Разделы презентаций
- Разное
- Английский язык
- Астрономия
- Алгебра
- Биология
- География
- Геометрия
- Детские презентации
- Информатика
- История
- Литература
- Математика
- Медицина
- Менеджмент
- Музыка
- МХК
- Немецкий язык
- ОБЖ
- Обществознание
- Окружающий мир
- Педагогика
- Русский язык
- Технология
- Физика
- Философия
- Химия
- Шаблоны, картинки для презентаций
- Экология
- Экономика
- Юриспруденция
Выяўленчае мастацтва Беларусі Х VII-XVIII ст
Содержание
- 1. Выяўленчае мастацтва Беларусі Х VII-XVIII ст
- 2. Беларуская культура XVII ст. уяўляе сабой складаную
- 3. Гэты перыяд вызначаецца таксама ўздымам выяўленчага мастацтва.
- 4. Разнастайныя і тэхнікі: цяпер гэта не толькі
- 5. Манументальны жывапіс – фрэскі. З архіўных матэрыялаў
- 6. Агульныя асаблівасці: павелічэнне цікавасці да анатоміі чалавека; адлюстраванне этнаграфічных
- 7. Найбольш значныя роспісы 17 ст.: роспіс Куцеінскага Багаяўленскага
- 8. Роспіс Мікалаеўскай царквы ў Магілёве розныя па
- 9. Жывапіс Свята-Духаўскай царквы Тупічэўскага манастыра ў Мсціславе
- 10. Слайд 10
- 11. Каталіцкія касцёлы ў XVII-XVIII стст. афармляліся ў
- 12. Найбольш значныя роспісы 18 ст.: фрэскі Кармеліцкага касцёла
- 13. Роспісы езуіцкага касцёла ў ГроднеФрэскавы жывапіс складаецца
- 14. Слайд 14
- 15. Слайд 15
- 16. Касцел Св.Станіслава, г.МагілеўДаты строительства / обновления:1738—52 гг. /
- 17. Роспісы касцелавыкананы ў 1765-1767 гг. мастакамі А
- 18. “Унебаўзяццe Марыі”
- 19. Слайд 19
- 20. Слайд 20
- 21. Слайд 21
- 22. Выявы евангелістаў з адпаведнымі ім сімваламі і
- 23. Слайд 23
- 24. Касцел Божага Цела ў Нясвіжы.Роспісы.
- 25. Жывапіс езуіцкага касцёла ў НясвіжыНайбольш значны цыкл
- 26. Слайд 26
- 27. Слайд 27
- 28. «Апошняя вячэра» з галоўнага алтара. 1753 г.
- 29. Слайд 29
- 30. Роспісы езуіцкага касцёла ў Мінскустваралі ў розныя
- 31. Размалёўкі галоўнага нефа адпавядалі ідэі тытула касцёла
- 32. Слайд 32
- 33. Слайд 33
- 34. Слайд 34
- 35. Касцел Св.Апостала Андрэя, г.Слонім Дата строительства:1775 г. Стиль:
- 36. Слайд 36
- 37. Слайд 37
- 38. Беларускі іканапісІконапіс на Беларусі адчуў на сабе
- 39. У беларускім іканапісе творча перапрацоўваліся розныя традыцыі,
- 40. Маці Боская Адзігітрыя Баркалабаўская 1659 г. з
- 41. Значную групу ствараюць творы, якія былі выкананы
- 42. Абразы для уніяцкіх і каталіцкіх храмаў вылучаюць
- 43. Прарок Ілля, 1668 год Помнікам першай паловы
- 44. Маці Боская Адзігітрыя Крупецкая 2п. 17 ст. з Мінска.
- 45. Маці Боская Адзігітрыя Замілаванне. 1656 г. з Месткавічаў Пінскага р-на
- 46. Троіца Старазапаветная. Апош. чв. 17 ст. з
- 47. Самы вялікі комплекс помнікаў маларыцкай школы Брэсцкай вобл.Праабражэнне.
- 48. Пакроў
- 49. Успенне
- 50. Цалаванне Ганны і Іакіма
- 51. Нараджэнне Маці Боскай
- 52. Маці Боская Неўвядальны цвет з в. Басценавічы Магілеўскай вобл.
- 53. Нараджэнне Маці Боскай з Успенскай царквы Магілёва Пятра Яўсевіча з Галынца
- 54. Слайд 54
- 55. З сяр.17ст. на Беларусі утварыліся мясцовыяшколы іканапісу:
- 56. УспеннеАпошняя чверць 17 ст. з Крычава
- 57. Цуд Георгія аб змеі (Юрый-змеяборац) 1736 з Магілеўскай вобл.
- 58. Нараджэнне Маці Боскай. Каля 1700 г. З Петрапаўлаўскай царквы с.Нічыпаравічы Магілеўскай вобл.
- 59. Басценавіцкі майстар. Аўрамій і Меркурый Смаленскія. 1723-1728 гг. З Успенскай царквы с. Басценавічы Магілеўскай вобл.
- 60. Басценавіцкі майстар. Пакланенне вешчуноў. 1723-1728 гг. З Успенскай царквы с. Басценавічы Магіл. вобл.
- 61. Басценавіцкі майстар. Цалаванне Іакіма і Ганны. 1723-1728 гг. З Успенскай царквы с. Басценавічы Магіл. вобл.
- 62. Басценавіцкі майстар. Грамніцы (Стрэчанне) 1731 г. З Успенскай царквы с. Басценавічы Магілеўскай вобл.
- 63. Палеская іканапісная школа.Праскева Пятніца з жыціем. 1659 г.з в. Бездзеж Брэсцкай вобл.
- 64. Уваскрэсенне – сашэсце ў пекла. 2 пал. 17 ст. з в. Бездзеж Брэсцкай вобл.
- 65. Аплакванне Хрыста1794, Пінскі р-н Брэсцкай вобл. - Музей старажытнабеларускай культуры.
- 66. Столінская іканапісная школа.Нараджэнне Маці Боскай.Да 1700 г.З в. Рухча Брэсцкай вобл.
- 67. Павел і Пётр з могільнікавай капліцы с. Баркі Брэсцкай вобл.
- 68. Сабор Архангела Міхаіла. Да 1700 г.З с. Рубель Брэсцкай вобл.
- 69. Гродзенская іканапісная школа.Узнясенне Марыі (Асунта) апош.чв. 17
- 70. Віцебская іканапісная школаСашэсце ў пекла. Апош. чв. 17 -пач. 18 ст. З Дзісны Віцебскай вобл.
- 71. Успенне. 1730-я гг. З Ільінскай царквы Бешанковічаў Віцебскай вобл.
- 72. Апосталы Пётр і Варфаламей, Павел і Іаан.
- 73. Латыгаўскі майстар. в. Латыгава Віцебскай вобл.
- 74. Латыгаўскі майстар. Раство Хрыстова. 1746 г. З в. Латыгава Віцебскай вобл.
- 75. Гомельская іканапісная школа.Маці Боская Жываносная крыніца.К. 17 – пач. 18 ст. З с. Чонкі Гомельскай вобл.
- 76. Манаграміст М.В. Пакровы. 1751 г.З г. Маладзечна Мінскай вобл.
- 77. Манаграміст А.W. Маці Божая Адзігітрыя. 1700- 1750 гг.
- 78. Архангел Михаил 18 век
- 79. Для Магілеўскай школы былі характэрныя лінейна-графічны стыль,
- 80. Сармацкі партрэтУ станкавым жывапісе Беларусi ХVII ст.
- 81. Слайд 81
- 82. Партрэт Кшыштафа Весялоўскага Аўтар невядомы 1636 г.
- 83. Партрэт Аляксандры Марыяны Весялоўскай Аўтар невядомы.Паміж 1633-1645
- 84. Партрэт Грызельды Сапегі Аўтар невядомы 1630-я гг. Дзяржаўны мастацкі музей Беларусі, Мінск
- 85. Партрэтнае мастацтва ў XVII-XVIII стст. развівалася пад
- 86. З XVI ст. на Беларусі пад уплывам
- 87. У гэты час на Беларусі працавала шмат
- 88. У XVII-XVIII стст. з’яўляюцца новыя тыпы і
- 89. Партрэт Гетмана (Альберта Уладзіслава Радзівіла ?) Аўтар
- 90. Партрэт Льва Сапегі Аўтар невядомы 1617 г.(?)
- 91. У XVII-XVIII стст. з’яўляюцца новыя тыпы і
- 92. Партрэт Лізаветы Радзівіл Аўтар невядомы 2-я пал.
- 93. Партрэт Аляксандра Астрожскага Аўтар невядомы 1660-1670-я гг.
- 94. Партрэт Софіі Даратэі Аўтар невядомы 2-я чв.
- 95. Міхаіл Сервацый Вішнявецкі. 1750-я.Калекцыя Радзівілаў
- 96. Партрэт М.К.Рыбанькі.Аўтар невядомы 1760-я гг. Паходзіць з калекцыі Радзівілаў у Нясвіжы Дзяржаўны мастацкі музей Беларусі, Мінск
- 97. У вогуле, на развіццё мастацтва Беларусі XVIII
- 98. Анджэй Казімір Завіша. 1676. З Мінска.
- 99. Барталамей СтробельПартрэт Уладзiслава Дамiнiка Заслаускага-Астрожскага
- 100. Д.ШульцПартрэт Янyша Радзiвiла
- 101. Іаган Шрэтэр Партрэт Катажыны i Марыі Радзівіл
- 102. Іаган Шрэтэр. Крыстына Яўхімія РадзівілПаміж 1635-1645.Калекцыя Радзівілаў.
- 103. Міхал Казімір Агінскі (пасля 1754 г.)
- 104. Юзаф Ксаверый Гескі. Партрэт Станіслава Аўгуста Панятоўскага. 1783.
- 105. Луі дэ Сільвестр Малодшы (1675-1760). Якаб Генрых Флемінг. 1720-я. Калекцыя Радзівілаў.
- 106. Луі дэ Сільвестр Малодшы. Францішка Ізабела Флемінг.1720-я Калекцыя Радзівілаў.
- 107. У 20 стагодзьдзі адбылося адраджэньне жанру сармацкага
- 108. Беларуская графікаМастацтва гравюры дасягнула значных поспехаў у
- 109. Рост адукаванасці грамадства ішоў
- 110. Кнігавыдавецкая дзейнасцьС.Будны“Катэхізіс”Нясвіж1562 г.І.ФёдараўП.Мсціславец“Евангеллевучыцельнае”Заблудаў1569 г.В.Цяпінскі“Евангелле”Цяпін1570 г.Браты МамонічыСтатут ВКЛВільня1588 г.М.Сматрыцкі“Граматыка”Еўе1619 г.С.Собаль“Буквар”Куцейна1631 г.
- 111. Паслядоўнікам Ф.Скарыны лічаць Сымона Буднага.
- 112. Пасля выхаду ў свет у
- 113. У 1588 г. у Віленскай
- 114. У 1631 г. у друкарні
- 115. У 17-18 ст. кніжная гравюра ВКЛ развівалася
- 116. Тамаш Макоўскі • Аляксандр Тарасевіч • Лявонцій
- 117. Тамаш Макоўскі 3 пач. 17 ст.ў тэхніцы
- 118. Гравюра з выявай Вільні. Т.Макоўскі
- 119. “Пенегірык братоў Скарульскіх”Малюнак фасада касцёла і кляштара
- 120. Браты Аляксандр і Лявонцій Тарасевічы Значных поспехаў
- 121. Уцекі ў Егтпет
- 122. Пакланенне вешчуноў
- 123. Афорт “Май”, з кнігі “Rasarium”, 1672-1677
- 124. Жнівень
- 125. Анел-ахоўнік, з кнігі “Жыціі святых з навукамі…” 1693
- 126. Св.Мацвей
- 127. Пэўнае ўздзеянне барока адчуваецца ўтворах Л.Тарасевіча, які
- 128. Альбом«Выявы роду князёў Радзівілаў»Вядомым помнікам мастацтва гравюры
- 129. Слайд 129
- 130. Гравюра на медзі, XVIII ст.У гэты перыяд
- 131. У кругах мастацтвазнаўцаў даўно існуе такое паняцце,
- 132. Слайд 132
- 133. Дакладная колькасць мастакоў, працаваўшых тады ў Магілёўскай
- 134. Супрасльскія выданні Магілёўская школа• Выданні Богаяўленскага брацтва
- 135. Гравюра на дрэвеРазвіццё ксілаграфіі, значэнне якой на
- 136. У XVIII ст.па ранейшаму заставаліся запатрабаванымі кніжныя
- 137. Скульптура XVII-XVIIIст.Найбольш цікавай з'явай беларускай скульптуры 17
- 138. Надмагілле Мікалая Крыштафа Радзівіла (Сіротка). Пасля 1616 г.
- 139. Надмагілле віцебскага кашталяна М.Вольскага і яго жонкі Барбары. Фрагмент. Пасля 1623 г. В. Крамяніца, Зэльвенскі р-н, Гродз. вобл.
- 140. Надмагілле Барбары. Фрагмент. Пасля 1623 г. В. Крамяніца, Зэльвенскі р-н, Гродз. вобл.
- 141. Архангел Міхаіл 3 чв. 18 ст.З'яўленне анёла Захарыю Канец 16-1п.17 ст
- 142. Св. Дамінік 1617-1637 гг.Св. Юр'я забівае цмока. сяр. 18ст
- 143. Тэрэза Вялікая з Авілія. 3 чв. 18 ст.
- 144. Галоўны алтар у касцёле Яна Хрысціцеля ў в. Воўпа Гродз. вобл.
- 145. Слайд 145
- 146. Слайд 146
- 147. Бакавы алтар у касцёле Яна Хрысціцеля ў в. Воўпа Гродз. вобл.
- 148. Слайд 148
- 149. Галоўны алтар у касцёле бернардзінцаў з в. Будслаў Мядзельск. р-на Мінск. вобл.
- 150. Слайд 150
- 151. Драўляны алтар 17 ст. у капліцы Св. Барбары.
- 152. Драўляны алтар 17 ст. у капліцы Св. Барбары.Фрагмент. Кароль Давыд.
- 153. Слайд 153
- 154. Цэнтральны абраз «Укрыжаванне»
- 155. Драўляны алтар 17 ст. у капліцы Св. Барбары.Фрагмент. Св. Ганна.
- 156. Алтар Укрыжавання Алтар Св. Францішка
- 157. Алтар Св. Казіміра Алтар Св. Юзафа
- 158. Скульптура Св. Міхала ў нішы барбакана касцёла аўгусцінцаў у Міхалішках
- 159. Галоўны алтар касцёла аўгусцінцаў у Міхалішках Гродзенскай вобл.
- 160. Бакавы алтар касцёла аўгусцінцаў у Міхалішках Гродзенскай вобл.
- 161. Амбон і бакавы алтар касцёла аўгусцінцаў у Міхалішках
- 162. Інтэр'ер касцёла аўгусцінцаў у Міхалішках
- 163. Слайд 163
- 164. Галоўны алтар касцёла бернардзінцаў у Гродне.
- 165. Слайд 165
- 166. Слайд 166
- 167. Галоўны алтар касцёла Францыска Ксаверыя ў Гродне.Майстар Ян Хрысціян Шміт.
- 168. Слайд 168
- 169. Інтэр'ер Сафійскага сабора ў Полацку
- 170. Галоўны алтар Успенскай царквы ў Барунах.
- 171. Галоўны алтар у Троіцкім касцёле бернардзінцаў у Друі пасля рэстаўрацыі.
- 172. Слайд 172
- 173. Бакавы алтар у Троіцкім касцёле бернардзінцаў у Друі
- 174. Слайд 174
- 175. Слайд 175
- 176. Слайд 176
- 177. Слайд 177
- 178. Троіцкі касцёл у в. Ішчолна Шчучын. р-наАмбон Скульптура Арханёла Міхаіла
- 179. Беларуская рэзьУ XVII стагоддзі у аздобе інтэр'ераў
- 180. Беларускiя рэзчыкi працавалi у Аружэйнай палаце, Нова-Iерусалiмскiм
- 181. Беларуская рэзь, флемская разьба (ад ням.: Flamme —
- 182. Новодевичий монастырь. Смоленский соборПетр Абросимов, белорусский резчик
- 183. Царская брама з выявамі чатырох свяціцеляў і Тайнай вячэры. Сяр. 18 ст.
- 184. “Укрыжаванне” – завяршэнне галоўнага алтара касцела Архангела Міхаіла ў в. Міхалішкі (Астравецкі р-н, Гродзенская вобл.)
- 185. Галоўны алтар касцёла Іаана Хрысціцеля ў в. Воўпа (Ваўкавысскі р-н, Гродзенская вобл.)
- 186. Беларуская кафляДалёка за межам iрадзiмы былi вядомы
- 187. Майстэрства вырабу кафлі атрымала вядомасць далёка за
- 188. Паліхромныя распісныя кафлі-каронкі і кафля-дахоўка, Шклоў, XVII- пач.XVIII ст.
- 189. Кавальскія вырабы Рысы характэрныя для дэкору ювелірных
- 190. Ліцейная справа была засяроджана ў буйных гарадах,
- 191. У XVIII ст. цэхавая арганізацыя
- 192. Першыя мануфактуры з’явіліся ў 10-30-х
- 193. Шырокую вядомасць набылі Слуцкая і
- 194. Ткацтва габеленаў, выраб шпалер на Нясвіжскай і Карэліцкай мануфактурах
- 195. Мастацкае шкларобстваНалибокская мануфактураУрэцкая мануфактура
- 196. Урэцкая шкляная мануфактура была адзінай у Рэчы
- 197. шчэ ў XVIII стагоддзі невялічкае вотчынае мясцечка
- 198. Налібоцкае шкло
- 199. Свержанская фаянсавая мануфактура ("фарфурня") — першая на
- 200. Слуцкия паясы
- 201. Слуцкія паясы - папулярныя ў 2-й палове
- 202. Слайд 202
- 203. Пояс, каля 1760-1778 Месца вытворчасці Слуцк, мануфактура
- 204. Пояс, каля 1760-1778 Месца вытворчасці Слуцк, мануфактура
- 205. Слайд 205
- 206. Месца вытворчасці Слуцк, мануфактура Матэр'ял і тэхніка Шоўк. Двухбаковы. Лічыцца трунным
- 207. Пояс, 1778-1807 Месца вытворчасці Слуцк, мануфактура Матэр'ял і тэхніка Залотны шоўк. Двухбаковы, чатыры асноўныя колеры.
- 208. Слайд 208
- 209. Слайд 209
- 210. Вопросы к зачетуДайте характеристику архитектуры раннего и
- 211. 6. Охарактеризуйте развитие скульптуры в XVII-XVIII
- 212. Скачать презентанцию
Беларуская культура XVII ст. уяўляе сабой складаную з'яву. Яе асаблiвасцi абумоўлены характарам грамадска-палітычнага жыцця беларускiх зямель, якія на той час уваходзiлi у склад РэчыПаспалітай – пасля падпісання Люблінскай уніі ў 1569г.
Слайды и текст этой презентации
Слайд 3Гэты перыяд вызначаецца таксама ўздымам выяўленчага мастацтва. Жывапiсцы, скульптары, графiкi
працуюць у розных тэхнiках i жанрах. Яны выконваюць заказы не
толькi царквы, але i магнатаў, буйной шляхты, гарадскога патрыцыяту. Менавіта XVII ст. стала першымзначным этапам у развiццi свецкай культуры.У гэты час узрастаюць сувязi беларускiх майстроў з заходнееурапейскiмi мастацкімі школамi, у выніку чаго адбывалася плённая пераапрацоўка мясцовых традыцый у спалучэннi СА здабыткамi iтальянскiх, нямецкіх, галандскiх, французскiх, iспанскiх дзеячаў культуры. Назiраецца бурны працэс авалодання новымi выяўленчымi сродкамi, узрастае цікавасць да анатоміі чалавека, этнаграфiчных дэталяў, да псiхалагiчных характарыстык герояў. Мастакі пакрысе авалодваюць лінейнай перспектывай і часам адмаўляюцца ад кананічных схем.
Слайд 4Разнастайныя і тэхнікі: цяпер гэта не толькі фрэскі па вільготнай
тынкоўцы, але і жывапіс па розных грунтах, жывапіс алейнымі фарбамі
па дрэву, і нават па наклеенаму на сцяну палатну.Царская брама з Троіцкай царквы в. Дабраславення (Пінскі р-н, Брэсцкая вобл.).
Слайд 5Манументальны жывапіс – фрэскі. З архіўных матэрыялаў вядома пра роспіс
фрэскамі шматлікіх праваслаўных і ўніяцкіх храмаў мясцовымі майстрамі (касцёлы распісвалі
пераважна замежныя майстры). Так, у XVII ст. былі распісаны Петрапаўлаўская царква ў Мінску, цэрквы ў Оршы, Магілёве, Віцебску. У XVIII ст. распісалі праваслаўныя храмы ў Слаўгародзе (Прапойску), Чачэрску, уніяцкія – Сафію ў Полацку (адстроена Я.Глаўбіцам і Б.Касінскім ў 1738-1750-я гг.) і Крыжаўздвіжанскую царкву Жыровіцкага манастыра (мастак Шаталовіч, 1772 г.) і іншыя.
Слайд 6Агульныя асаблівасці:
павелічэнне цікавасці да анатоміі чалавека;
адлюстраванне этнаграфічных дэталяў;
псіхалагічныя характарыстыкі герояў
сцэн;
прыярытэт лінейнай перспектывы;
рэалістычныя святлоценевыя і колеравыя вырашэнні.
Слайд 7Найбольш значныя роспісы 17 ст.:
роспіс Куцеінскага Багаяўленскага манастыра ля Оршы;
роспісы
Багаяўленскага сабора ў Магілёве;
роспіс Мікалаеўскай царквы ў Магілёве;
жывапіс Свята-Духаўскай царквы
Тупічэўскага манастыра ў Мсціславе;роспісы драўлянай Троіцкай царквы Маркава манастыра;
роспіс цэркваў Жыровіцкага манастыра.
Слайд 8Роспіс Мікалаеўскай царквы ў Магілёве розныя па стылі і часе
стварэння. Роспіс вызначае экспрэсіўны малюнак, прастанародны тыпаж, колеравая мадэліроўка твараў
і форм, што сведчыць пра высокі прафесійны ўзровень і самабытнасць іх аўтараў.
Слайд 9Жывапіс Свята-Духаўскай царквы Тупічэўскага манастыра ў Мсціславе змяшчаў каля 70
сцэн на евангельскую і біблейскую тэматыку. Царква мела роспісы сцен
і звонку, але пасля перабудовы яе ў XIX ст. роспісы былі затынкаваны. У трактоўцы евангельскіх і біблейскіх сцэн мастак адыходзіць ад візантыйскіх канонаў. Так, у серыі “Стварэнне свету” аўтар будуе кампазіцыю з увядзеннем элементаў канкрэтнай беларускай прыроды, жывёльнага свету замест жывёл райскага саду. Значная ўвага надаецца вобразу чалавека, яго псіхалагічнаму стану. Каб адзначыць прыналежнасць сюжэтаў да рэлігійнай тэматыкі, аўтар кожную кампазіцыю суправаджае надпісамі. Гэты прыём сведчыць аб тым, што роспіс быў выкананы мясцовымі народнымі майстрамі.
Слайд 11Каталіцкія касцёлы ў XVII-XVIII стст. афармляліся ў стылі барока, які
з’явіўся на Беларусі на прыканцы XVI ст. Тыповыя рысы барока
– дэматэрыялізацыя плоскасці сцяны, любоў да вычварнасці, “разарваных” архітэктурных форм, пышнасці, тэатральнасці, знешняй эфектнасці. Сярод найбольш яскравых прыкладаў – афармленне касцёлаў францысканцаў у Гальшанах, езуітаў у Нясвіжы (XVII ст.), касцёла св. Станіслава ў Магілёве (1765 г., мастак Пятро Паўлоўскі). У роспісах касцёлаў мастакі выкарыстоўвалі кампазіцыі вядомых заходнееўрапейскіх мастакоў. У другой палове XVIII ст. у архітэктуры і афармленні некаторых помнікаў выразна назіраюцца рысы класіцызму (размалёўка касцёла Тадэвуша ў Лучаі).
Слайд 12Найбольш значныя роспісы 18 ст.:
фрэскі Кармеліцкага касцёла ў Мсціслаўлі;
Фрэскі касцёла
Станіслава ў Магілёве;
роспісы езуіцкага касцёла ў Гродне;
роспісы езуіцкага касцёла ў
Мінску;жывапіс езуіцкага касцёла ў Нясвіжы;
Фрэскі царквы Раства Багародзіцы ў Слаўгарадзе;
Роспісы кляштара кармеліцкага манастыра ў Бялынічах.
Слайд 13Роспісы езуіцкага касцёла ў Гродне
Фрэскавы жывапіс складаецца з 14 сюжэтных
кампазіцый з жыцця св. Ксаверыя, размешчаных над аркатурай цэнтральнага нефа
(аўтар фрэсак пакінуў сваю манаграму і дату — 1752 г.). У гэтай жа тэхніцы выкананы выявы 4 евангелістаў, размешчаныя на ветразях. Плафон, падпружныя аркі прэсбітэрыя і трансепта аздоблены гратэскавым арнаментам у тэхніцы стука. Плоскасці 14 падпружных арак размаляваны раслінным дэкорам у тэхніцы грызайль.
Слайд 16Касцел Св.Станіслава, г.Магілеў
Даты строительства / обновления:1738—52 гг. / 1788 г. / 1818 г.
Стиль:барокко,
классицизм (главный фасад после 1788 г.
До 1783 г. — костел Успения
Богородицы, затем Станиславовский костел.
В центре Могилева расположено большое каменное здание с массивным портиком на главном фасаде — бывший кафедральный костел Станислава, построенный в середине XVIII в. Здание компактное, прямоугольное, шесть столбов, внутри него образуют пространства трех нефов. Такая планировочная схема не была новой, она почти традиционна для культового строительства того времени. Главный фасад здания параден и пластичен. Основой его композиции является большой — на всю ширину и высоту средней части — четырехколонный портик ионического ордера. Фланкирующие башни дополняют фасад, придавая ему законченность и выразительность. Горизонтальной тягой, имеющей большой вынос, фасад как бы делится на две неравные части: на нижнюю двухэтажную и верхнюю аттиковую. Обе части украшены пилястрами. Декоративное оформление интерьера носит барочный характер. Цилиндрические своды среднего нефа покрыты фресками, имеющими большую художественную ценность.
Слайд 17Роспісы касцела
выкананы ў 1765-1767 гг. мастакамі А Главацкім, П. Пятроўскім,
а таксама вучнямі-манахамі Пятром, Лук’янам, Рыгорам. У 1860-я гады фрэскі
(4 кампазіцыі каля алтара) абнаўляў і дапоўніў мастак Фёрст.На скляпенні цэнтральнай навы ад конхі апсіды да хораў размешчаны тры вялікія фрэскавыя кампазіцыі: “Перамяненне”, “Уручэнне ключоў апосталу Пятру” і “Унебаўзяцця Марыі”.
Слайд 22Выявы евангелістаў з адпаведнымі ім сімваламі і выявы айцоў Касцёла
– Ераніма, Аўгустына, Клімента – знаходзяцца ў архітэктурных кулісах. У
прамавугольных нішах ніжэй вокнаў па перыметры сцен галоўнай навы цешаць вока сюжэты “Уваскрашэнне Лазара”, “Цуд св.Тэрэзы”, “Хрышчэнне” і інш.Паўло Пятроўскі. Чытанне маршалкам папскай булы на будаўніцтва манастыроў у Магілёве ў 17 ст.
Слайд 25Жывапіс езуіцкага касцёла ў Нясвіжы
Найбольш значны цыкл манументальных роспісаў эпохі
барока (звыш 40 сюжэтаў) быў створаны ў нясвіжскім езуіцкім касцёле,
відавочна, па ініцыятыве яго апекуноў – Міхала Казіміра Радзівіла і Уршулі (з Вішнявецкіх) у 1751–1752 гг. у працэсе рэстаўрацыі касцёла-ўсыпальніцы, дзе роспісы выкананы (як лічаць) прыдворным мастаком Радзівілаў Ксаверыем Дамінікам Гескім з памочнікамі.
Слайд 30Роспісы езуіцкага касцёла ў Мінску
стваралі ў розныя дзесяцігоддзі 18 ст.
чатыры мастака ў Мінску, цэласны па змесце і форме манументальны
ансамбль, працягваючы і ўдасканальваючы традыцыі еўрапейскага перпектыўнага жывапісу.
Слайд 31Размалёўкі галоўнага нефа адпавядалі ідэі тытула касцёла ў 1710—1798 гады
— Імя Хрыста, Марыі і святой Барбары. Яны ўключаюць сцэны
«Выгнанне гандляроў з Храма», «Унебаўзяцце Дзевы Марыі», аб’яднаныя намаляваным купалам. Кожная сцэна раскрывала адну з названых тэм. Часткі адрозніваліся толькі тэхнікай выканання і індывідуальнымі прыёмамі жывапісу.
Слайд 35Касцел Св.Апостала Андрэя, г.Слонім
Дата строительства:1775 г.
Стиль: позднее барокко
Храм удивляет пластикой фасада,
богатством скульптурно-декоративной обработки. Основной декор сосредоточен на главном фасаде. Это
— раскреповки, глубокие ниши, слоистые пилястры, фигурный фронтон. Две башни, поставленные под углом к фасаду, усиливают его пластическое построение. Скульптурное убранство интерьера несет черты искусства рококо. В архитектурный комплекс входят также брама и одноэтажный монастырский корпус.
Слайд 38Беларускі іканапіс
Іконапіс на Беларусі адчуў на сабе ўплыў заходнееўрапейскіх і
візантыйскіх тэндэнцый, але ўсё ж характарызавалася захаваннем нацыянальных традыцый, выпрацоўкай
асабістых прынцыпаў. У выніку сінтэзу розных напрамкаў фарміруецца асабістая іканапісная школа (канчаткова – у ХVІІІ ст.), прадстаўленая адметнымі магілёўскай, палескай, полацка-віцебскай, гарадзенскай, слуцка-мінскай плынямі. Для беларускага іканапісу характэрна спалучэнне сімвалізму выяўленчай мовы з вострахарактарным тыпажом, дакладнасць перадачы дэталяў. Замест вытанчанасці і ўмоўнасці ў іканапіс прыходзяць конкрэтнасць вобразаў, іх жыццевасць. Мастакі адлюстроўваюць чалавечыя пачуцці, каларытныя дэталі рэальнага жыцця. Гэты працэс шоў паступова, таму можна заўважыць спалучэнне старых традыцыйных прыемаў і новага вобразнага рашэння.
Слайд 39У беларускім іканапісе творча перапрацоўваліся розныя традыцыі, засвойваліся заходнееўрапейскія плыні.
Адначасова існавалі розныя прыемы-заходнія і старажытнарускія кампазіцыйныя схемы, спалучэнне тэмпернага
і алейнага жывапісу, зварот да разнога залачонага фону… Беларускія абразы спалучалі старажытныя традыцыі іканапісу з элементамі позняга барокка: дэкаратыўнасцю, сімвалізмам, складанай прасторавай пабудовай.Хрыстос на прастоле. Вялікі Архырэй.,сяр.17ст. Беларуская школа
Слайд 40Маці Боская Адзігітрыя Баркалабаўская 1659 г. з Баркалабаўскага манастыра з-пад
Магілёва.
У першай палове 17 ст. набірае моц тэндэнцыя да архаізацыі
іканапіса, што тлумачылася імкненнем праваслаўнага насельніцтва да захавання сваіх традыцый, барацьба з уніяцтвам і контррэфармацыяй Адбываецца вяртанне да візантыйскіх і старажытнарускіх вытокаў. .Злучэнне з каталіцкай традыцыяй прыводзіць да большага распаўсюджання вобраза Маці Боскай.
.
Слайд 41Значную групу ствараюць творы, якія былі выкананы мясцовымі майстрамі на
аснове фальклорных, народных уяўленняў.
Элементы прымітыву, «наіўнасць» вобразнага і пластычнага строю
характэрныя для гэтых твораў.З 2 паловы 17 ст. гэтая тэндэнцыя стала дамінуючай.
Адметнай рысай беларускага іканапісу становіцца пранікненне жанравых элементаў, апавядальнасць, што сведчыць аб барочных уплывах: з’яўляецца шматсюжэтнасць,этнаграфічнасць, жыццевыя сітуацыі, экспрэсіўнасць, манументальнасць. Больш за усе гэта праявілася ў маларытскіх вобразах.
Раство Хрыстова. Латыгаўскі майстар.18 ст.
Слайд 42Абразы для уніяцкіх і каталіцкіх храмаў вылучаюць арыентацыя на заходнееўрапейскія
жывапісныя традыцыі, выкарыстанне разнастайных кампазіцыйных прыемаў, светла-ценевая мадэліроўка.
“Маці Боская Адзігітрыя
Бялыніцкая”
Слайд 43Прарок Ілля, 1668 год
Помнікам першай паловы XVII ст. “Маці
Боская Адзігітрыя” з Жыткавіч і “Ілья” з Крычава ўласцівы адыход
ад іканапіснай манеры пісьма, увядзенне арнаментыкі і дэкаратыўнага афармлення поля абразоў драўлянымі накладкамі з “каменнямі”. Такім чынам, абразы пераўтвараліся ў “карціны з рамамі”, што сведчыць пра разбурэнне канону іконапісу на Беларусі
Слайд 46Троіца Старазапаветная.
Апош. чв. 17 ст. з Дастоева Брэсцкай вобл.
У
помніках сярэдзіны – другой паловы XVII ст. мастакі інтэнсіўна ўводзяць
у свае творы архітэктурны і ландшафтны пейзаж, персанажы апранаюць у адзенне сваёй эпохі. Прыклады – “Маці Боская Адзігітрыя Баркалабаўская” з Быхава (1659 г.), “Уваскрасенне – Сашэсце ў пекла” з Чачэрска (1678 г.).
Слайд 55З сяр.17ст. на Беларусі утварыліся мясцовыяшколы іканапісу: на Магілеўшчыне, Брэсцкім
Палессі, Гродзеншчыне, Віцебшчыне.
Магілёўская іканапісная школа.
Троіца Старазапаветная. Апош. чв. 17 ст.
з Мікалаеўскага храма з Крычава
Слайд 58Нараджэнне Маці Боскай. Каля 1700 г. З Петрапаўлаўскай царквы с.Нічыпаравічы Магілеўскай
вобл.
Слайд 59Басценавіцкі майстар. Аўрамій і Меркурый Смаленскія. 1723-1728 гг.
З Успенскай царквы
с. Басценавічы Магілеўскай вобл.
Слайд 60Басценавіцкі майстар. Пакланенне вешчуноў. 1723-1728 гг. З Успенскай царквы с. Басценавічы Магіл.
вобл.
Слайд 61Басценавіцкі майстар. Цалаванне Іакіма і Ганны. 1723-1728 гг. З Успенскай царквы
с. Басценавічы Магіл. вобл.
Слайд 62Басценавіцкі майстар.
Грамніцы (Стрэчанне) 1731 г.
З Успенскай царквы с. Басценавічы Магілеўскай
вобл.
Слайд 69Гродзенская іканапісная школа.
Узнясенне Марыі (Асунта) апош.чв. 17 ст. Алтарная карціна
з Троіцкага касцёла з Гервятаў Гродзенскай вобл.
Слайд 70Віцебская іканапісная школа
Сашэсце ў пекла. Апош. чв. 17 -пач. 18
ст. З Дзісны Віцебскай вобл.
Слайд 72Апосталы Пётр і Варфаламей, Павел і Іаан. Да 1700 г.
з Успенскай царквы с. Юрцава Віцебскай вобл.
Слайд 75Гомельская іканапісная школа.
Маці Боская Жываносная крыніца.
К. 17 – пач. 18
ст. З с. Чонкі Гомельскай вобл.
Слайд 79Для Магілеўскай школы былі характэрныя лінейна-графічны стыль, дэкаратыўнасць, увага да
побытавых дэталяў.
Для Брэсцкага Палесся – вытанчанасць і дакладнасць малюнка, мажорная
каларыстычная гама, экспрэсіўнасць, абстрактнасць.Жывапіс Гродзеншчыны быў адметны заходнееўрапейскім уплывам (масляная тэхніка, выкарыстанне прыемаў алтарнага жывапісу…)
Заходнепалеская школа мела асаблівую мастацкую мову і развівалася часцей за кошт манастыроў (Барысаглебскага ў Тураве, Спасскага ў Кобрыне, Троіцкага і Спасскага ў Драгічыне, Сімеонаўскага ў Бярэсці і інш.) З 17ст. абразы сталі пісаць і на халсце, на падрамніку, абмовіліся ад традыцыйных прорысяў, якія стрымлівалі творчасць. Абразы сталі больш паэтычнымі, шырока выкарыстоўвалі жанравыя матывы, святочную колеравую гаму.
Слайд 80Сармацкі партрэт
У станкавым жывапісе Беларусi ХVII ст. важнае месца займае
партрэт. Тып сармацкага партрэта атрымлiвае далейшае развiццё. У ім пачынаюць
вылучацца такія вiды, як рыцарскі, трунны, эпітафійны.Для сармацкага партрэта характэрны строгiя каноны: фiгуры падаюцца ўрост, радзей пагрудна або пакаленна, у парадным адзеннi з атрыбутамi ўлады. Выявы звычайна дапаўняліся доўгім подпiсам з узнагародамі, тытуламі, пасадамі, бiяграфiчныя звесткi. Аўтараў большасцi партрэтных выяў, датуемых ХVІІст., мы не ведаем.
Партрэт невядомай
Слайд 82Партрэт Кшыштафа Весялоўскага Аўтар невядомы 1636 г. Вывезены 8-й экспедыцыяй
Дзяржаўнага мастацкага музея у 1966 г. з Дабравешчанскага касцёла манастыра
Брыгітак у Гродне.Назва звязана з уяўленнямі шляхты аб сваім паходжанні ад ваяўнічых сарматаў, якія пакарылі землі Ўкраіны, Беларусі, Польшчы і Літвы. Асобы на іх былі апранутыя ў старадаўнія касцюмы, маляваліся ўсе атрыбуты ўлады, якімі валодала асоба, гербы. Партрэт выконваў функцыю сацыяльную ў большай ступені, чым эстэтычную. Таму асоба падавалася без ідыялізацыі – гэта быў бясстрасны і дакладны партрэт. У стылі “сармацкага” выконваліся парадны, рыцаркі і трунныя партрэты магнатаў і заможнай шляхты.
Слайд 83Партрэт Аляксандры Марыяны Весялоўскай Аўтар невядомы.Паміж 1633-1645 гг. Вывезены 8-й
экспедыцыяй Дзяржаўнага мастацкага музея у 1966 г. з Дабравешчанскага касцёла
манастыра Брыгітак у Гродне. Месцазнаходжанне Дзяржаўны мастацкі музей Беларусі, Мінск
Слайд 85Партрэтнае мастацтва ў XVII-XVIII стст. развівалася пад уплывам шляхецкага светапогляда,
згодна якому шляхціц – былы “сармат” – з’яўляецца гаспадаром дзяржавы
і жыцця, ен жа павінен праславіць свой род, сям’ю. Пахаванне члена роду пераўтваралася ва ўрачысты рытуал, у якім асобае месца займаў трунны пахавальны партрэт. Гэта садзейнічала шырокаму развіццю мастацтва партрэта. Вялікія партрэтныя калекцыі збіраліся ў магнацкіх рэзідэнцыях у Нясвіжы і Слуцку, Ружанах, Слоніме, Гродна, Свіслачы і інш., з іх бралі прыклад і шляхціцы. З партрэтаў рабіліся шматлікія копіі для родзічаў.Партрэт Канстанціна Астрожскага Аўтар невядомы. 1-я пал. XVII ст. Паходзіць з калекцыі Радзівілаў у Нясвіжы.
Слайд 86З XVI ст. на Беларусі пад уплывам заходнееўрапейскага мастацтва партрэты
пісалі алеем на палатне, адначасова пераймаліся прыёмы малявання. У XVII
ст. назіраецца засваенне традыцый мастацтва Фландрыі і Галандыі. Яны выяўляюцца ў партрэтах Януша Радзівіла, Аляксанра Астрожскага, Альбрэхта Станіслава Радзівіла (апошняму ўласцівы і рысы іспанізму).Партрэт Альбрэхта Станіслава Радзівіла Аўтар невядомы.1640 г. Паходзіць з калекцыі Радзівілаў у Нясвіжы
Слайд 87У гэты час на Беларусі працавала шмат іншаземных майстроў, сюды
прывозіліся творы з розных еўрапейскіх краінаў. Разам гэта стварала спрыяльную
глебу для росквіту партрэтнага жанру, для фармаваньня яго нацыянальных рысаў. У выніку сярод тыповых рысаў сармацкага партрэту можна знайсці элементы рэнэсансу і маньерызму, а таксама, у пазнейшы час, і барока. Буйнымі цэнтрам партрэтнага жывапісу ў ВКЛ былі Вільня, Нясвіж, Супрасль, Слуцак.Партрэт невядомага Аўтар невядомы. 1-я пал. XVII ст. Паходзіць з калекцыі Радзівілаў у Нясвіжы
Слайд 88У XVII-XVIII стст. з’яўляюцца новыя тыпы і формы партрэтаў –
арыстакратычны, рэтраспектыўны з багатым антуражам, пакаленны ці пагрудны (шляхецкі ці
мяшчанскі), партрэты ў латах рыцарскага тыпу, партрэт вучонага і пахавальны. Кожны з іх захоўваў свой канан, што сведчыць пра цесныя сувязі з іконапісам.Партрэт Януша Радзівіла Аўтар невядомы 1630-я гг. Паходзіць з калекцыі Радзівілаў у Нясвіжы
Слайд 89Партрэт Гетмана (Альберта Уладзіслава Радзівіла ?) Аўтар невядомы 2-я чвэрць
XVII ст. Паходзіць з калекцыі Радзівілаў у Нясвіжы Дзяржаўны мастацкі
музей Беларусі, Мінск
Слайд 90Партрэт Льва Сапегі Аўтар невядомы 1617 г.(?) Да 1944 г.
знаходзіўся ў калекцыі Беларускага музея імя І. Луцкевіча ў Вільні.
Нацыянальны гістарычны музей Беларусі, Мінск
Слайд 91У XVII-XVIII стст. з’яўляюцца новыя тыпы і формы партрэтаў –
арыстакратычны, рэтраспектыўны з багатым антуражам, пакаленны ці пагрудны (шляхецкі ці
мяшчанскі), партрэты ў латах рыцарскага тыпу, партрэт вучонага і пахавальны. Кожны з іх захоўваў свой канан, што сведчыць пра цесныя сувязі з іконапісам.Партрэт Станіслава Казіміра Радзівіла Аўтар невядомы 2-я пал. XVII ст. Паходзіць з калекцыі Радзівілаў у Нясвіжы
Слайд 92Партрэт Лізаветы Радзівіл Аўтар невядомы 2-я пал. XVII ст. Паходзіць
з калекцыі Радзівілаў у Нясвіжы. Дзяржаўны мастацкі музей Беларусі, Мінск
Слайд 93Партрэт Аляксандра Астрожскага Аўтар невядомы 1660-1670-я гг. Паходзіць з калекцыі
Радзівілаў у Нясвіжы. Дзяржаўны мастацкі музей Беларусі, Мінск
Слайд 94Партрэт Софіі Даратэі Аўтар невядомы 2-я чв. XVIII ст. Паходзіць
з калекцыі Радзівілаў у Нясвіжы (Дзяржаўны мастацкі музей Беларусі, Мінск
Слайд 96Партрэт М.К.Рыбанькі.Аўтар невядомы 1760-я гг. Паходзіць з калекцыі Радзівілаў у
Нясвіжы Дзяржаўны мастацкі музей Беларусі, Мінск
Слайд 97У вогуле, на развіццё мастацтва Беларусі XVIII ст. аказалі вялікі
ўплыў прыдворныя мастакі саксонскіх курфюрстаў (адначасова і каралёў Рэчы Паспалітай)
з Дрэздэна, дзе працавала вялікая колькасць мастакоў з Францыі і іншых заходнееўрапейскіх краін.Такім чынам, беларускія майстры партрэтнага жывапісу перапрацоўвалі здабыткі заходнееўрапейскай культуры і захоўвалі мясцовыя асаблівасці, самабытнасць.
Партрэты выконвалі і мясцовыя мастакі. Вядомы мастак з Вільні Іаган Шрэрэр (XVII ст.), невядомы мінскі майстар напісалі ў 1676 г. “Партрэт Анджэя Завішы”. Жывапісцы з Полацка стварылі галерэю партрэтаў выкладчыкаў Полацкай езуіцкаў калегіі, лепшы сярод іх – “Партрэт Мікаэля Квіена, прафесара старажытных усходніх моў”. У 1783 г. для Радзівілаў іх прыдворным мастаком Юзафам Ксаверыем Гескай быў створаны “Партрэт Станіслава Аўгуста Панятоўскага”.
Слайд 107У 20 стагодзьдзі адбылося адраджэньне жанру сармацкага партрэту, у выніку
сумеснага праекту рыцарскага клюбу «Жалезны воўк» і мастакоў А. Елізарава,
А. Міхайлава, А. Піскуна ды іншых. Сармацкі партрэт ня толькі адрадзіўся на глебе старых традыцыяў, але й атрымаў новае разьвіцьцё ў розных стылях сучаснага жывапісу.
Слайд 108Беларуская графіка
Мастацтва гравюры дасягнула значных поспехаў у ВКЛ. Тут развіваліся
розныя яе віды (кніжная, станковая) і жанры (партрэт, пейзаж, батальныя
і гіст. кампазіцыі, геральдычная і панегірычная гравюра, гравюра-тэзіс, лубок); выконваліся экслібрысы, распаўсюдзіліся разнастайныя графічныя тэхнікі - дрэварыт, гравюра на метале, акватынта і інш. Тэхніка дрэварыту як найлепей адпавядала патрабаванням барочнага стылю, які ад пачатку XVII ст. становтцца дамінуючым у мастацтве. Новая графічная тэхніка дазваляла вырашаць складаныя кампазіцыйныя вырашэнні, падрабязна выяўляць дэталі і перадаваць мяккую мадэліроўку светлаценю. Адзначаныя вартасці знайшлі прымяненне як у кніжнай так і ў станковай графіцы, якая атрымала інтэнсіўнае развіццё ў розных жанрах: гістарычны і бытавы, партрэт, пейзаж і картаграфія. Пачатак развіцця медзярыту на тэрыторыі Беларусі быў пакладзены Т. Макоўскім, якое было паспяхова прадоўжана праз выдавецкую дзейнасць друкарняў, у першую чаргу друкарняй Віленскай езуіцкай акадэміі, якая на працягу стагоддзя стала буйнейшым культурным і асветніцкім цэнтрам у ВКЛ
Слайд 109 Рост адукаванасці грамадства ішоў разам з развіццём
кнігадрукавання. Першая на сучаснай тэрыторыі Беларусі друкарня дзейнічала ў 1550-1570
гг. у Берасці пры падтрымцы магната, мецэната Мікалая Радзівіла Чорнага. Гэта друкарня выпусціла больш за 40 выданняў на польскай і лацінскай мовах.Паслядоўнікі Ф.Скарыны
Слайд 110Кнігавыдавецкая дзейнасць
С.Будны
“Катэхізіс”
Нясвіж
1562 г.
І.Фёдараў
П.Мсціславец
“Евангелле
вучыцельнае”
Заблудаў
1569 г.
В.Цяпінскі
“Евангелле”
Цяпін
1570 г.
Браты
Мамонічы
Статут ВКЛ
Вільня
1588 г.
М.Сматрыцкі
“Граматыка”
Еўе
1619 г.
С.Собаль
“Буквар”
Куцейна
1631 г.
Слайд 111 Паслядоўнікам Ф.Скарыны лічаць Сымона Буднага. Ён у 1562
г. у Нясвіжы выдаў першую на тэрыторыі Беларусі старабеларускую друкаваную
кнігу “Катэхізіс”. Кніга напісана ў форме пытанняў і адказаў і створана як “навука старажытная хрысціянская ад святога пісьма для простых людзей мовы рускай”.
Слайд 112 Пасля выхаду ў свет у Маскве першых дзвюх
кніжак (1564, 1565 гг.), рускія першадрукары Іван Фёдараў і Пётр
Мціславецз-за праследаванняў духавенства былі вымушаны пераехаць у ВКЛ пад апеку мецэната Рыгора Хадкевіча.
У Заблудаве яны выдалі у 1569 г. “Евангелле вучыцельнае”.
Слайд 113 У 1588 г. у Віленскай друкарні, заснаванай П.Мціслаўцам
на сродкі друкароў братоў Мамонічаў, быў выдадзены Статут ВКЛ 1588
г. на старабеларускай мове. У 1570 г. шляхціц Васіль Цяпінскі надрукаваў на ўласныя сродкі на царкоўнаславянскай і старабеларускай мовах “Евангелле” з прадмовай.
Слайд 114 У 1631 г. у друкарні ў Куцейне вядомы
беларускі асветнік Спірыдон Собаль надрукаваў “Буквар”
У 1619 г.
у мястэчку Еўе была выдадзена “Граматыка” Мялеція Сматрыцкага, якая на працягу XVII-XVIII стст. служыла падручнікам па царкоўнаславянскай мове для ўсяго ўсходнеславянскага насельніцтва. Па ёй навучаўся вялікі рускі вучоны Міхайла Ламаносаў.
Слайд 115У 17-18 ст. кніжная гравюра ВКЛ развівалася як у традыцыйнай
тэхніцы дрэварыту, так і ў новай тэхніцы металагравюры. Сакавітыя, эмацыянальныя,
зробленыя з улікам натурных назіранняў, блізкія да нар. мастацтва фігуратыўныя гравюры-дрэварыты ўпрыгожваюць асобныя выданні друкарняў віленскіх брацтваў, Еўя, Супрасля, большасць кніг, надрукаваныху Куцейне і Магілёве. У канцы 17-пач. 18 ст. мастакі кірыліцкай кнігі пачалі падпісваць свае творы, таму мы ведаем імёны М.Вашчанкі, В.Вашчанкі, Ф.Ангілейкі, Афанасія П. (Пігарэвіча?), «майстра Сямёна», М.Антушкевіча, М.Чарняўскага, Я.Стрэльбіцкага і некат. асобных манаграмістаў.
Слайд 116Тамаш Макоўскі • Аляксандр Тарасевіч • Лявонцій Тарасевіч • Іван Шчырскі • Францішак Бальцэвіч •
Міхась Сімкевіч • Лаўрэнцій Кршчановіч • Конрад Гётке • Томас Шнопс • Лаўрэнцій Вілатц •
Іаган Энгельгарт • Даніэль Пельцэльда • Абрахам ван ВэстэрфэльдГравюра на медзі,XVII ст.
Слайд 117Тамаш Макоўскі
3 пач. 17 ст.ў тэхніцы медзярыту актыўна працаваў
нясвіжскі майстар Т.Макоўскі,які награвіраваў 1-ю дакладную карту ВКЛ (каля 1603;
захавалася 2-е выд., Амстэрдам, 1613), стварыў гравюры з відамі Вільні, Нясвіжа, Трокаў, Клецка, Біржаў, Гародні, Масквы, «Панегірык братоў Скарульскіх» (1604), «Панегірык Казіміру» (1610), выдатныя ілюстрацыі да кніг «Вандраванні князя Мікалая Радзівіла ў Іерусалім» (1601), «Гі-піка» К.Дарагастайскага (1603) і інш.“Карта ВКЛ” (праца працягвалася больш за 20 гадоў і хутчэй за ўсё у Макоўскага былі памагатыя). Фрагмент.
Слайд 119“Пенегірык братоў Скарульскіх”
Малюнак фасада касцёла і кляштара бенедыкцінак і шпіталя
Святога Духа ў Нясвіжы. З «Панегірыку Скарульскіх» Т. Макоўскага, 1604
г.
Слайд 120Браты Аляксандр і Лявонцій Тарасевічы
Значных поспехаў у развіцці металаграфіі
дасягнулі мастакі, якія працавалі ў Віленскай акадэмічнай друкарні, перш за
ўсё братыТарасевічі. Прызнаны майстар кніжнай гравюры, партрэта, геральдычнай і пане-гірычнай гравюры, А.Тарасевіч перш заўсё вядомы як аўтар 40 ілюстрацый да кнігі «Малітвы і службы блажэннай Дзеве Марыі...», каля 1680. Створаныя ім гравюры ўражваюць майстэрствам малюнка, прафесіяналізмам і дасканаласцю графічнай тэхнікі.А. Тарасевіч “Сустрэча Марыі і Лізаветы”
Слайд 127Пэўнае ўздзеянне барока адчуваецца ўтворах Л.Тарасевіча, які працаваў як партрэтыст
і ілюстратар. У друкарні Віленскай акадэміі выдавалі свае творы Л.Кршчановіч,
І.Шчырскі, К.Гётке, Д.Пельцэльд, Д.Энгельгарт, Т.Шнопс і інш. У 18 ст. разам з кніжнай гравюрай у ВКЛ актыўна развівалася і станковая графіка, якая была прадстаўлена сюжэтнымі кампазіцыямі, лубком, партрэтам, якія гравіраваліся ў Вільні, Нясвіжы, Гародні.
Слайд 128Альбом«Выявы роду князёў Радзівілаў»
Вядомым помнікам мастацтва гравюры стаў альбом «Выявы
роду князёў Радзівілаў»,у якім змешчана 165 партрэтаў прадстаўнікоў роду Радзівілаў.
Альбом надрукаваны ў 1758 у Нясвіжскай друкарні, яго медзярыты, хутчэй за ўсё, выкананы некалькімі мастакамі, сярод якіх даследчыкі называюць Г.Ляйбовіча і яго бацьку Лейбу Зыскяловіча.
Слайд 130Гравюра на медзі, XVIII ст.
У гэты перыяд мастацтва гравюры на
метале дапоўнілася новымі тэхнікамі - акватынтай і афортам, якія ў
параўнанні з традыцыйным медзярытам валодалі большымі пластычнымі сродкамі і мастацкімі прыёмамі. Акрамя таго значна паскорылася развіццё станковых форм графікі: гістарычныя і алегарычныя кампазіцыі, генеалагічныя дрэвы, абразы, мапы, гербы, партрэты, віды гарадоў. Кніжная гравюра развівалася дзякуючы дзейнасці шматлікіх друкарняў, з якіх найбольш значнымі былі друкарні Супрасльскага манастыра, Магілёўскага Богаяўленскага брацтва і Віленскай акадэміі. Сярод мастакоў, якія дабіліся ў тэхніцы металаграфікі значных поспехаў вылучаецца імя М. Вашчанкі. Партрэтнае мастацтва найбольш ярка прадстаўлена ў Нясвіжскім альбоме партрэтаў роду князёў Радзівілаў.
Слайд 131У кругах мастацтвазнаўцаў даўно існуе такое паняцце, як Магілёўская школа
гравюры, якое адносіцца да канца 17 – першай паловы 18
стагоддзяў. Паняцце гэта звязана з характарыстыкай твораў мастакоў, працаваўшых у той час у друкарні Магілёўскага багаяўленскага брацтва, дзе выдаваліся не толькі літургічныя, але і свецкія кнігі на беларускай, польскай, грэчаскай і лацінскай мовах. Усе творы гэтай друкарні, як правіла, мелі мастацка аформленыя тытульныя лісты, а тэксты кніг багата ўпрыгожваліся не толькі малюнкамі да друкаванага тэксту, але і застаўкамі, канцоўкамі. Дакладная колькасць мастакоў, працаваўшых тады ў Магілёўскай брацкай друкарні
Слайд 133Дакладная колькасць мастакоў, працаваўшых тады ў Магілёўскай брацкай друкарні, удакладніць
не магчыма, так як далёка не ўсе кнігі, выдадзеныя тут,
дайшлі да нашага часу, яшчэ і не ўсе аўтары падпісвалі свае гравюры. Але галоўную ролю ў фарміраванні прынцыпаў Магілёўскай школы гравюры адыгралі Максім Вашчанка і яго сын ВасільВасіль Вашчанка. Тытульны аркуш "Книги житий святых" (Магілёў, 1702) У ніжнім медальёне гравёр паказаў від тагачаснага Магілёва: ратуша, саборы, гарадскія ўмацаванні.
Слайд 134Супрасльскія выданні
Магілёўская школа• Выданні Богаяўленскага брацтва
• Максім Вашчанка
• Апанас
Вашчанка • Афанасій П. • майстра Сямён • Мікіта Антушкевіч • Міхась Чарняўскі • Ян
СтрабліцкіВіленская школа• Выданні Віленскай акадэміі • Францішак Бальцэвіч • Ігнат Карэнга • Ян Пятроўскі • Юзаф Перлі • Іпаліт Перлі • Е. Бёлінг
Нясвіжскі альбом
Слайд 135Гравюра на дрэве
Развіццё ксілаграфіі, значэнне якой на працягу стагоддзя паступова
змяньшаецца, было звязана галоўным чынам з дзейнасцю друкарняў, якой адной
з важнейшых была друкарня ў Куцеіне пры Богаяўленскмі манастыры, звязанай з выданнем кірылічнай кніжнай прадукцыі. Вядучым відам мастацтва ксілаграфіі была кніжная гравюра, спецыфіку развіцця якой вызначаў так званы абразны дрэварыт, які панаваў у беларускай кірылічнай кнізе з часоў Ф. Скарыны.• Выданні Віленскага брацтва • Куцеінскія выданні
Слайд 136У XVIII ст.па ранейшаму заставаліся запатрабаванымі кніжныя выданні з аздабленнем
выкананым у тэхніцы ксілаграфіі, што было звязана ў першую чаргу
з друкарскай дзейнасцю Супрасльскага манастыра. У стылевом плане ў выданнях Супрасльскай друкарні з цягам часу пачынае ўзрастаць уплыў народнага мастацтва. Найбольшыя дасягненні Магілёўскай школы ксілаграфіі найбольш звязаны з творчасцю В. Вашчанкі.• Супрасльскія выданні
Выданні Богаяўленскага брацтва
• Васіль Вашчанка • Фёдар Ангілейка
• Народны лубок
Слайд 137Скульптура XVII-XVIIIст.
Найбольш цікавай з'явай беларускай скульптуры 17 ст. Была мемарыяльная
пластыка. Доўгі час у ёй дамінавалі рэнесансавыя традыцыі, але паступова
ў архітэктурна-планіровачнай сістэме надмагілляў праяўляюцца рысы, звязаныя з маньерызмам і барока.Вобразна-пластычнае вырашэнне і дэкор становяцца больш складанымі. Помнікі ўключаюць рэльефныя і свабодна размешчаныя выявы фігур нябожчыкаў, бюсты, алегарычныя персанажы, надпісы.
Слайд 139Надмагілле віцебскага кашталяна М.Вольскага і яго жонкі Барбары. Фрагмент. Пасля
1623 г.
В. Крамяніца, Зэльвенскі р-н, Гродз. вобл.
Слайд 179Беларуская рэзь
У XVII стагоддзі у аздобе інтэр'ераў важнае месца пачынае
займаць высокарэльефная дэкаратыўная разьба, якая атрымала асабліва інтэнсіўнае развіццё з
росквітам барочнага стылю ў другой палове стагоддзя. З асаблівай паўнатой мастацтва беларускіх разбяроў праявілася ў аздабленні іканастасаў праваслаўных храмаў. Яшчэ большую выразнасць атрымаў разны дэкор у другой чвэрці XVII стагоддзя з пераходам ад рэльефнай разьбы да аб'ёмна-ажурнай, што найбольш выразна адбілася у творах беларускіх майстроў, якія працавалі ў Маскоўскай дзяржаве
Слайд 180Беларускiя рэзчыкi працавалi у Аружэйнай палаце, Нова-Iерусалiмскiм манастыры, у Новадзявочым
манастыры ў Маскве.
Багатай і разнастайнай была скульптура алтароў.
Слайд 181Беларуская рэзь, флемская разьба (ад ням.: Flamme — полымя ці ад
ням.: flamisch — фламандская) — назва манументальна-дэкаратыўнай аб'ёмна-ажурнай, нярэдка і пазалочанай разьбы
на дрэве, якой уласцівы пышны расліннага арнамента з выявамі гронак, жывёл, птушак, людзей.Сфармавалася на землях сучаснай Беларусі ў кан. 16 ст. пад уплывам стыляў рэнесансу і барока. Да лепшых узораў беларускай рэзі прылічваюць іканастасы Богаяўленскага сабора і Мікалаеўскай царквы ў Магілёве, Смаленскага сабора Новадзявочага манастыра ў Маскве. Беларускія майстры аздаблялі ёю храмы і палацы Маскоўскай дзяржавы з 17 ст. З-за візуальнага падабенства на полымя творы беларускай рэзі былі вядомы і пад назвай флемская разьба. Майстэрства беларускай рэзі дасягнула росквіту на мяжы 17-18 ст. і захоўвалася да пач. 19 ст
Слайд 182Новодевичий монастырь. Смоленский собор
Петр Абросимов, белорусский резчик по дереву, руководил
артелью белорусских мастеров, изготовивших иконостасы для Новодевичьего и Данского монастырей
в Москве. Известность приобрел после оформления в 1686 г. церкви Петра и Павла.
Слайд 184“Укрыжаванне” – завяршэнне галоўнага алтара касцела Архангела Міхаіла ў в.
Міхалішкі (Астравецкі р-н, Гродзенская вобл.)
Слайд 186Беларуская кафля
Далёка за межам iрадзiмы былi вядомы майстры па вырабу
кафлі, якая была палiхромнай, з багатым малюнкам.
Яе ўжывалі ў аздабленні
інтэр’ёраў, фасадаў будынкаў, абкладвалі печы, коміны. Тут таксама значна паўплывала барока. Нашы майстры прынеслі ў Русскую дзяржаву моду на кафлю і тэхніку вырабу паліхромнай, альбо ”цаніннай” кафлі:Кафля з выявай ордена кармелітаў, 2-япал.XVII ст., Мсціслаўль
Слайд 187Майстэрства вырабу кафлі атрымала вядомасць далёка за межамі Беларусі, асабліва
у другой палове XVII стагоддзя, калі беларускія майстры у вялікай
колькасці працавалі ў Маскоўскай дзяржаве, куды яны прынеслі тэхніку вырабу паліхромнай кафлі.Кафля з выявай рода Радзівілаў, 1-я пал.XVII ст., Мір
Слайд 189Кавальскія вырабы
Рысы характэрныя для дэкору ювелірных і ліцейных вырабаў
паўтараліся і ў кавальскай справе, у якой усё больш увагі
надавалася не толькі тэхнічнаму, але і мастацкаму узроўню выканання. Найбольшага росквіту кавальскае мастацтва дасягае ў XVII стагоддзі.• Навершшы купалоў • Надмагіллі • Рашоткі • Архітэктурныя дэталі • Побытавыя рэчы • Зброя і рыштунак
Слайд 190Ліцейная справа была засяроджана ў буйных гарадах, сярод якіх асабліва
вызначаўся Нясвіж, дзе Г. Мользер вырабляў бронзавыя гарматы для замка.
Пасля адліцця гарматы, як і большасць іншых ліцейных вырабаў, аздабляліся чаканенымі рэльефнымі малюнкамі і гравіравальнымі надпісамі. Высокім узроўнем вызначалася звоналіцейная справа, сведчаннем чаму звон з Моладава, які акрамя мастацкай вартасці уяўляе сабой помнік старабеларускага пісьменства тых часоў.
Слайд 191 У XVIII ст. цэхавая арганізацыя вытворчасці пачынае саступаць
месца мануфактурнай вытворчасці.
Мануфактура – прадпрыемства, заснаванае на
ручной працы і шырокім яе падзеле. Мануфактуры з’яўляліся пераходнай формай вытворчасці ад рамяства да фабрыкі. выкарыстанне
машын
наёмная праца
падзел працы
Узнікненне мануфактурнай вытворчасці
Рамесная
майстэрня
Фабрыка
Мануфактура
ручная праца
наёмная праца
падзел працы
ручная праца
Мануфактуры ўзнікалі найперш у малых гарадах і мястэчках, таму што ў буйных гарадах значную канкурэнцыю ім складалі цэхі.
Слайд 192 Першыя мануфактуры з’явіліся ў 10-30-х гг. XVIII ст.
Гэта Налібоцкая і Урэцкая шкляныя мануфактуры (сучасная Мінская вобл.)
Урэцкая мануфактура стала першым прадпрыемствам па вырабе люстэрак ва ўсёй Рэчы Паспалітай. Створаная на ўзор Дрэздэнскай каралеўскай люстэрні, яна набыла еўрапейскую вядомасць. Ва Урэччы і Налібоках выраблялі аконнае шкло, шкляны посуд, які аздаблялі гравіроўкай, граненнем і размалёўвалі золатам, срэбрам.
Слайд 193 Шырокую вядомасць набылі Слуцкая і Нясвіжская мануфактуры шаўковых
паясоў (персіярні), якія належалі Радзівілам.
Ткацкая мануфактура ў Карэлічах
(сучасная Гродзенская вобл.) славіліся сваімі вырабамі – шпалерамі (бязворсавымі дыванамі) з адлюстраваннем на іх гістарычных падзей, абрусамі, палатном для абіўкі сцен.
Слайд 196Урэцкая шкляная мануфактура была адзінай у Рэчы Паспалітай, дзе вырабляліся
люстэркі і люстры.
На гуце выраблялі англійскія люстэркі ў крыштальных
рамах коштам каля 500 злотых, у шкляных рамах, размаляваных рознымі ўзорамі, кветкамі, лістамі; вялікія насценныя і кабінетныя люстэркі і многія іншыя. Люстэркі Урэцкай гуты ўпрыгожвалі радзівілаўскія палацы, у тым ліку ў Нясвіжы. 
Слайд 197шчэ ў XVIII стагоддзі невялічкае вотчынае мясцечка Налібокі (цяпер вёска
Стаўбцоўскана раёна) вылучалася развіццём самых розных рамёстваў. У 1717 г.
Ганна Радзівіл, жонка канцлера Вялікага Княства Літоўскага, заснавала тут буйную шкляную мануфактуру па ўзору Дрэзданскай караўлескай. Яна з’явілася першым прадпрыемствам мануфактурнага тыпу на тэрыторыі Беларус
Слайд 199Свержанская фаянсавая мануфактура ("фарфурня") — першая на сучаснай тэрыторыі Беларусі
мануфактура для вытворчасці фаянсавых вырабаў, заснаваная ў 1742 г. Міхалам
Казімірам Радзівілам (Рыбанькай) у Свержані (Стаўбцоўскі р-н). Тэхналогія вытворчасці фаянсу грунтавалася на тэхналогіі, выпрацаванай галандскімі майстрамі. Акрамя сталовага і дэкаратыўнага посуду, на мануфактуры выраблілі фігуратыўную і дэкаратыўную пластыку, санітарна-гігіенічную кераміку і пячную кафлю.
Слайд 201Слуцкія паясы - папулярныя ў 2-й палове XVIII ст. кантушовыя
шоўкавыя паясы - абавязковы элемент шляхецкага касцюма, так званага кантушовага
строю, які склаўся пад уплывам сармацкай ідэалогіі, пануючай у грамадстве Рэчы Паспалітай з канца XVI да 2-й паловы XVIII ст. Вырабляліся на спецыяльнай мануфактуры - "персіярні", адкрытай для іх вытворчасці спачатку ў Нясвіжы, потым у слуцку
Слайд 203Пояс, каля 1760-1778 Месца вытворчасці Слуцк, мануфактура Матэр'ял і тэхніка
Залотны шоўк. Аднабаковы, два асноўныя колеры. Бліскаўкі. Залотныя Выяўлены ў
1911 г. у царкве Параскевы вёскі Стара Сіль Львоўскай вобл.
Слайд 204Пояс, каля 1760-1778 Месца вытворчасці Слуцк, мануфактура Матэр'ял і тэхніка
Залотны шоўк. Двухбаковы, два асноўныя Паступіў у 1939 г. з
канцэлярыі Музея культуры імя Вялікага Вітаўта, куды быў перададзены з фонду Завішаў.
Слайд 207Пояс, 1778-1807 Месца вытворчасці Слуцк, мануфактура Матэр'ял і тэхніка Залотны
шоўк. Двухбаковы, чатыры асноўныя колеры.
Слайд 210Вопросы к зачету
Дайте характеристику архитектуры раннего и зрелого барокко на
Беларуси.
Проведите сравнительный анализ архитектуры виленского барокко и зрелого белорусского
барокко. Раскройте особенности жанров барочной белорусской иконописи, их сюжетно-образные приемы и изобразительные средства.
Опишите тенденции развития сарматского портрета в XVII-XVIII веках.
Приведите примеры произведений монументальной и станковой барочной живописи.
Слайд 2116. Охарактеризуйте развитие скульптуры в XVII-XVIII веках. Сопоставьте мемориальные
скульптурные изображения с живописными сарматскими портретами.
7. Дайте характеристику разновидностей
и жанров белорусской графики XVII-XVIII веков. 8. Раскройте роль мануфактурного производства в развитии ДПИ. Охарактеризуйте мануфактуры князей Радзивиллов и художественный уровень их изделий.
9. Опишите уровень развития на Беларуси художественной обработки дерева, металла, керамики (изразцы).
