Слайд 1Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық
қазақ-түрік университеті
Қабылдаған: Дюсебаева Г.
Орындаған:Абдусаттарова
М. Абдураимов М. Арифов Ю. Атаханов Даткаев А. Сабырова Г.
Тобы:ЖМ-206
Тәуліктік pH-метрия
Слайд 2Жоспар
Кіріспе
Негізгі бөлім
Тәуліктік рН-метрия маңызы
рН-метрияны өткізу көрсеткіштері
рН-зондтармен жұмыс істеу
Қорытынды
Пайдаланған
әдебиеттер
Слайд 3Асқазанды кешенді зерттеу әдістерінің бірі – оның сөл бөлу қызметін,яғни
асқазаның қышқылдық-пептидтік себеп-шарттар бөліп шығаруын зерттеу болып табылады.Қышқылдықты зерттеудің қолжетімді
әрі тиімді әдісі рН-метрия болып табылады.Элетролиттік теорияға сәйкес ерітінділерде тұздар,қышқылдар мен сілтілер өздерін құраушы иондарға ажырайды.Бұл үрдіс асқазанда да өтеді.Қышқылдық-негіздік тепе-теңдік Н және ОН иондарымен анықталады.Қалыпты жағдайда: қан сары суының рН-ы 7,40 ± 0,05, жастыкі — 7,4 ± 0,1, терінікі — 6,2-7,5, сілекейдікі — 6,35-6,85, асқазан сөлінікі- 0,9 және одан да жоғары болады.
Слайд 4Асқазан күмбезінде және денесінде қышқыл пайда болу белсенділігінің көрсеткіштері.
Слайд 5 Soren Peter Lauritz Sorensen (09.01.1868 – 12.02.1939) рН көрсеткішін және рН-метрия
әдісін алғаш ойлаптапқан ғалым:яғни,р- Potenz (немец.) және puissance (франц.), ағылшын
тілінде power немесе potency, орысшада — көрсеткіш. Соғансәйкес puissance d’Hydrogen, power of Hydrogen, potency of Hydrogen, pondus hydrogenii тіркестері қолданылады.Асқазан ішілік рН-метрияны 1915 жылы McCledon өткізді. McCledon бірінші рет асқазан ішілік қышқылдықты сутектік және каломельдіэлектродтар көмегімен сипаттады. Ғалымның пайымдағаны ашқарында асқазанда нейтральді орта болады,ал тамақ ішкеннен соңтұз қышқылының бөлінуіне байланысты рН 1,5бірлікке төмендеп,асқазан босағаншасол қалпында болады.Бұл зерттеулерденшыққан қорытынды:қышқылдықтың көтерілуі әр адамның асқазанбездерінің ерекшеліктеріне байланысты.
Слайд 7Николай Дмитриевич Девятков (11.04.1907 — 01.02.2001)
1969-1970 жылдары Фрязино қаласындағы ғылыми
зерттеу институтында акдемик Н.Д.Девятковпен әлемдік тәжірибеде бірінші рет асқазанның әр
түрлі екі бөлігінде қышқылдықты анықтайтын рН-зонд ойлап табылды және қышқылдықты тіркейтін аппарат.
Яғни,асқазандағы қышқылдықтың өзгеруі тітіркенгіштерге байланысты.
Ары қарай,осы институтпен үш,төрт,бес электродтары бар рН-зондтар ойлап табылды:интраоперационды,эндоскопиялық.балалар зонды.
Слайд 8Николай Дмитриевич Девятков
(11.04.1907 -01.02.2001)
Слайд 9Тәуліктік рН-метрияда біз нені анықтаймыз?
Слайд 11Асқазанның тәуліктік рН-граммасы
Слайд 12 рН-метрияны өткізу көрсеткіштері:
Слайд 14 Рн-метрияға қарсы көрсеткіштер
Асқазан секрециясына әсер ететін стимуляторлар мен ингибиторлар.
Асқазаннан
қан кету.
Аорта аневризмасы.
Күйіктер,дивертикулдар,өңештің сриктуралары.
Гипертензиялық аурудың ауыр формасы мен коронарлық жетіспеушілік.
Жұтқыншықтың
обструкциясы.
Жақ пен беттегі ауыр жарақаттар.
Коагулопатияның ауыр формасы
Слайд 16 Стимуляторларға қарсы көрсеткіштер:
Стиумляторды қолдануға қарсы көрсеткіштер (гистамин, инсулин):
Жүрек пен
өкпе жетіспеушілігінің ауыр формасы;
Гипертензиялық аурудың ауыр формасы;
Бүйректік жетіспеушілік;
Бауыр жетіспеушілігі;
Қант диабетінің
ауыр формасы;
Анамнездегі аллергиялық формалар.
.
Слайд 17Стимуляторларға қарсы көрсеткіштер
Асқазан секрециясының стимуляторы ретінде пентагастрин қолданылады. Пентагастрин асқазанның
антральді бөлігінде түзілетін гастрин гормонының аналогы.Гистаминнен ерекшелігі теріс әсерлерді тудырмайды.
Пентагастринді
қолдануға қарсы көрсеткіштер:қан айналымның жетіспеушілігі 1-3 стадиялары,жүрек ритмінің бұзылыстары,айқын гипертензия.
Слайд 18 рНті анықтау көмегімен жүргізілетін негізгі зерттеулерді келесі топтарға бөлуге
болады:
өңештің ұзақ уақыттық рН мониторингі,
асқазанның ұзақ уақыттық рН мониторингі,
қысқа уақытты
асқазан ішілік рН-метрия
экспресс рН-метрия.
Слайд 19 Асқазанның ұзақ мерзімді рН-метриясы мүмкіндік береді:
Табиғи жағдайларда,тәулік ішінде ,
әр түрлі факторлардың әсерінен қышқыл түзілуін бақылау.
Асқазанішілік қышқылдыққа әр түрлі
дәрілік заттардың әсерін зерттеу.
Антисекреторлы дәрілік заттарға резистенттілікті анықтау.
Отадан кейінгі асқазанның жағдайын бақылау.
Қан кетумен жүретін ойық жарада қолданылатын антисекреторлы дәрілік заттардың әсерлісін таңдау үшін.
Слайд 20 Трансназальды рН-зондтарды ринитттен,мұрын қалқанының қисаюынан,полиптерден зардап шегетін науқастарға енгізгенде
сақ болу керек.Көбінесе осы аурулар қарсы көрсеткіштер болады және зонд
шырышты қабықтарды тітіркендіргендіктен науқастарға жайсыздық сезіледі.рН-зонд науқас отырған қалпында енгізіледі.Науқастың бірқалыпты дем алуын өтінеді,мұрын мен жұтқыншақтың анестезиясы үшін 10% лидокаин-спреем немесе 1 -2% 0,5 мл дикаин ерітіндісі енгізіледі.Зондтың басын вазелинмен,креммен,басқа да майлармен майлауға болмайды,тек суға салынып алынады.
Слайд 21 Жалпы қышқылдықтың жоғары көрсеткіші,егер құрамында бос тұз қышқылдары
болмаса,асқазан рагін болжауға болады.
Ал,асқазан қышқылының құрамында сірке қышқылы немесе май
қышқылдары болса,асқазанда ашу үрдістері болып жатқанын,қабырғасының бүлінуінболжауға болады.
Слайд 22
Қазірігі кезде хлокүмісті электродты басы бар рН-зондтардың үш түрі шығарылады.
пероральды
(қысқа мерзімді зерттеулер үшін);
трансназальды (тәуліктік зерттеулер үшін);
Эндоскопиялық.
Ересектер және балалар үшін
11 түрлі пероральды зондтар шығрылады;10 түрлі трансназальды зондтар және 2 түрлі трансназальды зондтар шығарылады.
Слайд 23 Тәуліктік рН-метрияға трансназальды зондтар қолданылады,яғни жұмысшы бөлігі мұрын
арқылы енгізіледі. Тәуліктік рН-метрияда науқасқа еркін қозғалуға рұқсат етіледі және
зонд науқастың құлағы арқылы өткізіледі,пластырмен бекітіледі.
рН-метрияның қорытындысы қышқылдық қисықтығына салынып есептелінеді.
рН-зондтармен жұмыс істеу :
-рН-зондты жұмысқа дайындау
-Рн-метрді калибровкалау
-рН өлшеуді жүргізу
-Рн-зондты өңдеу
Слайд 25рН-метрияны өткізу
Науқасты тексеруге дайындау
Науқас тексеруге түсер алдында № 1 стандарттық
диетада болу керек және күніне үш рет тағам қабылдап,қосымша уақыттарда
тағам қабылдамау керек:газдалған сусындар,алкаголь,минералды сулар.Жемістер,томат сусындары,маринадтар,шай,қара кофе және йогурт қабылдауға тыйым салынады,өйкені олар асқанның тұз қышқылдығын төмендетеді.
Слайд 26рН-зондты орнату аш қарында өткізіледі.Егерде кешкісін АІЖда тамақтың эвакуациясы бұзылса,қалың
зондпен тоқ ішекті жуады.Зерттеуге 12 сағат қалғанда науқас тағам қабылдамау
керек және темекі тартпау керек.Зерттеуге 3-4 сағат қалғанда сұықтық қабылдамау керек,өйткені аспирация мен құсу мүмкін немесе асқазанда сілтілі орта қалыптсады.
Ешқандай дәрілік заттар қабылданбайды.
Слайд 27Қолданылатын сұйық тағамдар:
Кача және Кальканың кофеинді таңғы асы: 300 мл
су + 0,2 г кофеин.
Эрманның алкагольды таңғы асы: 300 мл
су + 95 % спирт.
24 сағаттық және одан да ұзақ зерттеулерде науқасты ақпараттандару қажет,яғни:
Науқастың қолайлы жағдайда болуы;
Қалыпты тамақтану режимі рұқсат етіледі,бірақ,минералды су,қышқыл тағамдар,алкаголь қолдану рұқсат етілмейді
Науқастың күнделік жүргізуі,яғни тәулік ішінде қандай өзгерістер болғанын жазу керек.
Талдаудың дұрыс шығуы үшін науқасқа горизантальды жағдайда болу рұқсат етілмейді,тек отырып,тұрып,жүруі қажет.
Слайд 28Қорытынды
Барлық рН-әдістерінің ішінде қазіргі уақытта ең жиі қолданылатыны – тәуліктік
рН-метрия.Яғни, ГЭРА диагностикалауда 98% нәтиже беретін осы әдіс..Қазіргі заманғы технологияның
дамыуна байланысты бір уақытты АІЖ қышқылдықты және электролиттік белсенділігін анықтауға болады.
Слайд 29Пайдаланған әдебиеттер:
1. Айтбембет Б.М. Ішкі ағза ауруларының пропедевтикасы. Оқу құралы.-
Алматы. “Кітап” баспасы, 2005.
2. Ахметов Қ.Ж. Ішкі аурулар пропедевтикасы. Оқу құралы.- Ақтөбе. 2007
3.Сәтбаева Х.Қ. Өтепбергенов А.А . ”Адам физиологиясы ”Алматы-2005
4. www.kazreferat.kz
Слайд 30Назар аударғандарыңыз
үшін рахмет!