
– акустикалық қарсылығы жоғары(тас, газ) экранда ақ түспен берілген (Б)
Изоэхогенді
структура – акустикалық қарсылығы айналадағы ткандармен бірдей
Б
Ультрадыбыстық зерттеуде қолданылатын терминология
А
Слайд 61Рентген компьютерлі томографиясы (КТ)
Принцип КТ заключается в создании с помощью
вычислительной машины послойных изображений исследуемого объекта на основе измерения коэффициентов
линейного ослабления излучения, прошедшего через объект
Происходит послойное поперечное сканирование объекта коллимированным (суженным) пучком рентгеновского излучения
Излучение регистрирует система специальных детекторов с последующим формированием с помощью компьютера изображения в режиме “серой шкалы” на экране мониора
Аллан Маклауд Кормак
Годфри Ньюболд Хаунсфилд
Изобретатели метода рентгеновской КТ
1972г. – Годри Хаунсфилд и вр. Дж.Амроус – выступили на конгрессе Британского радиологического института с сообщением “Рентгенология проникает в мозг”
1973г. – начали выпускать первые КТ
Слайд 62Физические основы метода КТ
КТ головного мозга
Кровоизлияние
в левый боковой желудочек
КТ брюшной
полости
Киста печени
Компьютерная томография – метод визуализации с помощью рентгеновского излучения
и получения изображения органов и систем в поперечной (аксиальной проекции)
Слайд 63 Детектор - кристалл NaI или полые камеры с ксеноном
Чувствительность детектора в 100 раз чувствительности рентгеновской пленки
Ослабленное
рентгеновское излучение генерирует в детекторах электрический сигнал,
прямо пропорциональный интенсивности излучения
Цифровая обработка электрических сигналов,
генерируемых в детекторах
Денситометрическая обработка ослабления
рентгеновского пучка выражаемая в единицах Хаунсфилда
в диапазоне от -1000 (воздух) до +3000 (металл)
Неоднородное ослабление рентгеновского излучения
регистрируется детекторами (количество >700)
Физические основы метода КТ
Слайд 64Су, ликвор 0+10
Бұлшық ет +25+70
Қан +80+90
Сүйек +200+100
Май тканьі -30-120
Өкпе
тканьі -700-800
Ауа -1000
0
-1000
+3000
Денситометрия – сүйек тінінің минералды тығыздығын өлшейді
Слайд 65Терминология, используемая в компьютерной томографии
Гиперденсные структуры – кровь (кровоизлияние в
острый период), кости,
Гиподенсные структуры – ликвор, отек, кисты, газы
Изоденсные
структуры – структуры одинаковые по плотности с окружающими тканями
Осложнение кровоизлияний:
прорыв крови в боковые желудочки, масс-эффект
«Белый» инфаркт в бассейне средней мозговой артерии. Подострая фаза
Слайд 66КТ-легких (поперечный срез) –
А- легочной режим Б- мягкотканный режим
А
Б
3D-реконструкция
костей черепа
КТ-ангиография
3D-реконструкция
3D-реконструкция
отсроченная фаза
3D-реконструкция
костей таза
А
Б
В
Г
КТ-ОБП с контрастированием, фазы:
А - нативная,
Б - артериальная, В- паренхиматозная, Г –отсроченная
Слайд 67СПИРАЛЬДІ КТ
Рентген трубкасы қамтамасыз етеді:
Зерттеу уақытын азайту
Сәулелік әсерін азайтуды
“динамикалық компьютерлі томография” орындау
сагиттальді және фронтальді кескін реконструкциясы
Слайд 68Қиғаш (компьютерлі) томография:
ренгенологияның жаңа белестері
Кафедра лучевой диагностики и лучевой
терапии
Слайд 69Ішкі құрлысты КТ көрінісі
1978 ж
Кафедра лучевой диагностики и лучевой терапии
Слайд 70 диагностикада техникалық революцияның нәтижесі:
диагностикалық алгоритмдердің өзгеруі
науқасты зерттеу уақытығ азаюы
( «оңайдан қиынға қарай» принциптерінің
«информативті методты қолдану» принципіне ауысуы
1
6
3
5
2
4
Кафедра лучевой диагностики и лучевой терапии
Слайд 71 науқасты зерттеу уақытығ азаюы
( «оңайдан қиынға қарай» принциптерінің
«информативті методты қолдану» принципіне ауысуы)
1
Кафедра лучевой диагностики и лучевой
терапии
диагностикада техникалық эволюцияның нәтижесі:
диагностикалық алгоритмдердің өзгеруі
Слайд 72КТ эволюция нәтижесі:
КТ зерттеу жүрек қан тамыр жүйесінде кеңінен қолданылады
Екі
тамырдың зақымдалуы
Норма
Бір тамырдың зақымдалуы
Үш тамырдың зақымдалуы
Кафедра лучевой диагностики и лучевой
терапии
Слайд 73Инвазивтілігі аз зерттеулер
Визуализацияның эволюция нәтижесі:
Кафедра лучевой диагностики и лучевой
терапии
Слайд 74КТ ангиография, реконструкциясы - сол жақ синустың тромбозы
КОМПЬЮТЕРЛІ ТОМОГРАФИЯ
Слайд 75КТ лимона
1978 год
Соңғы кезде шығарылған аппараттар суретті шынайы
түрде корсетуге мүмкіндік беріп тұр
Кафедра лучевой диагностики и лучевой терапии
Слайд 76МСКТ лимона
2003 год
Кафедра лучевой диагностики и лучевой терапии
Соңғы кезде
шығарылған аппараттар суретті шынайы түрде корсетіп тұр
Слайд 79Оң жақ– оң жақ өкпенін компьютерлі томограма фрагменті
Бронхиола-альвеолярлы
ісік
Сол жоқ – сол өкпенің MIP режимінде реконструкцииясы түспен боялған
Слайд 80Магнитті-резонансты томография (МРТ)
МРТ – сәулелік диагностикада ең жас зерттеу аппараты
ядерлі-магнитті резонанс, 1946жылдан белгілі болған феноменге сүйене отырып, F.Bloch и
E.Purcell осы мүмкіндікті жүзеге асырды
ядерлі магнитті резонанс понимают резонансты электромагниттің заттың энергиялық сіңірілуін , содержащим ядра с нулевым спином во внешнем магнитном поле, обусловленное переориентацией магнитных моментов ядер
Слайд 811946 жыл - Феликс Блох, Ричард Пурселл (АҚШ)
ядерлі-магнитті резонанстың ашылуы
1952 жыл – Нобель сыйлығының берілуі (Феликс
Блох, Ричард Пурселл)
1973
год - МР- томографтың конструкциясы бекітілді
(Пол Лаутерберг)
1982 год - аппараттың сериялық шығарылуы
2003 - Нобель сыйлығының берілуі (Питер Мэнсфилл, Пол Лаутербур)
Феликс Блох
Эдвард Миллс
Пурселл
Магниті-резонансты томография (МРТ)
Слайд 82магнит, который создает внешнее постоянное магнитное поле с вектором магнитной
индукции В0; в системе СИ единицей измерения магнитной индукции является
1Тл (Тесла)
(для сравнения-магнитное поле Земли составляет примерно 5х10-5 Тл)
градиентные катушки, которые создают слабое магнитное поле в трех направлениях в центре магнита, и позволяют выбрать область исследования
радиочастотные катушки, которые используются для создания электромагнитного возбуждения протонов в теле пациента (передающие катушки) и для регистрации ответа сгенерированного возбуждения (приемные катушки)
Основные компоненты любого МРТ – томографа
Слайд 83Внешний вид
высокопольного магнитно-резонансного томографа
1) тоннель магнита
2) стол пациента, который
перемещается
в тоннель (центр) магнита
3) пульт управления столом,
с системой
центровки и позиционирования области
исследования
4) встроенные в стол радиочастотные
катушки для исследования позвоночника
5) основные радиочастотные катушки для
исследования головного мозга
6) наушники для связи с пациентом
Слайд 84Физические основы метода МРТ
сильный магнит
радиочастотная катушка
компьютер
Ядра водорода
внутри магнитного поля становятся малыми магнитами
с полюсами N и S,
которые:
- выстраиваются в направлении магнитного поля
- вращаются вокруг вектора магнитного поля
- частота вращения - резонанс
Резонанс регистрируется радиочастотной катушкой, преобразуется в
электрический сигнал
Цифровая обработка электрического сигнала
Резонанс – частота вращения ядра вокруг вектора магнитного поля
Релаксация – время возвращения возбужденного ядра в исходное состояние
Изображение зависит от протонной плотности и времени релаксации
Слайд 85Принцип ядерного магнитного резонанса:
а - протоны вращаются (прецессируют) вокруг
собственной оси с частотой примерно 40 млн оборотов в секунду
б
- вращение происходит вокруг оси по типу «волчка»
в - движение заряженной частицы вызывает формирование магнитного поля, который можно представить в виде вектора
Слайд 86Опухоль головного мозга
Контрастное вещество
накапливается в опухолевой ткани вследствие нарушения
гематоэнцефалического барьера
На постконтрастных Т1-ВИ:
опухоль характеризуется выраженным гиперинтенсивным
МР-сигналом (б) по сравнению
с преконтрастным изображением (а)
МРТ позвоночника
МРТ голеностопного сустава
МРТ: тізе буын
Слайд 87получение высококонтрастного изображения мягких тканей, сосудов, паренхиматозных органов в любой
плоскости с заданной толщиной среза до 1 мм
Отсутствие лучевой нагрузки
- Возможность выполнения бесконтрастной ангиографии, а также хо-лангио-панкреатикографии, миелографии, урографии
Неинвазивное определение содержания различных метаболитов in vivo с помощью водородной и фосфорной МР-спектроскопии
Возможность функциональных исследований головного мозга для визуализации чувствительных и двигательных центров после их стимуляции
Высокая чувствительность к двигательным артефактам
Ограничение исследований у пациентов, находящихся на аппаратном поддержании жизненно важных функций (кардиостимуляторы, дозаторы лекарственных веществ, аппаратов ИВЛ и др.)
Плохая визуализация костных структур из-за низкого содержания воды
Противопоказания
Абсолютные - металлические инородные тела, кардиостимуляторы, искусственные клапаны сердца с металлическими элементами, стальные имплантаты (зажимы/клипсы на сосудах, искусственные тазобедренные суставы, аппараты металло-остеосинтеза), слуховые аппараты
Относительные - I триместр беременности; клаустрофобия (боязнь замкнутого пространства); некупированный судорожный синдром; двигательная активность пациента
Магнитно-резонансная томография (МРТ)
Слайд 88МРТарнайы тандалған катушка зонаның кескіннің сапасын арттыру үшін қолданылады.
Кафедра лучевой
диагностики и лучевой терапии
Слайд 89МРТ: Бас миын зерттеу – Сәулелік диагностиканың жаңалығы
Кафедра
лучевой диагностики и лучевой терапии
Слайд 90Жаңа проекциясы
Кафедра лучевой диагностики и лучевой терапии
Слайд 91МРТ – «алтын стандарт» остеохондроз диагностикасы
Кафедра лучевой диагностики и лучевой
терапии
Слайд 92бүкіл денені МРТ жасау
МРТ - жаңа мүмкіндіктері
Кафедра лучевой диагностики и
лучевой терапии
Слайд 93Сүйектің қатерлі ісігі
Менискінің жыртылуы
Слайд 94 МРТ да қолданылатын терминология
Жоғарыинтенсивті сигнал – құрамында сутегісі жоғарғы
структура (гидративті структура)
Төменинтенсивті сигнал – құрамында сутегісі ядросы төмен ағза
мен структура
Изоинтенсивтісигнал – айналасын қоршаған ткандермен бірдей интенсивті
Слайд 95Сагиттальді Т1-контрастпен берілген сурет. Ісікті анықтау (гемангиобластома)
Магнитті-резонансты томография (МРТ)
Слайд 96МР-ангиография
Магнитті-резонансті томография (МРТ)
Слайд 97 фибромускулярлярлы аймақ оң жақ
бүйрек дисплазиясы артериясы (*жұлдызшамен көрсетілген)
Слайд 98Радионуклидный метод диагностики
В основе радионуклидного метода диагностики лежит явление естественной
радиоактивности, открытое в конце XIX века французским физиком Анри Беккерелем
Этот ученый впервые показал, что некоторые химические элементы способны испускать «невидимые лучи», которые засвечивают рентгеновскую пластину так же, как и рентгеновские лучи
в 1903 г. - Анри Беккерель был удостоен Нобелевской премии
Открытие рентгеновского излучения и естественной радиоактивности стало фундаментом, на котором построены современная ядерная физика и медицинская радиология
Излучение, обнаруженное Беккерелем, стали называть сначала беккерелевыми лучами - по аналогии с рентгеновскими. Однако оказалось, что новое излучение не однородное, а складывается из трех составляющих, которые стали именовать по первым буквам греческого алфавита: α-, β- и γ- излучение
Антуан Анри Беккерель
Слайд 99Радионуклидті диагностика (ядерлі медицина) –
Радионуклидтерді қолдану арқылы ауруды диагностика
жасау
Слайд 100Физические основы метода радионуклидной диагностики:
Парентеральное введение радиофармпрепарата (РФП);
Избирательное поглощение РФП
органами, в метаболизме которых участвует данный РФП;
Регистрация гамма-излучения в органе
с избирательным накоплением РФП;
РАДИОАКТИВНОСТЬ -
самопроизвольный распад ядра с выделением различных видов излучений, энергии и превращением одних элементов в другие
Слайд 101Терминология, используемая в радионуклидной диагностике
Терминология, используемая в радиоизотопная диагностика включает
характеристику накопления препарата
Высокая аккумуляция препарата (горячий очаг) – повышенный кровоток,
повышенный метаболизм исследуемого органа, локальная лейкоцитарная инфильтрация, нарушение пассажа среды, поглотившей РФП
Низкая аккумуляция (холодный очаг) – отсутствие кровотока, киста, деструктивная полость
Слайд 104 АТОМ – нейтральді бөлшек.
Ядродан тұрады (+) и электрон (-)
Слайд 105ЯДРО ҚҰРЫЛЫСЫ:
ПРОТОНДАР
НЕЙТРОНДАР
ядрода протондар мен нейтрондар саны
әртүрлі болуы мүмкін
Слайд 107АНРИ БЕККЕРЕЛЬ
(1852 -1908)
11 ақпан 1896 жыл
радиоактивтіліктің ашылуы
ПЬЕР КЮРИ
(1859 -1906)
МАРИ КЮРИ-СКЛАДОВСКАЯ
(1876-1934)
радиоактивті элементтің
2 жаңа түрі алынды
- ПОЛОНИЙ (18.06.1898) - РАДИЙ (28.12.98)
Слайд 108ИРЕН КЮРИ
(1897-1956)
ФРЕДЕРИК ЖОЛИО-КЮРИ
(1900-1958)
В 1934-1936 гг. разработка принципов искусственной радиоактивности
ЭНРИКО ФЕРМИ
(1901-1954)
В
1942 г. на основании цепной реакции создал атомный реактор
Слайд 109Онкология
В диагностике опухолей используют статическую сцинтиграфию и
одно-фотонную эмиссионную КТ
Однофотонные эмиссионные компьютерные томограммы молочных желез -
Рак левой молочной железы
На томосцинтиграммах в аксиальной (а), фронтальной (б) и сагиттальной (в) плоскостях определяется очаг патологического накопления туморотропного радиофармпрепарата (стрелка)
Радионуклидті диагностиканы қолданылатын аймақ
Слайд 110Кардиология
Основной методикой радионуклидного исследования в кардиологии является ОФЭКТ
выявление ишемии миокарда
определение
повреждений (некроза) сердечной мышцы
определение метаболизма и жизнеспособности миокарда
выявление воспалительных
заболеваний сердечно-сосудистой системы
оценка центральной гемодинамики и сократительной способности сердца.
Пульмонология
Основными методиками радионуклидных исследований легких являются перфузионная и вентиляционная сцинтиграфия легких, также ОФЭКТ
Перфузионные сцинтиграммы легких - норма
Области применения радионуклидной диагностики
Слайд 111Урология және нефрология
- Радионуклиярлы зерттеу бүйректің фильтрациясын,
секрециясын ,уродинамикасын, сонымен қатар паренхиманы, қанайналымын және органның топографиясын анықтай
алады
Гастроэнтерология
- Бауыр, өт шығару және асқазан-ішек жолдары
Травматология және ортопедия
дене сүйектерінің радионуклиярлы зерттеудің негізгі методикасы статискалық сцинтиграфия. болып табылады. Ол кейде ОФЭКТ толықтырылып отырылады
Эндокринология
- Сцинтиграфия қалқанша безінің тканнінің функциональді жағдайын анықтайды.
Неврология и нейрохирургия
- БФЭКТ (бір-фотонды эмиссионную КТ)
бас миының барынша терең зерттеп , неврологияда кеңінен қолданылады
Радионуклидті диагностиканы қолданылатын аймақ
Слайд 112Статистикалық дене сүйектерінің сцинтиграммасы тік алдынғы және артқы проекциясы
Бас миының
перфузионды ОФЭКТ
Буйректің статистикалық сцинтиграфиясы
Слайд 113Позитронно-эмиссионная томография (ПЭТ) - метод радионуклидной диагностики, основанный на применении
РФП, меченных нуклидами - позитронными излучателями
При ПЭТ используются РФП -
естественные метаболиты, меченные радиоактивным кислородом, углеродом, азотом, фтором. Эти препараты включаются в обмен веществ. В результате можно оценить процессы, протекающие на клеточном уровне
Для ПЭТ, используются только ультракороткоживущие нуклиды
Радионуклидные исследования на основе
позитронно-излучающих нуклидов