Орындаған: Жұмманов А.Ж Тексерген: Алдияров С.А. Марат Оспанов атындағы Батыс

Қазақстан Мемлекеттік Медицина Университеті
Көкірекаралык мушелері закымдануларындагы визуалды зерттеу әдістері

томография
Компьютерлі томография
Радионуклеидті әдіс (вентиляция, перфузия және өкпелік капиллярлық қан жағдайына

баға береді)
Ультрадыбысты әдіс (плевра қуысындағы өзгерістерді анықтауға)

R-зерттеу әдісі. Науқас тік (вертикальды) және терең тыныс алу жағдайында,

екі стандартты алдыңғы тура және бүйірлік проекцияда жүргізіледі.

ісіктердің және көкіректегі ісіктердің ерте кезеңнің уақытында анықтау үшін.

ретінде йодолипол қолданылады— өсімдік маймен органикалық йод қосындысы. Препарат құрамында

29—31% таза йодттан тұрады (рентгенологиялық зерттеу кезінде жеткілікті түрде интенсивті көлеңкелер алу үшін)

Кеуде қуысының фронтальды жазықтықта өкпе және көкіректің артқы терең қабаттарың

зерттеуі әдісі.

Бөліктер ішінде үлкен бронхтар ортаңғы бронхтарға, олар кезеңінде кіші бронхтарға

таралады. Кіші бронхтардың диаметрі 1 мм-дей бөлікшелер іштік жіңішке соңғы тарамдары бронхиолалар деп аталады. Негізгі бронхтан бастап, бронхиолаларға да иін тарамдалуын - бронхиальдік ағаш деп атайды. Бронхиолалар өкпенің газ алмасу бөлімін түзетін өкпе бөлікшелеріне енеді. Өкпе бөлікшелері көпіршіктер жүйесі – альвеолярляқ тарамдардан түзілген. Өкпе бөлікшесі ішінде альвеолярлық бронхиола 20-30 қысқа альвеолярлық өтістерге, олар өз кезектерінде бірнеше альвеолярлық қапшықтарға бөлінеді. Қапшықтардың қабырғалары ұсақ көпіршіктерден тұрады.

Яғни бұл бөлікше өкпенің құрылым бірлігі болып есептелінеді де, ацинус

деп аталады. Аталған бронхтар мен альвеолярлық тарамдар өкпенің паренхимасын түзеді. Оларды қомақты мүше ретінде біріктіріп тұратын дәнекер ұлпааралық өкпенің стромасын түзеді. Стромамен қоректендіруші қан, лимфа тамырлары, жүйкелер өтеді. Строма коллаген және эластин талшықтарына бай болғандықтан, өкпе өте созылмалы, серпімді келеді.

5-6 жұп қабырғалары көрінеді. Төмеңгі қабырғалар жартылай немесе толық көкірекорта

көлеңкесімен жасырын. Қабырғалардың алдыңғы ұшы төстен 2-5 см дейінге ара қашықтықта үзіледі, себебі сіңірлер көлеңке бермейді. Кеуде қуысының R-граммасында иық белдеулері (бұғана және жауырын), кеуде қуысының жұмсақ тіндері, сүт бездері және көкірекорта ағзаларының суреті көрінеді.

ұшынан II қабырғаға дейін;

Ортаңғы – II – IV қабырғаға дейін,

Төмеңгі

– IVқабырғадан диафрагмаға дейін

қабырға арасына сәйкес) және құйрық (3 қабырғадан 4 қабырғаға сәйкес)

бөлімдерден тұрады. Сол жақ өкпе түбірі оң жақ өкпе түбіріне қарағанда жоғары және жүрек- қантамыр көлеңкесімен жабылған, сондықтан оң жақ өкпе түбіріне қарағанда өлшемі кішірек. Өкпе түбірлерінің енді – 1-1,5см құрайды.
Өкпе түбірі көлеңкесін— өкпе артериялары, бронхтар және өкпе веналары құрайды.

(алдыңғы немесе артқы тік, оң немесе сол жақ бүйірлік, алдыңғы

немесе артықы қиғаш).  2. Рентгенографияның ерекше шарттары (ауырлық жағдайына байланысты науқас отырған немесе жатқан күйінде).  3. Снимок сапасын бағалу (физико-техникалық сипаттамалары: оптикалық тығыздығы, контрасттылығы, суреттің нақтылығы; артефактардың болмауы).  4. Кеуде қуысы жұмсақ тіндерінің жағдайы (көлемі, құрлымы, бөгде заттардың немесе жарақаттан кейінгі бос газдың болуы).  5. Кеуде қуысы қаңқа сүйектерінің және иық белдеуінің жағдайы (сүйектердің қалпы, формасы, мөлшері және құрлымы: қабырғалары, төс, көрінетін мойын және кеуде омыртқалары, бұғаналар, жауырындар, иық сүйектерінің басы, жасөспірімдердегі және балалардағы өсу зонасы және сүйектену ядросының жағдайы).  6. Өкпе алаңдарың салыстырмалы бағалау (аумақ, формасы, тұнықтығы). Патология симптомдары табылған жағдайда (жайылған немесе шектелген ағару немесе қараюлар, ошақтар, домалақ және сақина тәрізді көлеңкелер) олардың орналасуына, формасына, пішініне, көлеңке тығыздығына, құрлымына, контурына толық сипаттама беріледі. 7. Өкпе суреті жағдайы (элементтердің бөлінуіне, архитектоникасына, калибріне, контурларына сипаттама).  8. Өкпе түбірі жағдайы (орналасуы, формасы, мөлшері, элементтердің контуры, қосымша түзілістердің болуы). 9. Көкірекорта жағдайы (орналасуы, формасы, және жалпы еніне, жеке ағзалардың сипаты). 10. Рентгенологиялық (клинико-рентгенологиялық) ұйғарым.  11. Ұсыныстар. 

теней)
ФО- көлеңкелердің формасы (форма теней)
ИН- көлеңкелердің интенсивтілігі (интенсивность тени)
РИ- көлеңкелердің

суреті (рисунок тени)
КО- көлеңкелердің контуры (контуры тени)
С- көлеңкелердің ығысуы (смещаемость тени)

Дөңгелектенген көлеңке синдромы
3. Диссеминация
Шектелген диссеминация
Диффузды диссеминация
4. Ошақтық көлеңке синдромы
5. Өкпе

түбірінің патологиялық өзгеріс синдромы
6. Өкпе суретітің патологиялық өзгеріс синдромы
7. Сақина тәрізді көлеңке синдромы
8.Ағару синдромы
9. Бронхиальді өткізгіштіктің бұзылу синдромы

оның бір бөлігінің құлдырауы және газалмасу процессінің жұмыс істеуінің тоқтатылыуы.

Бұл ауру негізінде бронх өткізгіштігінің бұзылысы оның қуысының жабылуымен (мысалы, қақырықпен тығындалуы, бөгде затпен жабылуы) немесе өкпемен қысылуы сипатталады

қуысындағы қысылуымен көрінетін бұзылыс (мысалы, қақырықпен тығындалуы, бөгде затпен жабылуы).

Компрессионды – Өкпемен қысылуына байланысты (мысалы, плевра қуысына түскен сұйықтық немесе ауамен)

зақымдалуымен жүреді.

2. Пневмонияның этиологиялық факторларына байланысты:
Бактериальды
Вирусты
Микоплазмаллық
Саңырауқұлақты
Аралас

зақымдануымен)
Екі жақтылы
Тотльді, бөліктік, сегментарлы, түбір аймақтық (орталық)
4.Пневмония ағымына байланысты:
Жедел
Созылмалы
5. Пневмонияның

клинико-морфологиялық сипатына байланысты:
Паренхиматозды (крупозды немесе бөліктік)
Ошақты (бронхопневмония, бөлшектік пневмония)
Интерстициальды (көбінесе микоплазмалық зақымдану кезінде)

болған жағдайда ғана кіргізіледі.
Киста
Қалталанған плеврит

тіннен тұрады. Орындарына байланысты бөлінеді:
Орталық
Перифериялық
Массивті (аралас)

0,1 - 1см-ге дейінгі көлеңкені ошақ деп атаймыз.
Ошақтар әртүрлі

өкпе зақымдануларында кездеседі, сондықтан олардың субстраты әртүрлі процесстер болуы мүмкін:
Ошақты қабынулар
Ісіктік түйіндер
Қан құюлар
Ұсақ ателектаздар
Ісіну аймақтары
Туберкулезді (жиі кездеседі)

динамикасы:
Тұрақтылығы
Инфильтраттарға қосылуы
Кейіннен ыдырауы
Кеңістікттегі түзіліс
Өкпе алаңдарыңдағы жайылған диссеминация ошақтары
Ошақтың мөлшері:
Милиарлы (1-2мм)
Ұсақ

(3-4мм)
Орташа (5-8мм)
Ірі (9-12мм)
Клиникалық көрінісі:
Жойылған немесе «үнсіз»
Аурудың басталуы:
Жедел
Біртіндеп
Клиникалық көрінісі жоқ

кеудеішілік лимфа түйін туберкулезіне сәйкес.

өкпе суретінің диффузды күшеюі және «торлануы».

күшеюі.
Өкпе артерия бұтақтарының ангиографиясы

ығысуымен, көкірекорта қан тамырларының қысылуымен, диафрагма куполының түсуімен жүретін патологиялық

процесс. Ол тыныс алу және қанайналым функциясының бұзылысына әкеледі.

(қабырға сынықтарымен зақымдалуы)
Кеуде қуысының ашық жарақаты (сырттан енетін жарақат);
Жасанды пневмоторакс

–өкпе туберкулезі емі мақсатында қолданылатын пневматоракс (торакоскопиямен жүргізіледі).
2. Өкпе және кеуде қуысы ағзаларының аурулары:
Бейспецификалық сипатта – өкпенің буллезды ауруында (эмфизема) ауалы кисталардың жарылу салдарынан, өкпе абсцессінің плевра қуысына шығуы (пиопневмоторакс), өңештің кенеттен жарылуы.
Спецификалық сипатта – туберкулез кезінде казеозды ошақтардың, каверналар жарылуы себептерінен болатын пневмоторакс.

қабаттың ісінуі
в). Ұлғайған лимфа түйінімен бронхтың қысылуы
г). Эндобронхиалыді ісік

Бронхтардың 3- d реконструкциясы

микобактерия (Кох таяқшалары) қоздырғышымен шақырылатын ауру . Туберкулездің негізгі клиникалық

формасы болып табылады: • Балаларда және жасөспірімдердегі туберкулезді интоксикация.

диссеминирленген туберкулезі;
Өкпенің милиарлы туберкулезі;
Өкпенің ошақты туберкулезі;
Өкпенің инфильтративті туберкулезі;
Казеозды пневмония;
Туберкулема;
Кавернозды туберкулез;
Фиброзды-кавернозды

туберкулез;
Цирротикалық туберкулез;
Туберкулезді плеврит;